Ngay khi bé chào đời, các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội lập tức đặt ống nội khí quản, hỗ trợ thở và chuyển bé đến khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương.
Kết quả kiểm tra, toàn bộ dạ dày và lá lách của trẻ nằm trên lồng ngực, chèn ép vào phổi khiến phổi trái gần như không có, phổi phải kém phát triển hơn bình thường. Tim và mạch máu lớn bị đẩy lệch sang bên phải. Các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị thoát vị hoành bẩm sinh bên trái, thiểu sản phổi nặng, kèm tăng áp lực động mạch phổi rất nặng, nguy cơ tử vong cao.
"Em bé có hồ sơ bệnh án nặng hơn cả trọng lượng cơ thể bé", bác sĩ Đặng Ánh Dương, Phó trưởng khoa phụ trách khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa, người trực tiếp theo dõi và điều trị cho bệnh nhi, nói.
Bác sĩ Dương cho biết bé được hồi sức tích cực bằng thở máy thường, rồi chuyển thở máy cao tần, dùng các thuốc trợ tim, giãn mạch phổi nhưng tình trạng thiếu oxy, tăng CO2 và tụt huyết áp không đáp ứng. Trẻ phải dùng nitric oxide (NO) là chất khí đặc biệt, đắt tiền, có tác dụng giãn mạch máu phổi chọn lọc để điều trị tình trạng tăng áp lực động mạch phổi, làm cải thiện tình trạng oxy và huyết áp. Bé vẫn không đáp ứng với điều trị, nếu không áp dụng phương pháp điều trị khác nguy cơ tử vong.
Các bác sĩ quyết định can thiệp oxy hóa qua màng ngoài cơ thể (ECMO). Đây là phương pháp sử dụng tuần hoàn và trao đổi oxy bên ngoài cơ thể nhằm hỗ trợ chức năng sống ở các bệnh nhân suy tuần hoàn hoặc suy hô hấp nặng. ECMO giúp trẻ đảm bảo oxy, huyết áp và là cầu nối quan trọng, tạo điều kiện để bệnh nhi có cơ hội được "sửa chữa" khiếm khuyết của cơ hoành.
Hai ngày sau đó, bé được phẫu thuật ngay tại buồng bệnh, trong khi vẫn đang hỗ trợ tim phổi nhân tạo, nhằm đưa ruột từ lồng ngực xuống ổ bụng và khâu tái tạo cơ hoành bằng màng vá nhân tạo. Ngày thứ hai sau phẫu thuật, trẻ chảy máu ở khoang màng phổi trái gây chèn ép tim và phổi phải, phải phẫu thuật lần hai để cầm máu và lấy máu tụ trong khoang màng phổi.
Ba ngày sau phẫu thuật lần hai, bé không còn chảy máu song tràn dịch màng phổi dưỡng chấp. Bệnh nhi tiếp tục được chăm sóc tích cực và nuôi dưỡng hoàn toàn bằng đường tĩnh mạch (không ăn được đường ruột vì tràn dưỡng chấp), điều trị chống nhiễm trùng, điều trị tình trạng tràn dưỡng chấp màng phổi và tập cai dần ECMO.
Sau hai tuần chạy ECMO, phối hợp với các điều trị hỗ trợ tích cực khác, tình trạng thiếu oxy, huyết áp, tăng áp lực động mạch phổi của trẻ cải thiện dần, cai máy ECMO, chuyển sang thở máy với thông số thấp. Tình trạng bé cải thiện rõ rệt, tổn thương phổi phục hồi, chức năng trao đổi oxy của phổi rất tốt, chức năng các cơ quan ổn định. Trẻ được rút nội khí quản, tự thở oxy qua mặt nạ, ăn sữa dành cho trẻ tràn dưỡng chấp tăng dần.
Ngày 20/10, sau hơn một tháng được chăm sóc đặc biệt tại khoa Điều trị tích cực Ngoại khoa, trẻ đã tự thở, chức năng tim bình thường, tỉnh táo nhanh nhẹn và bú mẹ hoàn toàn, được ra viện.
Bé trai chuẩn bị được xuất viện sau hơn một tháng nằm điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Bác sĩ Dương cho biết, thoát vị hoành bẩm sinh là hiện tượng các tạng từ ổ bụng chui lên lồng ngực qua lỗ khuyết cơ hoành bẩm sinh, thường ở vị trí lỗ sau và bên trái cơ hoành. Tùy thuộc vào lỗ thoát vị to hay nhỏ mà các phủ tạng có thể chui lên lồng ngực như dạ dày và ruột non, lách.
Trung bình mỗi năm khoa Điều trị tích cực ngoại khoa tiếp nhận khoảng 70 bệnh nhân mắc bệnh lý thoát vị hoành bẩm sinh và tỷ lệ cứu sống khoảng 70%. Số bệnh nhân tử vong thường do trẻ đẻ quá non, có cân nặng thấp, các dị tật bẩm sinh khác kèm theo (dị tật tim, tiêu hóa, chi, cột sống...) hoặc trẻ có tình trạng tăng áp lực động mạch phổi rất nặng, không đáp ứng với các biện pháp điều trị thông thường (thở máy, thở máy tần số cao, các thuốc, khí giãn mạch phổi, thuốc hỗ trợ tim mạch).
"Bé là trường hợp đầu tiên mắc thoát vị hoành bẩm sinh, suy hô hấp, tăng áp lực động mạch phổi nặng, được phẫu thuật khi đang hỗ trợ ECMO và được cứu sống. Nếu không có hệ thống tim phổi nhân tạo này thì trẻ khó vượt qua được", bác sĩ Dương nói.
Việc phát hiện thoát vị cơ hoành ở thời điểm trước sinh là rất quan trọng, liên quan đến vấn đề tiên lượng, chủ động hỗ trợ sự sống cho trẻ ngay sau sinh. Do đó, khi mang thai, cha mẹ nên đến thăm khám định kỳ để phát hiện kịp thời các dị tật của thai nhi và được bác sĩ tư vấn để có thai kỳ khỏe mạnh. Nếu trẻ không may mắc dị tật thoát vị hoành bẩm sinh, các bác sĩ chuẩn bị kế hoạch chăm sóc và cứu sống trẻ ngay sau sinh.