Theo Tesla Society, Nikola Tesla sinh ngày 10/7/1856 ở Smiljan thuộc đế quốc Áo - Hung, ngày nay là Croatia. Cha ông, Milutin Tesla, là một cha xứ chính thống người Serbia và mẹ ông, Djuka Mandic, là nhà phát minh các thiết bị gia đình.
Khi vào đại học, lúc đầu Tesla quan tâm nghiên cứu vật lý và toán học, nhưng ông nhanh chóng trở nên thích thú với ngành điện.
Tesla từng theo học Viện Bách khoa ở Graz, Áo và Đại học Prague, Cộng hòa Séc. Ông từng làm kỹ sư điện tại một công ty điện thoại ở Budapest năm 1881.
Tesla nảy ra ý tưởng về động cơ cảm ứng khi đang đi dạo trong công viên với một người bạn.
Sau đó, khi ở Strasbourg, Pháp năm 1883, ông chế tạo mô hình động cơ cảm ứng (động cơ AC chạy bằng cảm ứng điện từ trường) và thử nghiệm thành công. Do không tìm được ai quan tâm tới phát minh tại châu Âu, ông tới Mỹ và làm việc cho Thomas Edison ở New York.
Ước mơ thời thơ ấu của Tesla là chế ngự sức mạnh của thác Niagara ở biên giới Mỹ - Canada.
Năm 1885, ông thiết kế nhà máy thủy điện đầu tiên trên thác, đánh dấu sự ra đời của dòng điện xoay chiều. Một bức tượng được dựng lên trên đảo Goat, New York, để vinh danh Tesla.
Tesla cũng nổi tiếng là một nhà bác học "điên khùng".
Ông bỏ ăn thịt và sau đó ngừng ăn tất cả đồ cứng. Ông uống sữa ấm cùng một lượng nhỏ rau chế biến từ cây atisô, cần tây, và ăn mật ong.
Tesla tuyên bố ông không bao giờ ngủ quá hai tiếng mỗi lần. Thỉnh thoảng, ông chợp mắt để sạc năng lượng cho cơ thể. Theo một báo cáo, ông từng làm việc liên tục 84 tiếng mà không hề ngủ.
Tesla có công phát hiện nguyên tắc vật lý tạo nên nền tảng cho hầu hết mọi thiết bị sử dụng động cơ AC.
Tháng 2/1882, Tesla tìm ra từ trường xoay và vận dụng nó để xây dựng động cơ cảm ứng AC, hệ thống phát, truyền tải, phân phối và sử dụng dòng điện nhiều pha.
Khi Tesla làm việc tại phòng thí nghiệm của Thomas Edison tại New Jersey, Mỹ, ông từng rơi vào thế đối đầu với Edison về loại dòng điện ưu việt nhất.
Trong khi Edison lựa chọn dòng điện một chiều (DC), Tesla lại ủng hộ sử dụng dòng điện xoay chiều (AC), dẫn tới một "cuộc chiến dòng điện". Cuối cùng, Tesla giành phần thắng nhờ dòng điện AC có hiệu suất cao hơn.
Ông viết bài báo "Một hệ thống động cơ điện và máy biến áp xoay chiều mới" nhằm giới thiệu khái niệm động cơ và hệ thống điện vào năm 1888. Bài báo lập tức thu hút sự chú ý của George Westinghouse, một nhà tư bản công nghiệp và hai người đã hợp tác với nhau để nối điện khắp nước Mỹ.
Năm 1891, Tesla phát triển một cuộn dây cảm ứng sản sinh dòng điện xoay chiều cao tần, gọi là cuộn dây Tesla. Ông sử dụng nó trong các thí nghiệm tạo tia lửa điện, tia X, sạc không dây. Ngày nay, cuộn dây Tesla vẫn được ứng dụng rộng rãi trong các máy phát thanh và vô tuyến truyền hình.
Sáng chế máy phát thanh được công nhận thuộc về Guglielmo Marconi, người đầu tiên truyền tín hiệu vô tuyến liên lục địa năm 1901. Nhưng Tesla sở hữu bằng sáng chế hệ thống phát vô tuyến cơ bản năm 1896, nền tảng cho sáng chế của Marconi, và hai người từng tranh cãi tại tòa.
Tesla không kết hôn trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, ông khẳng định từng yêu một con chim bồ câu. Ông thường đi dạo trong công viên để cho bồ câu ăn và phát triển mối quan hệ thân thiết với một con chim bồ câu trắng hay đến thăm ông mỗi ngày.
"Tôi yêu con chim bồ câu đó như một người đàn ông yêu phụ nữ và nó cũng yêu tôi. Mục đích của cuộc đời tôi chỉ là bên nó mãi mãi", Tesla nói.
Phương Hoa (Ảnh: Wikimedia Commons)