Người xem nhật thực toàn phần ở Guernsey, Wyoming, Mỹ ngày 21/8. Ảnh: Reuters.
Một buổi chiều hơn 50 năm trước ở thành phố Portland, bang Oregon, Mỹ, Louis Tomososki và bạn học Roger Duvall đi bộ ra sân bóng chày. Giáo viên cho biết nhật thực một phần sắp xuất hiện. Họ không thể ngờ rằng hành động quan sát nhật thực bằng mắt thường chỉ trong 20 giây lúc đó đã khiến họ phải ân hận cả đời, Washington Post ngày 21/8 đưa tin.
Đứng trên sân bóng chày, hai thiếu niên 16 tuổi có chung hứng thú với khoa học ngước lên trời chờ đợi. Nhật thực một phần cuối cùng cũng xuất hiện để đền đáp sự kiên nhẫn của họ. "À đây rồi. Mặt Trăng che một phần Mặt Trời", Tomososki nhớ lại khoảnh khắc đó.
Giờ đây, khi đã là hai người đàn ông 70 tuổi, cả hai đều ước giá như họ ý thức được hành động ngày đó có thể để lại hậu quả lâu dài với thị lực. "Chúng tôi không biết đã làm mắt bị tổn thương", Duvall nói. "Ngày đó, như hầu hết những thiếu niên khác, chúng tôi nghĩ mình là bất khả xâm phạm".
Chỉ sau khoảng 20 giây nheo mắt nhìn nhật thực, mắt phải của Tomososki và mắt trái của Duvall có dấu hiệu bất thường. "Chúng tôi nhìn xuống mặt đất mà vẫn thấy nhật thực như thể nó in vào mắt vậy", Duvall kể. Đi kiểm tra mắt, bác sĩ cho biết võng mạc của cả hai đã bị tổn thương vĩnh viễn.
Với Tomososki, con mắt tốt có thể bù đắp khiếm khuyết của mắt yếu hơn. Nhưng khi mắt trái nhắm lại, ông luôn nhìn thấy một điểm trắng. "Bạn có từng xem thời sự và thấy họ làm mờ biển số xe không? Đó chính xác là màu của mọi thứ tôi nhìn thấy, ngoại trừ vết trắng có kích cỡ bằng hạt đỗ qua mắt tôi", Tomososki nói.
Năm nay, khi hàng triệu người Mỹ háo hức đón nhật thực toàn phần ngày 21/8, cả Tomososki và Duvall cùng thấy có trách nhiệm cảnh báo về mối nguy hiểm tiềm ẩn. Tomososki liên lạc với đài truyền hình địa phương để cảnh báo người xem không nhìn trực tiếp Mặt Trời. "Nếu tôi có thể giúp một người khỏi bị khiếm khuyết ở mắt, đó đã là việc tốt", ông nói.
Hình ảnh người Mỹ háo hức đón nhật thực toàn phần. Video: Reuters.
Thị giác trung tâm có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi một người nhìn trực tiếp vào Mặt Trời, theo Sveta Kavali, bác sĩ chuyên khoa mắt tại Đại học Saint Louis. "Tổn thương này không thể hồi phục và không có phương pháp chữa trị", Kavali nói.
Dù có kinh nghiệm cay đắng khi ngắm nhật thực, Tomososki và Duvall vẫn giữ lửa cho sở thích khoa học như thời đi học. Ông Tomososki đã cùng vợ đến thành phố Colton để chứng kiến 37 giây xảy ra nhật thực toàn phần. "Tôi đứng ngoài trời, ngắm cây, cánh đồng, xem ánh sáng biến mất nhưng sẽ không nhìn lên trời", ông cho biết.
Vũ Phong