Hẹn gặp Minh Châu khi cô vừa cùng nhóm bạn nghệ sĩ rủ nhau ra bãi đá sông Hồng chụp ảnh. Họ trẻ trung, nhí nhảnh như gái mười tám dù ai cũng đã trong ngoài 60. Minh Châu rạng rỡ, tươi cười. Hỏi cô giờ có buồn lòng gì không, Minh Châu nói cái buồn hiện tại chỉ là nỗi buồn rất đỗi thường tình của một người nghệ sĩ nhạy cảm trước cuộc sống. "Vui đấy, buồn đấy. Mọi thứ có thể chạm vào mình rất nhanh và mình luôn cảm thấy. Chỉ một ánh mắt ai đó khác lạ với mình, mình đã cảm nhận được rồi. Chỉ một cái chạm nhẹ của thời tiết thay đổi cũng khiến mình buồn. Nhưng mình cứ sống và yêu tất cả mọi thứ xung quanh thôi, và giữ cho mình được cân bằng".
Ở tuổi 59, Minh Châu dường như không để thời gian chạm vào nhan sắc và sự trẻ trung của cô. Ánh mắt vẫn quyết liệt, dữ dội cả những phút vui lẫn phút thoáng buồn. Ngọn lửa đam mê với cuộc sống trong cô dường như chưa tắt bởi "mình phải tự đốt mình đến cháy hết mình luôn".
Minh Châu khóc nhiều trên phim và ngoài đời cô cũng là "người đàn bà khóc". Từ cô Nhân lỡ dở hạnh phúc của Bến không chồng, Nguyệt - gái bán hoa trong Cô gái bên sông cho tới Liên - người phụ nữ bị chồng tra tấn đến mức hóa điên trong Người đàn bà nghịch cát... NSƯT Minh Châu nói trong mỗi phụ nữ ấy đều có một phần con người cô. Khóc, cười, buồn vui, cay đắng của họ cũng ít nhiều thấp thoáng cuộc đời Minh Châu trong đó.
25 năm qua, nữ diễn viên sống một mình, sau khi cuộc hôn nhân đầu tiên và duy nhất đổ vỡ. Minh Châu kể đó là một mối tình lãng mạn, hai người gặp nhau như trúng tiếng sét ái tình. Họ yêu hết mình và về chung sống năm 1981. Cuộc sống hôn nhân với những cọ xát thực tế khiến nảy sinh nhiều vấn đề. Khoảng năm 1990, họ ly thân. Đến năm 1999, người chồng đột tử. Đến giờ, nữ diễn viên vẫn còn nhắc đến cuộc hôn nhân với nhiều trăn trở.
"Nó là một mối tình rất đẹp. Khi kết thúc cũng rất đẹp bởi chẳng có gì ầm ĩ, ồn ào. Khi đó cũng nghĩ là chỉ ly thân, không ly dị. Sau này, nếu không ai tìm được người đàn ông, đàn bà khác phù hợp với mình thì quay về với nhau. Nhưng chưa làm được điều đó thì anh ấy ra đi. Đó cũng là điều khiến tôi phải suy nghĩ rất nhiều".
Minh Châu thừa nhận sự tự ái quá cao trong tuổi trẻ góp phần khiến cuộc hôn nhân của cô tan vỡ.
Minh Châu nói mối tình đã vắt kiệt sức của cả hai, nhất là bản thân cô. "Tôi là người sống nghiêm túc trong tình cảm, có một người đàn ông nào đó trong đời là hết mình, sống chết vì người đó. Tôi luôn khắc khoải, nghĩ rằng chúng tôi phải vươn tới hạnh phúc ở một đỉnh cao nào đó chứ không muốn một thứ hạnh phúc làng nhàng, đều đều". Có lẽ, cũng chính sự dữ dội trong cảm xúc đã dẫn Minh Châu tới một hành vi quyết liệt, kết thúc cuộc hôn nhân và tự đẩy cuộc đời mình vào cơn sóng gió.
Nữ nghệ sĩ nhớ thời điểm khó khăn nhất trong đời khi đang quay phim Cỏ lau tại Quảng Trị. Hai tháng sau trở về, Minh Châu thấy khóa cửa nhà đã bị thay. "Trước đấy vợ chồng đã có nhiều mâu thuẫn rồi. Khi về thấy hiện tượng như thế, tôi bỏ đi luôn, xách đúng một vali quần áo ra khỏi nhà. Lòng tự ái của tôi lúc ấy nó quá cao rồi. Tôi chỉ nghĩ được là mình bị đối xử quá tệ bạc".
Cuộc đời cô từ đó trải qua những năm tháng mà Minh Châu gọi là "lang bạt kỳ hồ", ăn nhờ ở đậu. Đầu tiên là tới ở nhà anh ruột. Một tháng sau chồng Minh Châu mới hay tin vợ "biến mất" và đến tìm. Mặc mọi lời giải thích, nữ diễn viên kiên quyết không về, lại bế con đến ở nhờ nhà bạn ngoài đê sông Hồng. Ngôi nhà vốn bỏ hoang, nát tươm, không đồ đạc, trời mưa thì dột trước dột sau. Sống một thời gian, Minh Châu chắt chiu mua được cái nhà rộng 8 m2 vừa kê đúng một cái giường, rồi đổi sang nhà khác rộng hơn trên phố Trần Hưng Đạo để con gái sống đỡ khổ.
Ở không lâu, cô phát hiện phía sau nhà là nơi tụ tập của bọn xã hội đen, chuyên tụ tập đánh bài bạc nên lại bán, trở về nhà chị ruột ở. Số tiền lãi của mỗi lần bán đất khiến Minh Châu có tiền ra tiền vào nuôi con. Được thời giá đất lên, cô cứ môi giới bán nhà, bán đất và lại có tiền. Minh Châu nói, thời kỳ đen tối của cuộc đời cô kể sơ sơ là thế, chứ đi vào chi tiết thì không ai tin nổi.
NSƯT Minh Châu thời trẻ.
Minh Châu thừa nhận sự tự ái quá cao khi đó khiến cuộc đời cô lâm vào bi kịch. "Nếu ở tuổi bây giờ, tôi sẽ không làm điều đó. Nuối tiếc chứ. Tôi luôn có câu giá mà. Giá mà mình sâu sắc hơn một chút, lùi mình lại một chút, bớt tự ái đi một chút, thì câu chuyện đời mình đã không đến mức như thế. Nhưng tôi nghĩ bài học đấy là muôn thuở. Lúc nào mình cũng thấy ân hận vì mình đã sai một cái gì đấy. Cuộc đời luôn luôn là một chuỗi sai lầm, phải trải qua rất nhiều thăng trầm trong cuộc sống mình mới nhận ra được".
15 năm từ ngày chồng mất, Minh Châu vẫn không đi bước nữa. Cô cho biết đó là lựa chọn bởi khi đã ở một mình quá lâu rồi, việc có một người đàn ông ở bên cạnh không quan trọng nữa. Huống chi cô là nghệ sĩ, đi nhiều, nhiều bạn, nhiều việc không tên. "Có lúc có những người bạn trong sáng đi chơi, uống cà phê với nhau lại gây hiểu lầm này nọ. Hay trong cuộc sống, nếu mình cứ đi đóng phim hàng tháng trời, nhà cửa tan hoang, không người đàn ông nào chịu được. Nếu mình không mang lại hạnh phúc cho người đàn ông thì cũng không nên kéo họ vào cuộc", Minh Châu nói.
Nữ diễn viên thừa nhận có những lúc cô "ham hố một cuộc sống gia đình" nhưng khi nghĩ lại, lại phải tự điều chỉnh tình cảm. Có nhiều lần Minh Châu rung động trước những người đàn ông nhưng rồi phải tìm cách giết chết tình cảm đó đi. "Có nhiều lúc tôi đã giết chết được nó. Một phần vì tôi vẫn giữ quan niệm cổ điển. Tôi không thể nào đến để bảo với người ta rằng em yêu anh. Trong khi các bạn trẻ bây giờ nghĩ rằng yêu là phải chiếm đoạt, phải cướp lấy người đó. Sự khác biệt thế hệ nó thế. Hoặc cũng có thể bởi cái lòng tự trọng của mình quá cao đến mức tự ái. Tôi không thể nào làm được điều đó".
Để giải tỏa những khoảnh khắc nỗi cô đơn chạm vào mình, Minh Châu vào nhà, nằm một mình đóng cửa cho nỗi buồn ngấm sâu vào đến tận cùng. Hoặc cô đọc một cuốn sách, viết một điều gì đó để cân bằng cảm xúc. Hoặc có những lúc buồn "không hiểu vì sao tôi buồn", Minh Châu gọi điện cho một người bạn trai thân thiết, ra quán uống rượu. "Hai người vừa uống vừa trò chuyện linh tinh, lang tang. Hết chai rượu thì đi về. Tự nhiên mình cảm thấy vơi nỗi buồn đó đi. Người bạn cũng cảm thấy nói thêm điều gì đó để chia sẻ là không cần thiết".
Minh Châu vui đùa với cháu của một người bạn.
Cuộc sống của nữ diễn viên hiện tại có thể gói trong từ "tự do". Con gái 33 tuổi đã đi học và làm kiểm toán bên Mỹ. Mỗi năm, Minh Châu nhận đóng một, hai phim phù hợp để "không cảm thấy mình bị trì trệ, lão hóa". Ngoài ra, cô tự nghĩ ra những hoạt động hàng ngày để tìm niềm vui như đi chơi với bạn bè, chơi thể thao, nhảy dancesport, học tiếng Anh... Thời gian dài không nghĩ ra việc gì làm thì đi du lịch xa, sang Mỹ chơi với con. Nữ diễn viên nói cô là người ưa hoạt động, không bao giờ ngồi một chỗ.
Nhìn lại cuộc đời, Minh Châu nói: "Cuộc đời tôi hội tụ đủ hỷ nộ ái ố. Tôi cũng có nhiều niềm vui chứ không chỉ là buồn. Tôi có đại gia đình 10 anh em đông vui, con gái thành đạt, những người bạn xung quanh, những giải thưởng trong nghề, được nhiều người hâm mộ, đi tới đâu mọi người cũng biết và yêu quý. Đó là thành công không tưởng tượng được. Tôi nghĩ mỗi người có một thân phận. Từ đây đến kia, số phận mình vẫn thế, quan trọng là mình sử dụng thời gian thế nào, sống như thế nào để đến cái đích đó mà thôi".
Những nhân vật Minh Châu lựa chọn thường có cuộc đời dữ dội, khốc liệt nhưng hưởng cái kết có hậu. Với Minh Châu, một cái kết có hậu cho chính cô sau nhiều biến cố trong đời, đó là con gái duy nhất thành đạt, cuộc sống bình yên, không có nhiều cơn sóng to gió lớn và cứ sống như những ngày đang có.
Anh Sa
Ảnh: Giang Huy