NSND Thu Hiền sống ở TP HCM cùng gia đình nhưng hàng tháng đều ra Hà Nội đi diễn. Mỗi lần về Hà Nội, cô nghỉ tại căn hộ thuộc diện nhà công vụ được Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam cấp cho trong khu Văn công Mai Dịch, Cầu Giấy. Nơi đây như thế giới nhỏ của NSND Thu Hiền. Bên ngoài có bộ bàn ghế gọn gàng tiếp khách, chỗ nấu ăn với cái nồi cơm điện nhỏ, một số bát đũa trên giá, bên trong là phòng ngủ có một chiếc giường và những vật dụng đơn giản, đặc biệt treo hai bức hình NSND Thu Hiền thời trẻ khi cô mới 15, 16 tuổi.
Nghệ sĩ nói mỗi lần trở về đây cô được sống với bạn bè trong giới nghệ thuật và sống cuộc sống của riêng mình. Lúc này, không còn là NSND Thu Hiền, không sân khấu, không khán giả, thậm chí không cả những lo toan gia đình thường nhật. "Ở trong kia có chồng, có con nhưng tôi sống ngoài này quen rồi. Tôi cứ thích ra ngoài này để tìm lại cái gì xưa của mình, mặc dù chỉ có một mình thôi. Hình như cái tuổi này người ta thích hoài niệm", NSND Thu Hiền chia sẻ.
Vậy là, hàng tháng, cô dành một quỹ thời gian để làm hết mọi thứ cần làm cho gia đình, rồi lại "khăn gói" ra Hà Nội.
NSND Thu Hiền ở tuổi 64. Ảnh: Di Ca.
Gặp cô ngoài đời, trong chiếc áo màu bộ đội và quần đen giản dị, NSND Thu Hiền như cô thanh niên xung phong với nụ cười còn trẻ trung, tươi tắn và phong cách rất lính.
NSND Thu Hiền tự nhận mình là người cổ. Chiếc điện thoại nắp trượt đời cũ chỉ để nhắn tin và nghe gọi, những công việc cần giải quyết qua mail thì có con gái hoặc cháu lo. "Con gái tôi cứ bảo mẹ không chịu cập nhật thông tin, công nghệ gì cả. Tôi bảo thông tin thời sự thì mẹ xem tivi rồi, mẹ đọc đời tư, tâm sự trên báo làm gì cho phức tạp ra, mẹ đã là người hay nghĩ rồi. Tôi thế mà hay buồn lắm". Cô cũng không thích dùng mạng xã hội để rồi lên đó chia sẻ chuyện này chuyện kia. Ở tuổi 64, nghệ sĩ Thu Hiền thừa nhận phụ nữ ai cũng có nỗi khổ mà đã là nỗi khổ thì chẳng ai giống ai.
Cô cũng nhận mình là "quê một cục" khi chưa đi tắm biển bao giờ, không thích đi du lịch dù có lần bị các con bắt đi cùng. Rời mỗi buổi diễn, nghệ sĩ thường về nhà thay vì đi ăn uống đùa vui cùng mọi người. "Những cái đó không hợp với mình. Tôi thích sống lặng lẽ, làm và nghe những gì mình thích".
Không thuộc về tất cả hào nhoáng, ồn ào, diêm dúa của đời sống bên ngoài. Vậy nghệ sĩ Thu Hiền thuộc về đâu?
"Là âm nhạc". NSND Thu Hiền cho biết cô theo con đường nghệ thuật từ năm 10 tuổi và vào chiến trường đi hát khi mới 15, 16 tuổi. Ban đầu nghệ sĩ là diễn viên sân khấu, cũng từng nhận một huy chương vàng nhưng nhận thấy việc ca hát nổi trội hơn nên theo nghiệp hát. Đúng 55 năm trong nghề, hát hàng trăm ca khúc, thứ làm nên tên tuổi của cô là những ca khúc âm hưởng dân gian ngọt ngào, đặc biệt là những ca khúc miền Trung. Quê cha Phú Thọ, sinh ở Thái Bình, lớn lên ở Hà Nội nhưng sống chủ yếu ở miền Trung trong những năm tháng chiến tranh, NSND Thu Hiền nói "khoai lúa của miền Trung nuôi mình, cho nên cứ hay nặng lòng là thế".
Nghệ sĩ chia sẻ với cô những ca khúc âm hưởng dân ca miền Trung, Nam bộ đã ngấm vào trong máu. "Âm nhạc dân gian là nguồn mạch âm ỉ trong mỗi con người, ngày xưa mà bây giờ cũng thế. Dân ca thường đi vào lòng người, bởi văn hóa mỗi vùng miền chính là câu ca, tiếng hát. Vì sao câu ca xứ Nghệ hát lên nghe đau lòng, dân ca quan họ lanh lảnh, vui tươi, còn những khúc dân ca miền núi lại cao vút. Hát dân ca phải nắm được hơi thở, cuộc sống, cách phát âm của vùng miền đó".
Âm nhạc - mà chỉ có thể là những giai điệu dân ca, trữ tình, cách mạng - là cuộc sống của Thu Hiền. Cô gần như giãy nảy khi được hỏi liệu có thể hát những dòng nhạc khác. "Có chọn lại tôi vẫn chọn như thế thôi. Không thể liều mình, mỗi bông hoa màu sắc có thể giống nhau nhưng mùi hương phải riêng biệt".
Nghệ sĩ Thu Hiền khi 15 tuổi (ảnh phải) và 16 tuổi (ảnh trái). Ảnh: NVCC.
Thời gian đi diễn với NSND Thu Hiền giờ đây không còn nhiều như trước. Cô chỉ chọn lọc những chương trình hợp với tính cách bản thân và không khiến cô cảm thấy quá căng thẳng. Nhưng có một thói quen không thể bỏ của cô đó là dành các buổi chiều ngồi nghe đĩa nhạc của chính mình và các ca sĩ trẻ. "Nghe các ca sĩ trẻ để mình không bị cũ, xem giới trẻ bây giờ hát dòng nhạc của mình thế nào, xem mình có cần sửa gì không, bởi đôi khi mình sẽ đi theo lối mòn cổ nếu không biết lắng nghe cả cách hát lẫn cách phối khí của các bạn ấy". Cô cũng tự hào khi những học trò mình chỉ dạy đều trở thành những nghệ sĩ có giải thưởng uy tín và chỗ đứng trong nghề.
Từng đi qua chiến tranh, nằm ở chiến trường ác liệt, từng dùng tiếng hát thay cho thuốc gây mê để mổ cho bộ đội bị thương, từng cõng đồng đội chết trên lưng, nghệ sĩ Thu Hiền thấu tận nhiều điều trong cuộc sống. Với cô, cuộc sống cũng có nhiều lúc buồn nhưng sau đó cô đều tự hát "thôi đành ru lòng mình vậy" để bước qua nó.
NSND Thu Hiền chia sẻ: "Cuộc sống dù có như thế nào tôi vẫn bằng lòng. Bây giờ không bằng lòng thì mình tự làm khổ mình thôi. Tôi thường nhường nhịn, kể cả gia đình, bạn bè, mình chấp nhận mọi thứ, cái gì cho qua được thì cho qua bởi không còn quỹ thời gian nhiều để giận hờn nữa, mà cái gì giận quá thì tôi im lặng. Mình có sức khỏe, thế là tốt rồi, cứ cố sống sao cho tử tế".
Anh Sa