Na Uy vốn được coi là đất nước thân thiện với xe đạp. Theo tập đoàn giải pháp dữ liệu Norstat, năm 2017, 75% dân số Na Uy sở hữu xe đạp. Tuy lành mạnh và không tốn kém nhưng phương tiện này lại gặp hạn chế với địa hình dốc.
Song, những con dốc không còn là vấn đề đối với cư dân Trondheim, phía đông bắc của Na Uy. Năm 1993, Jarle Wanvik đã phát minh ra Trampe - thang máy cho xe đạp. Cái tên này có nghĩa "dậm chân tại chỗ" trong tiếng Na Uy, phần nào miêu tả được cách hoạt động của nó.
Thang máy dành cho xe đạp leo dốc là một bước cải tiến phương tiện giao thông đô thị ở Na Uy. Ảnh: Knut Opeide
Jarle Wanvik sáng chế chiếc thang máy bởi quá mệt mỏi khi phải đạp xe một quãng đường xa, và luôn đến văn phòng trong tình trạng mồ hôi ướt đẫm và kiệt sức. Bên cạnh đó, số lượng sinh viên lớn trong vùng và địa hình đồi núi ở Trondheim cũng là lý do thôi thúc ông biến ý tưởng này thành sự thật. Ông hình dung thang máy hoạt động như xe nâng khi trượt tuyết, đưa người đi xe đạp từ chân lên đỉnh đồi một cách nhẹ nhàng. Ý tưởng của ông nhận được sự ủng hộ của Cơ quan Quản lý Đường bộ Công cộng.
Thanh máy hoạt động khá đơn giản: người dùng đặt chân phải lên một trong số 11 bàn đạp được cố định vào đường ray, chân trái vẫn giữ nguyên trên pê-đan. Sau đó, họ cắm thẻ vào máy quét và bấm nút "Bắt đầu" (Start). Tấm để chân phải sẽ lùi về phía sau và từ từ đẩy người lái xe lên đồi với vận tốc 8km mỗi giờ cho đến hết quãng đường. Chiếc xe đạp lúc này đóng vai trò như vật hỗ trợ. Trông nó có vẻ bấp bênh và tốn sức, nhưng mẹo là người điều khiển nên duỗi chân phải ra sau, dồn trọng lượng cơ thể lên tấm để chân và hơi nghiêng người về phía trước. Nhà sản xuất tin rằng nó giúp người dùng tiết kiệm sức và có một trải nghiệm lên dốc đầy thú vị. Tối đa 5 người có thể cùng sử dụng một lúc.
Không chỉ xe đạp, mà người điều khiển xe đẩy em bé và scooter đều có thể dùng nó. Ảnh: BT
Sau khi chọn nhà sản xuất và lên kế hoạch chi tiết, Wanvik và chính quyền Thành phố Trondheim tiến hành chọn một ngọn đồi phù hợp. Ngọn đồi này là khao khát của những người đi xe đạp đồng thời cũng trở thành điểm thu hút khách du lịch của thành phố. Nó nằm gần trung tâm thị trấn và dẫn lên đến khuôn viên trường đại học - vị trí hoàn hảo cho cả sinh viên và người đi làm. Phí đi thang máy bằng thẻ khóa là 100 Kroner (khoảng 248.000 đồng) mỗi năm cho cư dân, thẻ dùng một lần được phát miễn phí cho khách du lịch.
Năm 2013, chiếc thang được nâng cấp và đổi tên thành CycloCable - nhanh chóng trở thành thỏi nam châm thu hút những du khách hiếu kỳ. Cho đến nay, nó đã giúp hơn 200.000 người điều khiển xe đạp lên dốc ở Brubakken gần Gamle Bybro, từ cây cầu đến tận pháo đài Kristianten.
Video: Insider
Có một câu hỏi được đặt ra: Tại sao sáng chế tuyệt vời như vậy lại không được áp dụng ở những nước khác trên thế giới? Theo trang web chính thức của Trampe, không phải các quốc gia khác không hứng thú với sản phẩm này, trái lại, nó được đón nhận rất tích cực ở khắp các nước châu Âu, châu Á và Mỹ. Họ cũng hứa hẹn sẽ lắp đặt sản phẩm này trong tương lai.
Tuy nhiên, để thực hiện ý tưởng này, cơ sở hạ tầng dành cho xe đạp cần được hoàn thiện trước. Với nhiều nơi, điều này đồng nghĩa với việc họ cần có làn riêng cho xe đạp nếu muốn triển khai những dự án đầy tham vọng như Trampe.
Toà tháp xa xỉ cho siêu xe lên nhà bằng thang máy ở Mỹ
Sao Vy (Theo Weburbanist)