Những ngày đầu tháng hai, cánh đồng tỏi trên đảo Lý Sơn khá trầm lắng do mất mùa trầm trọng. Hơn 30 năm trồng tỏi, bà Ngô Thị Kiểm chưa bao giờ chứng kiến cảnh mùa màng thất bát như năm nay. Đầu tư 45 triệu đồng trồng 3 sào tỏi và tốn bốn tháng dày công chăm sóc, nhưng kết quả tỏi bị thối củ. Số còn lại củ bị nhỏ, hoặc bung ra từng tép, không đạt chất lượng.
Bà Kiểm buồn rầu khi chỉ thu hoạch được tỏi tẻ kém chất lượng. Ảnh: Hữu Danh
Không chỉ bà Kiểm, hàng nghìn nông dân Lý Sơn đang trong tâm trạng mệt mỏi khi thu hoạch số củ tỏi kém chất lượng để vớt vát. Theo nhiều nông dân, tỏi hư do trước Tết Nguyên đán, giai đoạn tạo củ, thời tiết mưa gió, nhiệt độ xuống thấp, gây mầm bệnh, cây không phát triển được củ.
Điều đáng lo đây là năm thứ hai liên tiếp sản lượng tỏi ở Lý Sơn giảm nghiêm trọng. Vụ tỏi đông xuân 2021-2022, sản lượng tỏi chỉ 1.225 tấn, bằng 30% so với sản lượng trung bình các năm trước. Vụ tỏi đông xuân 2022-2023, theo ước tính của huyện Lý Sơn, sản lượng tỏi giảm khoảng 90% so với vụ vừa qua, tương đương hơn 120 tấn.
"Trước đây mỗi sào có thể thu hoạch 500-700 kg nhưng nay chỉ được 10 kg", ông Lê Dư ở thôn An Vĩnh nói. Phần lớn nông dân năm nay đều chỉ thu hoạch được 10-100 kg một sào.
Loại tỏi tẻ thu hoạch trong vụ này, từng tép tách rời, không tạo hình khuôn tròn trịa như tỏi đạt chất lượng, không thể dùng làm giống. Ảnh: Hữu Danh
Giá tỏi trước đây trung bình 70.000 đồng một kg, nay chỉ còn 15.000 đồng nhưng đem ra chợ không ai mua vì chê tỏi xấu. Nhưng điều làm người nông dân lo lắng nhất là giống cho vụ tỏi sắp tới. Thông thường, với những củ tỏi đạt chất lượng, sau thu hoạch người dân sẽ bán một phần, số còn lại họ để giống đến gần vụ mới bóc ra từng tép để trồng. Sau hai mùa tỏi liên tiếp mất mùa, chất lượng tỏi thấp khiến nguồn giống cạn kiệt.
Phó chủ tịch huyện Lý Sơn Đặng Tấn Thành cho biết thời tiết năm nay không ủng hộ người dân Lý Sơn, hơn nữa phương pháp canh tác truyền thống của nông dân gặp khó khăn khi các loại sâu rầy phá hoại. Huyện đã báo cáo với Chi cục bảo vệ thực vật tỉnh, nghiên cứu đưa ra các giải pháp cho mùa vụ sắp tới.
Cánh đồng tỏi Lý Sơn trầm lắng, vắng người thu hoạch do sản lượng giảm đến 90%. Ảnh: Hữu Danh
Đảo Lý Sơn cách đất liền Quảng Ngãi 30 km, 30 phút đi tàu cao tốc, là đảo tiền tiêu gắn với di sản thiên nhiên và văn hóa độc đáo. Đây là địa chỉ nổi tiếng với du khách, song hai năm qua ngành du lịch gặp khó vì Covid-19 và mưa gió, biển động. Tỏi Lý Sơn được trồng trên diện tích 320 ha chủ yếu là nham thạch núi lửa phong hóa và cát trắng, nên rất ngon, trở thành thương hiệu nổi tiếng.
Hữu Danh - Phạm Linh