Mới đây, tiền vệ Cesc Fabregas đã đặt một câu hỏi trên Twitter cá nhân thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ và bình luận: "Bạn thích cái gì hơn: Đoạt một chức vô địch World Cup hay ba chức vô địch Champions League?". Không lâu sau đó, thủ thành Iker Casillas có câu trả lời "ngầu" nhất: "Anh thích cả hai, chú em ạ".
Một chức vô địch World Cup hay Champions League là giấc mơ không thành của biết bao cầu thủ vĩ đại trong lịch sử. Nhưng Casillas không những đã thâu tóm trọn vẹn những danh hiệu cao quý kể trên – cộng thêm hai chức vô địch Euro - mà còn nâng cao chúng với tư cách đội trưởng. Điều này cho thấy tầm vóc vĩ đại của thủ thành Tây Ban Nha - người vừa tuyên bố giã từ sân cỏ ở tuổi 39.
Tài không đợi tuổi
Tuổi 16 của nhiều thiếu niên vẫn chỉ gói gọn quanh việc đến trường và tụ tập bạn bè. Nhưng với Casillas, đó là lúc anh được gọi lên đội một dự Champions League. Mọi chuyện diễn ra vào năm 1997, khi anh vừa chơi cho đội trẻ Real Madrid, vừa đi học văn hoá ở trường. Một ngày nọ, khi Casillas đang tán gẫu với bạn bè, thầy hiệu trưởng của trường anh bước tới và thúc giục: "Con nên gọi một chiếc taxi và tới thẳng sân bay Barajas thật nhanh đi. Real Madrid vừa gọi cho mẹ con và bà ấy vừa gọi cho tôi. Nhanh chân lên để kịp tới Na Uy cùng cả đội!".
Với Casillas, được cùng đội một đến Na Uy gặp Rosenborg chẳng khác gì trúng xổ số độc đắc. Anh nhanh chóng chạy về nhà, thay quần áo, đến sân bay và bị choáng ngợp bởi những gì chứng kiến. "Đang từ một cậu nhóc tán chuyện cùng cậu bạn Julio ở lớp, bỗng tôi ngồi cạnh Fernando Morientes, Clarence Seedorf, Fernando Sanz, Predrag Mijatović, Davor Šuker và Raúl González. Đó là một khoảnh khắc kỳ diệu mà tôi sẽ không bao giờ quên", Casillas kể lại trên UEFA.com.
Theo thời gian, Casillas trở thành một siêu sao trong khung gỗ và vượt qua hầu hết tên tuổi từng khiến anh ngỡ ngàng kể trên về tầm vóc tại Los Blancos. Trong lịch sử Real, chỉ Raúl có số lần ra sân nhiều hơn Casillas. Từ khi bắt trận chính thức đầu tiên năm 1999 cho tới khi tạm biệt sân Bernabeu năm 2015, Casillas chơi sân tổng cộng 725 trận. Lúc ra mắt đội một dưới thời HLV John Toshack, Casillas mới 18 tuổi 177 ngày và là thủ thành trẻ nhất từng bắt chính tại Champions League. Anh cũng là thủ môn trẻ nhất được bắt và vô địch Champions League khi Real đánh bại Valencia 3-0 trong trận chung kết diễn ra tháng 5/2000.
So với thần tượng Peter Schmeichel - người vừa cùng Man Utd vô địch Champions League một năm trước, Casillas năm 2000 trông hệt một cậu nhóc vắt mũi chưa sạch với gương mặt thư sinh trẻ măng. Thủ môn người Đan Mạch thường át vía tiền đạo đối phương với vẻ ngoài máu lửa, chiều cao 1m91 và cân nặng gần một tạ. Casillas thì chỉ cao 1m81 - thông số không thực sự lý tưởng cho vị trí thủ môn.
Vì lẽ đó, đã có không ít nghi ngại rằng chàng trai trẻ này sẽ thất bại tại môi trưởng khắc nghiệt như Real. Sau mùa 2000-2001, Casillas bắt đầu phải chia sẻ suất bắt chính với đàn anh Cesar Sanchez và thậm chí còn phải liên tục ngồi dự bị khi bước sang đầu năm 2002. Nhưng vận may của Casillas bắt nguồn từ... vận rủi của Sanchez. Trong trận chung kết Champions League 2002 gặp Leverkusen, Sanchez bất ngờ chấn thương chỉ 20 phút trước giờ bóng lăn.
Casillas được đưa vào sân và có những pha cứu thua xuất thần, đảm bảo thắng lợi 2-1 chung cuộc cho Real. Sau này, anh chia sẻ trên Guardian rằng những giọt nước mắt sau tiếng còi mãn cuộc ở Glasgow hôm đó là "vì giận dữ và ức chế nhiều hơn vui sướng". Thời gian dài bị giam cầm trên ghế dự bị khiến Casillas - người đã đi tàu và xe bus từ nhà đến sân tập Real từ năm 12 tuổi vô cùng tổn thương, nhưng đó lại là mùa giải anh "học được nhiều nhất trong sự nghiệp".
Tới hè, kịch bản "kẻ đóng thế" một lần nữa tiếp diễn. Nhưng lần này, bối cảnh là World Cup 2002 với người không may mắn là Santiago Canizares - thủ môn số một của đội tuyển Tây Ban Nha. Canizares dính chấn thương hy hữu khi... bị lọ nước cạo râu rơi vào chân, và Casillas từ lựa chọn số hai được đôn lên bắt chính. Vận may quả có đóng góp vào sự nổi lên của Casillas, nhưng không phải tất cả. Như chính anh hỏi vặn lại khi được hỏi về yếu tố may mắn trong sự nghiệp: "Tôi có thể gặp may, nhưng liệu may mắn còn ý nghĩa gì nếu được vào sân thay thế và để thủng lưới ba bàn? Bạn cần biết cách tận dụng cơ hội".
Casillas không để thời cơ vuột mất. Tại vòng 1/8 World Cup 2002, anh trở thành người hùng trong chiến thắng trước CH Ireland. Thủ môn này cản phá thành công cú penalty của Ian Harte trong hiệp hai và thêm hai lần khuất phục đối phương trong loạt luân lưu để đưa Tây Ban Nha vào tứ kết.
Dù Tây Ban Nha không may bị loại bởi chủ nhà Hàn Quốc, Casillas vẫn là một trong những tuyển thủ hay nhất giải đấu. Kể từ mùa hè 2002, Cesar Sanchez và Santiago Cañizares chính thức mất suất bắt chính tại Real Madrid và tuyển Tây Ban Nha. Casillas giữ chắc hai vị trí đó như bàn thạch trong suốt hơn một thập niên sau.
Khúc cuối lận đận
Chủ tịch Florentino Perez liên tục đưa về sân Bernabeu những siêu sao Zinedine Zidane, Luis Figo, Ronaldo, David Beckham trong nhiệm kỳ đầu, hay Cristiano Ronaldo, Kaka, Karim Benzema và Xabi Alonso trong mùa hè 2009. Nhưng riêng vị trí thủ môn, người đứng đầu Real lại chẳng cần một siêu sao nào khác. Bản thân Casillas là một vì tinh tú trong dải thiên hà của Perez, nhưng anh luôn khiêm tốn: "Tôi không xem mình là một Galatico. Tôi chỉ là một anh chàng tới từ đội trẻ của Madrid, chỉ thế thôi".
Suốt 16 mùa giải chơi cho đội một Real, Casillas chỉ có hai mùa ra sân dưới 40 trận. Mùa giải 2012-2013, HLV Jose Mourinho bất ngờ đẩy Casillas lên ghế dự bị để nhường chỗ cho thủ môn trẻ Antonio Adan. Đó là mùa Casillas xác lập kỷ lục năm lần liên tiếp được tổ chức IFFHS trao danh hiệu "Thủ môn hay nhất thế giới" và vừa nâng cao chiếc cúp vô địch Euro 2012. Nguyên nhân không đơn thuần nằm ở yếu tố chuyên môn, bởi HLV Mourinho tin rằng Casillas ngầm chống lại ông và là kẻ tuồn tin nội bộ ra cho báo giới.
Khi Casillas chấn thương vào tháng 1/2013, Mourinho lập tức đưa Diego Lopez về từ Sevilla và cho Casillas ngồi ghế dự bị kể cả khi anh đã bình phục. Kết quả là Casillas chỉ được ra sân 29 trận trong mùa giải đó. Khi Mourinho ra đi hè 2013 và Carlo Ancelotti lên thay, anh thậm chí còn được ra sân ít hơn với tổng cộng 24 lần. Lopez tiếp tục được tin dùng tại La Liga, khiến Casillas chỉ còn cơ hội trổ tài tại Champions League và Copa del Rey. Tuy nhiên, đó lại là hai giải đấu Real Madrid đăng quang.
Bản thân Casillas suýt chút nữa đã thành tội đồ trong trận chung kết Champions League khi mắc lỗi để Diego Godin mở tỷ số cho Atletico Madrid. Người cứu cho Casillas và giấc mơ Decima của Real Madrid là trung vệ Sergio Ramos với cú đánh đầu thành bàn ở phút bù giờ cuối cùng. Real Madrid thắng chung cuộc 4-1 và sau hai lần chứng kiến các đàn anh Manolo Sanchis và Fernando Hierro giương cao chiếc cúp "Tai to", cuối cùng Casillas cũng đi vào sử sách Real Madrid với tư cách người đội trưởng nâng chiếc cúp vô địch châu Âu thứ 10. Trước Casillas, chỉ có hai đội trưởng Franz Beckenbauer và Didier Deschamps từng nâng ba chiếc "Chén Thánh" của bóng đá: cúp vàng World Cup, Euro và Champions League.
Tuy nhiên ngay sau khi vô địch Champions League, anh và các đồng đội bất ngờ bị loại ngay từ vòng bảng World Cup 2014 dù đang là đương kim vô địch. Thất bại 5-1 ngay trận đầu vòng bảng của Tây Ban Nha trước Hà Lan có lỗi không nhỏ của Casillas – người mắc lỗi dẫn tới hai bàn thắng của Stefan de Vrij và Robin Van Persie. Trong bàn chốt hạ tỷ số, Arjen Robben thậm chí còn rê bóng qua Casillas trước khi sút bóng vào lưới trống. Sang trận đấu buộc phải thắng trước Chile, Casillas tiếp tục chơi thiếu thuyết phục và Tây Ban Nha chính thức bị loại khỏi World Cup chỉ sau hai lượt đấu.
Đó có thể là giai đoạn thất vọng nhất trong sự nghiệp Iker Casillas. Hè 2015, anh rời Real Madrid để sang Bồ Đào Nha tìm thử thách mới cùng Porto. Tại đây, Casillas tiếp tục bổ sung vào bộ sưu tập cúp nội địa vốn có năm La Liga, hai Copa del Rey, bốn Siêu cúp Tây Ban Nha thêm một chức vô địch Bồ Đào Nha, và một Siêu Cup Bồ Đào Nha. Anh đáng lẽ có thể chinh phục nhiều hơn cùng Porto, nhưng một cơn nhồi máu cơ tim vào tháng 5/2019 buộc Casillas phải rời xa sân cỏ.
Dù có thể tập luyện trở lại từ cuối năm 2019 và có tên trong danh sách đăng ký của Porto, Casillas không còn ra sân thêm lần nào nữa. Hôm 4/8 vừa qua, anh chính thức treo găng, khép lại một sự nghiệp không ít nốt trầm nhưng vẫn đầy hiển hách.
Huyền thoại Thánh Iker
Trong những năm tháng đỉnh cao của sự nghiệp, Casillas được đặt biệt danh "San Iker" (Thánh Iker). Giữa một dàn thủ thành tài năng đầu những năm 2000 như Petr Cech, Van der Sar, Oliver Kahn hay Jens Lehmann..., Casillas vẫn mang tới sự khác biệt. Anh là người duy nhất từng năm lần được IFFHS trao giải "Thủ môn xuất sắc nhất" và lập kỷ lục ở vị trí thủ môn với sáu lần được chọn vào "Đội hình tiêu biểu năm" của UEFA và năm lần góp mặt trong Đội hình tiêu biểu thế giới của FIFPro.
Khi bình chọn danh sách những thủ môn hay nhất thế kỷ 21, Casillas chỉ xếp sau Gianluigi Buffon. Cựu HLV tuyển Italy, đồng thời là thủ môn vô địch World Cup 1982 Dino Zoff thậm chí còn xếp Casillas trên tài Buffon khi được hỏi vào năm 2012. "Trong những tình huống một đấu một, Iker giỏi nhất", Zoff lý giải. "Tôi luôn muốn có cậu ấy làm thủ môn trong đội hình của mình. Các tiền đạo sẽ phải nghĩ sao cần làm gì để đánh bại cậu ấy, bởi thân hình cậu ấy đã dầy lên theo thời gian. Họ sẽ thất bại hoặc phải làm một điều gì đó phi thường để chọc thủng lưới. Iker mang tới sự tôn trọng và cả sợ hãi. Có cậu ấy ở tuyến dưới, các cầu thủ tuyến trên có thể mạo hiểm hơn vì biết nếu mắc sai lầm, vẫn còn Casillas ở sau lưng".
Ngay cả người hay được đặt lên bàn cân để so sánh với Casillas là Buffon cũng dành sự tôn trọng cao nhất dành cho đồng nghiệp. Khi Casillas rời Real năm 2015, Buffon đã đăng đàn để khẳng định: "Cậu đã luôn là một biểu tượng của Real Madrid, nhưng trên hết cậu còn là một trong những người đại diện vĩ đại nhất cho vị trí thủ môn của chúng ta". Sau khi Casillas tuyên bố giải nghệ, Buffon đăng tải trên Instagram cá nhân với bức hình ôm đồng nghiệp kèm thông điệp: "Cảm ơn Iker. Không có cậu, mọi thứ sẽ trở nên bớt ý nghĩa đi rất nhiều".
Hàng loạt danh thủ khác như Cristiano Ronaldo, Kaka, Andres Iniesta hay Lionel Messi... đều gửi những lời tri ân tới Casillas khi anh giã từ sân cỏ. Anh hùng trọng anh hùng cũng phải, nếu chứng kiến những màn trình diễn phi thường của Casillas. Trước khi xuống phong độ do tuổi tác và mất đi sự nhanh nhẹn, Casillas là một thủ môn toàn diện với tốc độ, phản xạ, sự bình tĩnh trong những trận cầu đinh và đặc biệt là khả năng đương đầu với cầu thủ tấn công đối phương.
Trong chiến bại đáng quên của Real Madrid trước Liverpool tại Champions League mùa giải 2008-2009, Casillas là cầu thủ chơi xuất sắc nhất dù đội nhà thất bại 0-4. Nếu không có anh từ chối hàng loạt cơ hội ăn bàn rõ rệt, Real Madrid có lẽ đã trải qua trận thua còn nặng nề hơn. Dù có Fabio Cannavaro, Pepe và Sergio Ramos ở hàng phòng ngự, Liverpool vẫn có đến 12 cú sút trúng hướng cầu môn, và chỉ không thắng đậm hơn vì sự xuất sắc của Casillas.
Casillas bắt tổng cộng 881 trận ở cấp CLB trong sự nghiệp, thì có đến 338 trận anh giữ sạch lưới. Casillas gắn liền với những kỷ lục của đấu trường Champions League: Cầu thủ ra sân nhiều nhất (177 trận), cầu thủ đầu tiên vào vòng loại trực tiếp 19 lần, thủ môn có nhiều trận thắng nhất (100 lần), nhiều lần giữ sạch lưới nhất (57 lần), có nhiều mùa liên tiếp dự giải nhất (20 lần)... Số trận thắng tại Champions League của Casillas chỉ xếp sau kỷ lục gia Cristiano Ronaldo, với 101 lần.
Ở cấp độ ĐTQG, Casillas vẫn là một biểu tượng. Chính anh chứ không phải huyền thoại Raúl González mới là người nâng cao danh hiệu quốc tế đầu tiên của tuyển Tây Ban Nha sau 44 năm. Khi Raúl còn khoác áo đội tuyển và đeo băng đội trưởng, Tây Ban Nha luôn là một đội bóng có chất lượng, nhưng được mệnh danh là "hổ giấy" với những chiến thắng như chẻ tre tại vòng loại và thất bại trong những thời khắc quyết định.
Sau khi thay Raul làm thủ quân tuyển Tây Ban Nha từ 2006, Casillas là đại diện cho một thế hệ vinh quang bậc nhất lịch sử bóng đá thế giới. Với Casillas ở trong khung gỗ, tuyển Tây Ban Nha lập cú hattrick vô địch liên tiếp ba giải đấu lớn: Euro 2008, World Cup 2010 và Euro 2012. Nòng cốt của tuyển Tây Ban Nha thời đó là những trụ cột của hai thế lực đối địch Real Madrid và Barca. Khi mối quan hệ giữa hai đội bóng trở nên căng thẳng tới đỉnh điểm với sự xuất hiện của Mourinho, Casillas đã chứng minh vai trò thủ lĩnh bằng họp nội bộ cùng Carles Puyol, Xavi để đảm bảo bầu không khí thù địch El Clasico sẽ không tái hiện trên đội tuyển. Đó là lý do tại sao trong một thế hệ nhân tài nhiều như lá mùa thu của Tây Ban Nha, Casillas lại được giao phó trọng trách thủ quân.
Không chỉ đáng tin cậy trong phòng thay đồ, Casillas còn trực tiếp làm người hùng trong những chiến tích của tuyển Tây Ban Nha. Trên chặng đường tới chức vô địch Euro 2008 mở ra kỷ nguyên thống trị của "La Roja", đối thủ khó chịu nhất là Italy. Tuyển Tây Ban Nha chưa từng thắng Italy tại một giải đấu lớn, nhưng hai pha cản phá luân lưu thành công của Casillas trước Antonio Di Natale và Daniele De Rossi đã viết lại lịch sử. Suốt cả giải đấu năm đó, Casillas chỉ để thủng lưới hai bàn vòng bảng và giữ sạch lưới cho tới hết trận chung kết.
Tại World Cup 2010, lại một lần nữa tài nghệ cản phá 11m của Casillas giúp Tây Ban Nha vượt qua tứ kết. Sau một pha phạm lỗi từ Gerard Pique, Paraguay được hưởng phạt đền và Oscar Cardozo đứng trước cơ hội mở tỷ số. Nhưng cú sút của anh đã bị Casillas bắt bài và dễ dàng cản phá. Đó là trận đấu mà Tây Ban Nha rất vất vả mới có thể giành chiến thắng 1-0.
Khi nhớ về trận chung kết World Cup trên đất Nam Phi, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến cú dứt điểm quyết đoán trong hiệp phụ của Andres Iniesta giúp Tây Ban Nha vượt qua Hà Lan để lần đầu lên đỉnh thế giới. Đó là pha bóng khiến xứ Catalan phát cuồng, vì một cầu thủ Barca ghi bàn quyết định. Nhưng những người Madrid cũng có thể tự hào vì trước đó, thủ quân Casillas đã có hai pha cứu thua xuất sắc khi hàng hậu vệ đã bất lực. Tình huống cản phá cú dứt điểm của Arjen Robben trong hiệp hai của Casillas có giá trị chẳng khác gì một bàn thắng và được xem như bước ngoặt của trận đấu. Đội trưởng tuyển Tây Ban Nha giữ sạch mành lưới trong cả năm trận đấu loại trực tiếp và nhận giải Thủ môn hay nhất kỳ World Cup đó. Sau khi chứng kiến Lothar Matthaus, Dunga và Deschamps nâng cao cúp thế giới thời niên thiếu, cuối cùng Casillas cũng đạt được giấc mơ của cuộc đời.
Hai năm sau, Casillas tiếp tục đứng trên bục vinh quang Euro. Tuyển Tây Ban Nha bảo vệ thành công danh hiệu châu lục, còn đội trưởng Casillas chỉ để thủng lưới một bàn duy nhất trong cả giải đấu, lập kỷ lục mới với 509 phút giữ sạch lưới. Một người hùng trên sân cỏ và một quý ông ngoài sân cỏ, Casillas là một trong số ít những cầu thủ nhận được sự tôn trọng từ cả cổ động viên đối địch.
Sau khi giải nghệ, Casillas nhiều khả năng sẽ trở về Tây Ban Nha để làm cố vấn cho Perez tại Madrid, hoặc thậm chí ra tranh cử chức chủ tịch LĐBĐ Tây Ban Nha. Như vậy, anh sẽ tiếp tục cống hiến cho bóng đá Tây Ban Nha – điều mà anh đã làm từ khi còn là một cậu nhóc.
Năm lên bảy tuổi, Casillas từng khiến cha mất oan khoản tiền 1,2 triệu euro vì ... quên gửi kết quả cá cược bóng đá mà ông Jose Casillas đã đoán đúng cả 14/14. Nhưng khi trưởng thành, Iker không những mang về cho gia đình gấp nhiều lần khoản tiền ấy mà còn có một thứ tiền cũng chẳng mua nổi: Niềm tự hào của việc có một người con trai trở thành người hùng và vĩnh viễn lưu danh trong sử sách bóng đá Tây Ban Nha.
Thịnh Joey
