Trước Giáng sinh năm 2022, Dominique Ward bất chợt quyết định ghé siêu thị để mua sắm với hai con gái song sinh 3 tuổi.
Siêu thị này cách nhà Ward hàng dặm, cô cho rằng không ai ở đó biết mình và con. Nhưng hôm sau, có người gửi cho cô ảnh chụp màn hình Facebook của tình cũ, Micah Berkley. Berkley đăng "thư ngỏ" cho cặp song sinh mà anh ta bị cấm liên lạc nếu không có sự giám sát của tòa án sau nhiều cáo buộc ngược đãi Ward.
"Bố đã thấy các con vào ngày hôm trước. Các con ở trong xe đẩy hàng và mặc những bộ trang phục dễ thương giống nhau. Các con là những bé cưng xinh đẹp nhất bố từng thấy. Các con ngồi cạnh nhau chơi đùa trong khi được mẹ đẩy đi vòng quanh... Điều các con không biết là có một cộng đồng yêu thương vây quanh các con, gửi cho bố hình ảnh và video cập nhật về hành trình của các con".
Bài viết khiến Ward lạnh sống lưng.
Cô vướng vào cuộc chiến giành quyền nuôi con và phí cấp dưỡng trong nhiều năm với tình cũ, một chuyên gia máy tính có lượng người theo dõi khá lớn trên mạng xã hội. Berkley nhiều lần vi phạm lệnh của tòa án.
Kể từ khi chuyển đến Florida vào năm 2021, Berkley viết bài trên Facebook đề nghị trả tiền để biết thông tin về các con, như: 25 USD cho mỗi bức ảnh, 50 USD cho video, 100 USD cho địa chỉ lớp học yoga dành cho mẹ và con mà Ward đang tổ chức, 10.000 USD cho bất kỳ ai có thể đưa hai con gái đến gặp anh ta.
Bài đăng sau buổi đi siêu thị là một lời nhắc nhở rằng nhiều người - thường hoàn toàn xa lạ - đã tiếp nhận lời đề nghị và theo dõi tung tích của mẹ con Ward.
Dominique Ward lo sợ mỗi khi ra ngoài vì tình cũ rình rập. Ảnh: Chicago Tribune
Berkley và Ward bắt đầu hẹn hò năm 2015 và chung sống vào tháng 7/2018. Họ chia tay vài tháng sau đó, cùng thời điểm Ward có thai.
Cả hai muốn con được nuôi dưỡng trong gia đình có đủ bố mẹ nên đã hòa giải. Khi hai con chào đời vào tháng 5/2019, cặp đôi sống hạnh phúc trong một thời gian ngắn.
Không lâu sau, Berkley bắt đầu đăng ảnh cặp song sinh lên mạng xã hội, thu hút những phản hồi tích cực và lượng truy cập đáng kể. Trên con đường trở thành một người có sức ảnh hưởng trên mạng, Berkley bắt đầu kinh doanh dòng sản phẩm quần áo riêng nhắm đến các bậc phụ huynh da màu.
Berkley nói: "Các con là một phần thương hiệu của tôi. Mọi người đều thích nhìn thấy một người cha da màu quan tâm đến con cái mình như vậy".
Tuy nhiên, anh ta mất quyền truy cập vào "thương hiệu" của mình sau khi Ward đề nghị chia tay và trở về nhà bố mẹ. Hồ sơ cảnh sát cho biết Berkley xuất hiện tại ngôi nhà vào ngày 5/4/2020, mang theo một khẩu súng hơi và đe dọa làm hại bản thân và gia đình Ward.
Berkley bị buộc tội vi phạm lệnh bảo vệ và hành hung nghiêm trọng. Ward sau đó đã yêu cầu hủy bỏ cáo buộc để Berkley có thể làm việc và hỗ trợ nuôi con.
Vài tháng sau khi vụ việc bị bác bỏ, Berkley bắt đầu chiến dịch trên mạng xã hội chống lại Ward và trả tiền cho những bức ảnh chụp các con. Theo Berkley, hầu hết sự ủng hộ trên mạng và những bức ảnh đến từ phụ nữ.
Ward và luật sư đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ cảnh sát Chicago, các công tố viên hạt Cook và nhân viên Facebook. Tất cả bày tỏ không thể làm gì với các bài đăng của Berkley.
"Làm cách nào để tôi bảo vệ các con nếu thậm chí tôi không thể đến cửa hàng mà không có ai theo dõi? Chúng tôi luôn có kẻ bám theo sau lưng mỗi khi ra khỏi nhà, nhưng không ai coi việc này là nghiêm trọng cả", Ward, 39 tuổi, nói.
Berkley, 41 tuổi, xác nhận đã viết những bài đăng thu mua ảnh chụp các con trên mạng xã hội và hiện vẫn tiếp tục làm điều đó. Anh ta cũng tìm kiếm những bức ảnh thông qua các quảng cáo được nhắm mục tiêu trên Facebook xuất hiện trong bảng tin của những người sống trong bán kính dưới một km tính từ nhà Ward và trường học của hai con.
Berkley coi hành động của mình là "cuộc chiến công nghệ", một cách thức do mạng xã hội thúc đẩy trong thời đại mới để chống lại các phán quyết về quyền nuôi con và cấp dưỡng không như mong muốn. Anh ta ước tính đã trả khoảng 6.000 USD cho hình ảnh và thông tin khác kể từ khi chia tay Ward vào cuối 2020. Berkley cho biết chưa ai nhận được phần thưởng 10.000 USD cho việc sắp xếp một cuộc gặp với các con.
"Tôi nghe nói cô ta sợ hãi. Cô ta nên sợ hãi. Tôi muốn cô ta lo lắng về việc có ai đang đợi ở góc đường mỗi khi cô ta bước ra ngoài", Berkley nói về tình cũ.
Hồ sơ cho thấy Ward đã đến Sở Cảnh sát Chicago ít nhất hai lần để nộp báo cáo kể từ năm 2021. Cô kể, mỗi lần cảnh sát đều nói sẽ rất khó để chứng minh Berkley đứng sau các bài viết và các công tố viên sẽ do dự khi đưa ra cáo buộc.
Một phân tích dữ liệu từ gần 20 sở cảnh sát ở bang Illinois cho thấy cảnh sát hiếm khi bắt giữ ai vì tội quấy rối và rình rập qua mạng, ngay cả khi các khiếu nại ngày càng tăng. Họ chỉ can thiệp khi có cáo buộc về các tội ác nghiêm trọng hơn được thực hiện cùng lúc với cáo buộc quấy rối, từ đốt phá đến bóp cổ và đột nhập.
Vickie Smith, cựu Giám đốc điều hành của Liên minh Chống Bạo lực Gia đình Bang Illinois, cho biết bang đã ban hành luật về hành vi đe dọa kiểu mới này, nhưng không được thực thi. "Không ai nghĩ đó là vấn đề lớn vì họ không hiểu loại bạo lực gia đình phi vật chất này có thể gây hại cho ai đó hàng ngày như thế nào".
Các chuyên gia cho biết, quấy rối và rình rập trên mạng có thể gây khó khăn cho cơ quan thực thi pháp luật vì thường liên quan đến những kẻ phạm tội am hiểu công nghệ, khéo léo che đậy dấu vết và đôi khi rất khó để chứng minh nghi phạm thực sự đã viết bài vi phạm.
Trong trường hợp của Ward, dù đã báo cảnh sát nhiều lần, tìm đến FBI đề nghị điều tra vụ việc, không có cáo buộc nào được đưa ra.
Ward không biết những người theo dõi trên mạng xã hội của Berkley có thể đi xa đến mức nào. "Dường như không ai quan tâm đến chuyện này cho đến khi tôi chết. Và đến lúc đó thì đã quá muộn", Ward nói.
Berkley cho rằng theo Tu chính án thứ nhất, anh ta có quyền đối với các bài đăng trên mạng xã hội. Anh ta nhiều lần nói không muốn làm tổn hại Ward về thể chất, cũng như không hướng dẫn người theo dõi trang của anh ta làm như vậy.
Berkley cũng tuyên bố không làm gì sai trái dù tạo một video sử dụng trí tuệ nhân tạo giả mạo chương trình NBC Nightly News vào tháng 5/2023, tuyên bố Ward là "người mẹ đáng khinh nhất nước Mỹ". Với giọng nói do AI tạo ra gần giống với giọng nói của người dẫn chương trình Lester Holt, video cáo buộc Ward dùng "mọi thủ đoạn bẩn thỉu để chia cắt hai con khỏi vòng tay của người cha yêu thương chúng một cách tàn nhẫn".
Berkley nói: "Tôi mất khoảng một giờ để làm video. Nó không quá khó đối với tôi. Đây là điều sẽ xảy ra khi bạn chọc giận một gã mọt sách".
Một thẩm phán hạt Cook gần đây đã cho phép bắt giữ Berkley vì chưa trả phí cấp dưỡng hơn 50.000 USD.
Berkley đại diện cho chính mình tại tòa án gia đình, sử dụng các chương trình AI do anh ta thiết kế để viết các kiến nghị và bản ghi nhớ của riêng mình. Anh ta cáo buộc Ward bắt cóc các con và phớt lờ lệnh của thẩm phán về việc ngừng đăng ảnh chúng lên mạng xã hội.
Dù nhận được rất nhiều báo cáo từ luật sư kể từ 2022, Facebook chỉ hành động sau khi Emily Miller, một trong những cố vấn cấp cao của thống đốc JB Pritzker, biết đến cuộc đấu tranh của Ward vào cuối 2023.
Miller đã liên hệ với một nhà vận động hành lang của Meta và yêu cầu vô hiệu hóa tài khoản của Berkley. Trang này gần như bị xóa ngay lập tức vì vi phạm các tiêu chuẩn cộng đồng, đặt ra câu hỏi về nỗ lực của mạng xã hội nhằm bảo vệ người dùng không có quan hệ chính trị.
Berkley phản ứng lại bằng cách đăng đề nghị chụp ảnh và quay video trên các tài khoản Facebook khác.
Miller yêu cầu Meta phải tìm ra cách ngăn chặn mọi người chi tiền cho các video về trẻ em hiển thị vị trí của chúng bằng cách gắn thẻ trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua miêu tả. Đáp lại, Meta đình chỉ tất cả tài khoản được kết nối với Berkley.
Ward cho biết rất biết ơn chính quyền đã can thiệp, nhưng lo lắng về những phụ nữ không có cách nào tiếp cận được nhân viên của thống đốc.
Nhưng nỗi lo của Ward vẫn chưa chấm dứt. Berkley thề sẽ tiếp tục "cuộc chiến công nghệ", với kế hoạch mở rộng sang các nền tảng khác và xây dựng lại lượng người theo dõi.
Ward cảm thấy không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục thúc đẩy cảnh sát và công tố viên xử lý hành vi quấy rối qua mạng một cách nghiêm túc hơn.
Nghiên cứu của tổ chức tư vấn RAND khuyến nghị giải pháp là tăng cường đào tạo cho cảnh sát và công tố viên về các công nghệ mới nổi, bằng chứng kỹ thuật số và chiến lược điều tra để thực thi pháp luật hiệu quả.
Tuệ Anh (Theo Chicago Tribune)