Đã năm ngày trôi qua, bà Julia Shaw, chủ trung tâm huấn luyện thuyền buồm Manta vẫn chưa hết sợ hãi. Giữa đêm 20/4, nước lũ kèm cát đỏ từ đồi dự án Goldsand Hill bất ngờ tràn xuống đường, chảy xiết, ập vào căn phòng bà đang ngủ. Bà chỉ kịp ôm chú chó nhỏ chạy ra ngoài thoát thân.
Chỉ trong vòng 15 phút, bùn cát ngập lai láng khắp phòng ngủ, quầy bar, các phòng chứa dụng cụ dạy lái thuyền buồm. Xe máy điện, tủ lạnh cùng nhiều đồ đạc trong nhà bị hư hỏng do bị chìm một phần trong bùn.
Nhà bà Julia Shaw bị cát đỏ tràn vào, xe máy điện và nhiều vật dụng ngập ngụa trong bùn, sáng 21/4. Ảnh: Việt Quốc.
Bà Julia cho biết từ Anh đến sống ở Mũi Né gần 20 năm, nhưng chưa bao giờ bất an như bây giờ. "Không thể tưởng tượng nổi, năm ngoái đã xảy ra một lần, nay xảy ra tiếp, dự án này bỗng nhiên mang hiểm họa đến cho chúng tôi", bà Julia nói.
Những căn nhà và cơ sở kinh doanh gần đó cũng chung tình cảnh. Cát đỏ tràn ngập đầy sân, vào tận trong nhà hàng Làng Chài Mũi Né của ông Ngô Tiến Ninh. Mất hơn hai ngày, nhà hàng này mới dọn sạch lớp cát tràn dày nửa mét. Các đoàn khách đặt chỗ trước đều rời đi vì lo ngại rủi ro.
Theo ông Ninh, sự cố năm ngoái nhà hàng của ông bị thiệt hại hơn 18 triệu đồng do hư hỏng đồ đạc; sự cố năm nay gây tổn thất hơn 100 triệu đồng do xe cào cát làm rung tường gây sập mái nhà vệ sinh, hư hỏng các thiết bị và cháy máy bơm nước.
Thương hiệu của nhà hàng bị ảnh hưởng nặng, và đáng lo ngại hơn cả là tính mạng con người. "Từ hôm xảy ra sự cố đến nay, đêm nào có mưa, chúng tôi cũng thức trắng đêm để canh chừng lũ cát tràn xuống", ông Ninh cho hay.
Không những dự án Goldsand Hill, dọc đường ven biển Bình Thuận dài khoảng 70 km có nhiều dự án bất động sản trên đồi đang triển khai... Tháng 11/2019, hồ chứa nước trên đồi cát của dự án ở xã Tiến Thành vỡ trong đêm, gây lũ cát, xé toạc đường ven biển Phan Thiết - Kê Gà, cát tràn lấp gây ảnh hưởng đến giao thông.
Trận lũ cát do vỡ hồ chứa nước của dự án trên đồi xé toạc đường ven biển Tiến Thành, hồi tháng 11/2019. Ảnh: Việt Quốc.
Cùng đó, một số mỏ titan trữ nước đang hoạt động ở dọc biển cũng có nguy cơ mất an toàn. Năm 2016, dự án khai thác titan ở xã Thuận Quý (huyện Hàm Thuận Nam) đã bị vỡ bờ moong, lũ cát tràn vào gây thiệt hại nặng cho khu nhà hàng nằm kề. Đến năm 2019, mỏ titan ở xã Hòa Thắng (huyện Bắc Bình) bị vỡ bờ moong trên đồi cát khiến một nhân công thiệt mạng.
Ông Lê Văn Tú, sống ở phường Mũi Né cũng như nhiều người thường ngày chạy xe dọc đường ven biển bày tỏ sự lo ngại về rủi ro từ các công trình xây dựng trên đồi cao. Theo ông Tú, khi đi ngang nếu không may đúng lúc lũ cát ập xuống thì khó tránh kịp, rủi ro vô cùng lớn. Thực tế sự cố mới đây, một ôtô và 4 xe máy đã bị lũ cát vùi, rất may các chủ xe đều thoát nạn. "Chúng tôi mong chính quyền và chủ dự án xử lý dứt điểm để người dân an tâm sinh sống, đi lại", ông Tú nói.
Ngày 24/4, ông Lê Tuấn Phong, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận đã yêu cầu Sở Xây dựng chủ trì thành lập đoàn kiểm tra liên ngành khẩn trương kiểm tra tất cả dự án du lịch, công trình ven biển tại vị trí có địa hình cao, trên đồi dọc biển Phan Thiết, Bắc Bình và Hàm Thuận Nam.
Nếu phát hiện các công trình không đảm bảo an toàn hoặc có nguy cơ mất an toàn cho người dân, đoàn liên ngành phải chấn chỉnh, yêu cầu khắc phục ngay và phải có phương án phòng ngừa, ứng phó sự cố trong mùa mưa. "Kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp không chấp hành và vi phạm. Thời gian kiểm tra và hoàn thành triển khai các biện pháp khắc phục trước ngày 30/4", ông Phong chỉ đạo.
Sở Xây dựng Bình Thuận cho biết đã kiểm tra hiện trạng công trình hạ tầng kỹ thuật của dự án bất động sản Goldsan Hill, nơi vừa xảy ra sự cố tràn cát. Theo cơ quan này, hiện các hạng mục của dự án như: san nền, giao thông, vỉa hè, cấp nước, thoát nước mưa, thoát nước thải, cấp điện cơ bản đã hoàn thành, phù hợp với hồ sơ, thiết kế, hồ sơ quy hoạch và giấy phép xây dựng đã được cấp.
Riêng khu vực đấu nối từ dự án xuống đường Huỳnh Thúc Kháng chưa tiến hành thi công theo giấy phép xây dựng do bị vướng mặt bằng. Đây được xác định là nguyên nhân chính dẫn đến sự cố tràn cát khi mưa lớn.
Ông Cao Sơn Dũng, Phó giám đốc phụ trách Sở Xây dựng Bình Thuận cho biết, do chưa đấu nối với hệ thống thoát nước trong khu vực và chủ đầu tư là Công ty TNHH Lộc Tú không có giải pháp đảm bảo an toàn cho công trình, nên khi mưa to đã tạo dòng chảy lớn, làm sạt lở đất cát, kéo cát trên đồi tràn xuống khu dân cư.
"Chúng tôi đã lập biên bản xử phạt chủ đầu tư 25 triệu đồng về hành vi vi phạm trên, đồng thời yêu cầu họ hoàn thiện các hạng mục theo giấy phép xây dựng đã được cấp, buộc phải đảm bảo an toàn trong quá trình thi công", ông Dũng nói.
Mưa lớn, nước dồn lại tạo dòng chảy kéo cát từ dự án Goldsand Hill ập xuống khu vực dưới đồi. Ảnh: Việt Quốc.
Ông Nguyễn Văn Hùng, đại diện dự án Goldsand Hill thừa nhận trách nhiệm của chủ đầu tư khi để xảy ra sự cố. Những ngày qua, hơn 20 phương tiện cơ giới và 50 nhân công đã thu dọn cát hai bên đường Huỳnh Thúc Kháng và trong nhà dân, cơ sở kinh doanh. Đơn vị cam kết bồi thường thỏa đáng các thiệt hại do sự cố gây ra.
Đơn vị thi công đã đào 10 bọng chứa nước (dài 20 m, rộng 15 m, sâu 5 m) phía trên khu đất dự án. Các bọng nước được gia cố bằng vải địa kỹ thuật. 5 máy bơm cỡ lớn với lưu lượng bơm 100 m3/h cũng được bố trí, sẵn sàng chia nước vào bọng khi có mưa để tránh tạo dòng chảy lớn. Nhưng đây chỉ là biện pháp tạm bợ.
Về lâu dài, công ty sẽ xây dựng kè chắn cát, hạ cốt đồi cát, hoàn thiện đấu nối hệ thống dẫn nước mưa từ dự án vào cống thoát dẫn ra biển. Thế nhưng, mặt bằng trước đồi đang vướng tranh chấp, nên họ chưa thể thi công hạng mục cốt lõi này.
Ông Hùng cho hay công ty đã nhiều lần kiến nghị UBND phường Mũi Né giải quyết rốt ráo việc tranh chấp đất chồng lấn giữa dự án với các hộ dân, nhưng đến nay vẫn chưa xong. "Nếu được giao mặt bằng, chúng tôi sẽ thi công ngay hệ thống thoát nước mưa, chắc chắn sự cố sẽ không còn xảy ra nữa", ông Hùng nói.
Dọn dẹp bùn cát sau sự cố hôm 20/4. Video: Việt Quốc - Thanh Nhàn
Việt Quốc