Luật pháp nước này quy định việc phá thai được phép diễn ra ở tuần 22 của thai kỳ, cần có sự đồng ý của người phối ngẫu. Điều này gây trở ngại cho phụ nữ độc thân hoặc nạn nhân của bạo lực gia đình.
Vẫn có ngoại lệ, nhưng bác sĩ thường có xu hướng đổ lỗi, quy kết trách nhiệm cho phụ nữ khi để mang thai và không thể thuyết phục được người chồng cho phá. Đa phần những người này lựa chọn sinh con, nhưng không hiếm các trường hợp bỏ rơi con sau sinh.
Ngoài ra, phụ nữ mang bầu nhưng không lập gia đình thường bị từ chối nhận việc toàn thời gian, không được thuê nhà và gia đình đòi cắt đứt quan hệ.
Phụ nữ Nhật Bản đối mặt với sự kỳ thị khi thành mẹ đơn thân. Ảnh minh họa: SHUTTERSTOCK
Hanaco, 39 tuổi, mẹ đơn thân, từng rất sợ và xấu hổ khi nói đang mang thai và sẽ nuôi con một mình với cha mẹ cách đây 5 năm. Người bạn trai yêu 7 năm đã bỏ đi khi biết tin cô có thai. Nhưng mức lương 2.300 USD hàng tháng của Hanaco không đủ để nuôi con, trong khi thu nhập trung bình của một hộ gia đình Nhật Bản khi đó là 3.600 USD.
"Tôi từng nghĩ đến việc gửi con nuôi vì không kiếm nhiều tiền và cho con cuộc sống tốt đẹp", cô nói. Sự kỳ thị phải nuôi con một mình và gánh nặng tiền bạc đeo bám Hanaco đến tận ngày sinh. Tại bệnh viện, các y tá liên tục hỏi bạn trai của cô làm nghề gì, tính cách ra sao. Cô cảm nhận rõ ánh nhìn miệt thị của họ dành cho mình.
Hiện, Hanaco sống cùng con trai ở thành phố Hiroshima. Cô cho biết, việc mẹ đơn thân được nhận hỗ trợ là cả một quá trình dài. Thậm chí, chủ nhà vẫn sẽ đuổi hai mẹ con cô ra khỏi nhà nếu biết sự thật.
Năm 2018, một sản phụ 25 tuổi sinh con một mình trong quán cà phê và sát hại đứa trẻ sau đó. Năm 2019, cô gái bị bác sĩ từ chối phá thai đã sinh con trong phòng vệ sinh của sân bay Tokyo, nhưng đứa trẻ đã qua đời vì chết ngạt. Vài tháng sau, người phụ nữ 29 tuổi bị bắt giữ khi bỏ mặc con trong bồn cầu khách sạn, với dây rốn còn nguyên.
Những trường hợp đáng tiếc xảy ra gây tranh cãi trên khắp cả nước, thúc đẩy bác sĩ phụ khoa Takeshi Hasuda, trưởng khoa Sản, Bệnh viện Jiket, tỉnh Kumamoto, miền nam Nhật Bản, mở dịch vụ đầu tiên và duy nhất cho phụ nữ mang thai ngoài ý muốn sinh con trong bí mật. Ông hy vọng không để các thai phụ mạo hiểm khi sinh con tại nhà.
Đặc biệt, sản phụ tìm đến dịch vụ không phải chịu phí sinh nở, chỉ cần chia sẻ tên, giấy tờ tùy thân với nhân viên. Các nhân viên y tế gọi đây là giải pháp giúp những người phụ nữ gặp khủng hoảng và không được tiếp cận với những hệ thống hỗ trợ truyền thống.
Ít nhất 8 phụ nữ đã liên hệ với Hasuda để nhờ giúp đỡ. Vị bác sĩ cho biết tất cả đều là nạn nhân của xâm hại tình dục, thiểu năng trí tuệ hoặc không đủ khả năng nuôi dạy con. "Trước khi mang thai họ đã phải đối mặt với những khó khăn hơn người bình thường. Và sinh con ẩn danh là điều duy nhất họ có thể làm", Hasuda nói.
Tháng 5 năm nay, cơ sở này đón đứa trẻ thứ hai chào đời từ một người mẹ giấu tên. "Người phụ nữ ấy nói rằng không còn sự lựa chọn nào khác. Nếu không có chúng tôi, cô ấy có thể tự sát cùng đứa trẻ", Hasuda nói.
Bệnh viện Jiket là nơi đầu tiên và duy nhất tại Nhật Bản mở dịch vụ hỗ trợ sản phụ sinh con bí mật. Ảnh: AFP
Nhưng dịch vụ này không chịu sự quản lý của các khung pháp lý, làm dấy lên sự lo ngại về rắc rối với đứa trẻ và người mẹ. Bởi theo quy định, bệnh viện phải cung cấp giấy khai sinh kèm theo tờ đăng ký có tên bố mẹ đẻ và gửi thông tin cho chính phủ để đưa tên trẻ vào sổ đăng ký gia đình quốc gia.
Hasuda đã thuyết phục được chính quyền địa phương làm giấy khai sinh không cần tên người mẹ. Nhưng theo luật, những ca sinh vô danh buộc phải báo cáo đến các trung tâm bảo trợ trẻ em trên toàn quốc, nơi sẽ mở cuộc điều tra để tìm kiếm mẹ ruột.
"Nhưng đó không phải là những gì chúng tôi đã cam kết. Người mẹ đáng ra phải được bảo vệ danh tính, thì chính quyền lại cố tìm cách truy tìm cô ấy và gia đình", Hasuda nói.
Bên cạnh đó, không có hỗ trợ sinh nở sau sinh cho các bà mẹ cũng đặt nhiều lo ngại. "Nữ giới sau sinh rất cần được kiểm tra sức khỏe với chế độ dinh dưỡng hợp lý và hỗ trợ tinh thần, đặc biệt là các vấn đề trầm cảm sau sinh", Kanako Inaba, bác sĩ phụ khoa và là mẹ của bốn đứa trẻ, nói.
Bà cũng cảnh báo việc không được tiếp cận sự trợ giúp một cách thích hợp dễ khiến những phụ nữ này rơi vào tình huống tương tự. Có nghĩa là sẽ mang thai ngoài ý muốn và không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục sinh con bí mật.
Trước sự vận động hành lang của Hasuda, chính phủ Nhật Bản cho biết đang soạn thảo văn bản hướng dẫn những việc cần làm với trẻ ra đời qua hệ thống sinh nở bí mật. Hiện, ông đang làm việc với các quan chức để đẩy nhanh quá trình.
"Tôi chưa tìm được cách đảm bảo cho trẻ sơ sinh được nhận nuôi mà không lộ danh tính của người mẹ. Nhưng tôi tin những gì đang làm là cần thiết", Hasuda nói.
Takae Ito, chính trị gia Nhật Bản, cũng kêu gọi giới chức nước này hợp pháp hóa chuyện sinh nở bí mật. "Để dẹp trừ nạn phá thai không an toàn và phụ nữ phải sinh con một mình mà không có hỗ trợ y tế, sẽ cần có điều luật bảo vệ phù hợp", người này nói.
Còn với Hanaco, cô hy vọng một ngày sẽ nhận được ánh nhìn thiện cảm, sự đồng tình và an ủi của xã hội với bà mẹ đơn thân.
Minh Phương (Theo VICE)