"Con, thằng Tính, thằng Trực (6-8 tuổi) phải thức dậy lúc 4h sáng, chỉ được ăn cơm chan nước tương rồi ra chợ xin tiền. Buổi trưa ai cho gì, chị em con chia nhau ăn", Mỹ Duyên rơm rớm nước mắt nói về nửa năm bị mẹ và cậu ruột ép đi ăn xin khắp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai.
Duyên là chị lớn trong 5 đứa con của Đào Thị Gái (38 tuổi, ở Bà Rịa - Vũng Tàu) - vừa bị Công an huyện Xuyên Mộc bắt giam cùng em ruột Đào Văn Bé (24 tuổi) về hành vi Ngược đãi hoặc hành hạ con cháu theo Điều 185 BLHS 2015.
Làm việc với cơ quan điều tra, bé Duyên, dưới sự giám hộ của bà nội Trần Thị Rý (58 tuổi), đã khai về những tháng ngày cơ cực mấy chị em.
Mỹ Duyên kể lại những ngày cơ cực bị mẹ và cậu bắt đi ăn xin, trưa 8/9. Ảnh: Trường Hà.
Hơn 10 năm trước, Gái chia tay người chồng đầu khi đã có hai con gái. Không lâu sau cô về sống với anh Trung khi họ lang bạt ở bến xe Tam Hiệp (TP Biên Hòa, Đồng Nai). Bé Duyên và 4 em trai lần lượt ra đời, được cha mẹ dắt đi nhiều nơi kiếm sống.
Khi Trung vướng lao lý vì trộm cắp tài sản, bà Trần Thị Rý đón con dâu và các cháu về quê ở ấp Tân Hạnh (xã Xuân Bảo) cất ngôi nhà tôn phía sau rẫy để ở. Mãn hạn tù, Trung ra Bình Thuận đi biển, gửi tiền về nuôi các con và mong muốn cuộc sống ổn định nhưng Gái chỉ "thích nay đây mai đó". "Hơn hai năm trước, con trai tôi buồn phiền, treo cổ tự tử", bà Rý nói, giọng buồn rượi.
Chồng qua đời hơn một tháng, Gái ôm hai con nhỏ đi. Trong cảnh túng thiếu, bà Rý phải gửi ba đứa trẻ cho người họ hàng chăm sóc rồi lên Biên Hòa làm thuê kiếm tiền nuôi cháu.
Sáng một ngày tháng 10/2019, Duyên cùng Tính và Trực đang ở trường thì Gái vào xin cô giáo cho nghỉ ba ngày để về Bà Rịa - Vũng Tàu "đám giỗ bà ngoại". Đến thị trấn Phước Bửu (huyện Xuyên Mộc), cách nhà gần 60 km, Duyên và các em được mẹ và Bé dắt đi chơi, ăn uống rồi đưa về căn nhà trọ thuộc khu vắng vẻ.
"Nhiều ngày không thấy mẹ dẫn về đi học, con hỏi, mẹ trừng mắt nói 'ở đây đi ăn xin cho tao'. Con không chịu, bị mẹ và cậu Bé đánh", Duyên kể. Cô bé không ngừng khóc khi bị bắt học cách níu người khác năn nỉ xin tiền, bắt diễn đi diễn lại nhiều lần cho đến khi thuần thục.
Gái và Bé khi bị cảnh sát bắt hôm 5/9. Ảnh: Hắc Minh.
Hôm sau, Duyên bị đánh thức từ sớm, mặc bộ đồ sờn cũ, chân trần, theo mẹ và cậu ra chợ Bà Tô (thị trấn Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc). Lúc đầu, cô bé chỉ ngửa mũ xin tiền, không hé môi nói lời nào vì xấu hổ. Gái ngồi hàng nước gần đấy quan sát, thấy Duyên không làm theo những gì đã dạy, liền kéo ra góc chợ dọa đánh.
"Ngày đầu tiên con đi xin một mình được 300.000 đồng, mẹ và cậu rất vui. Sau đó con phải dẫn theo thằng Tính và thằng Trực. Tiền xin được ngày càng ít, tụi con bị phạt, chỉ được ăn cơm với nước tương. Có hôm con rất mệt nhưng phải ráng đi xin vì sợ mẹ và cậu đánh", Duyên kể.
"Hành nghề" ở chợ Bà Tô khoảng bốn tháng, Gái và Bé bị Công an thị trấn Phước Bửu phát hiện nên dắt lũ trẻ lên TP Bà Rịa, thay nhau đưa đi ăn xin ở chợ Long Điền, Long Hải, Đất Đỏ, Châu Đức và Long Khánh (Đồng Nai)... Những ngày cuối tuần, Duyên và các em bị đưa sang Vũng Tàu - nơi nhiều khách du lịch, để xin được nhiều tiền hơn.
Những đứa trẻ bị buộc phải kiếm 900.000 đồng một ngày, nếu không đủ sẽ bị Bé lấy vợt muỗi chế thành roi điện, chích vào người, lưng, bắt ngủ dưới nền nhà.
"Con không biết vì sao mẹ và cậu bắt phải xin nhiêu đó tiền. Quá khổ cực, thằng Trực có lần rủ con đón xe buýt trốn về nhà nội. Mẹ đứng phía sau nghe được, kéo tụi con về nhà trọ. Trực bị cậu Bé đánh một trận gần chết. Con không thể kêu cứu vì nơi ở vắng lắm", Duyên nói.
Từ đó, Trực bị bắt ở nhà giữ hai em út. Duyên và Tính ra đường bị mẹ và cậu giám sát gắt gao hơn. Cô bé được mẹ đưa cho điện thoại, thỉnh thoảng lại gọi hỏi "đủ 100.000 chưa đem ra nộp" rồi đi xin tiếp. Duyên nghĩ cách dẫn các em cùng chạy trốn.
Mẹ bị bắt, Duyên và các em hiện sống với bà nội. Ảnh: Trường Hà.
Hồi cuối tháng 6, khi xin tiền ở chợ cũ xã Kim Long (huyện Châu Đức), Duyên kéo tay Tính nhảy lên xe buýt 22 về Long Khánh (Đồng Nai), bắt thêm chuyến khác về xã Xuân Bảo. "Lên xe con bẻ sim điện thoại để mẹ không thể gọi nữa. Tới nơi con dắt em chạy một mạch về nhà nội, không thấy mệt", Duyên kể.
Hôm đó bà Trần Thị Rý đang làm thuê ở Biên Hòa, nghe người thân báo tin, bà mừng rỡ bắt xe về. Khoảng một tiếng sau Gái và Bé được xe ôm chở đến đầu ngõ nhà bà dò la thông tin. "Tui tức quá đi báo công an, nhưng tụi nó trốn mất tiêu", bà Rý cho biết.
Thời gian sau, Duyên kể mọi chuyện cho bạn học nghe. Sự việc được báo cho anh Bùi Minh Khanh, 35 tuổi - Nhóm SOS TP Long Khánh và Cẩm Mỹ (Đồng Nai), chuyên hỗ trợ miễn phí cho người dân. Nhóm anh Khanh đã dụ Gái và Bé ra để Công an huyện Xuyên Mộc bắt giữ, giải cứu những đứa em còn lại của Duyên.
Khai với cơ quan điều tra, Gái cho biết chỉ bắt các con xin 200.000 đồng mỗi ngày để "mua sữa cho em và trả tiền thuê trọ".
Ngoài ra, Đào Văn Bé còn bị khởi tố về hành vi Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi do quan hệ tình dục với hai con lớn của Gái với người chồng trước, khi sống chung nhà trọ.
Trường Hà