Tại tọa đàm tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tổ chức ở TP HCM chiều 20/7, ông Sái Công Hồng, Phó cục trưởng Quản lý Chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho biết phổ điểm thi THPT quốc gia môn tiếng Anh giai đoạn 2017-2019 cho thấy điểm trung bình đều dưới 5; mức điểm đạt nhiều nhất chỉ 3 đến 3,4.
Kết quả thi có sự phân hóa theo vùng miền. Những địa phương khó khăn thuộc vùng núi phía Bắc, đồng bằng sông Cửu Long như Hà Giang, Sơn La, Hậu Giang nhiều năm xếp cuối về điểm trung bình. Những thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng đứng đầu. Tỷ lệ điểm dưới trung bình, điểm từ 8 trở lên cũng có sự phân hóa theo địa phương.
"Nhìn chung, kết quả thi THPT quốc gia môn tiếng Anh năm 2019 đã có chuyển biến tích cực nhưng chủ yếu vẫn ở các tỉnh thành lớn. Khu vực khó khăn như miền núi phía Bắc, đồng bằng sông Cửu Long gần như không thay đổi", ông Hồng nói và cho biết kết quả thi sẽ tiếp tục được phân tích sâu hơn để Ban đề án Ngoại ngữ quốc gia xây dựng chiến lược bồi dưỡng giáo viên, nâng cao chất lượng giáo dục môn học này.
Từ góc độ chương trình đào tạo, ông Đặng Hiệp Giang, chuyên viên môn tiếng Anh, Vụ Giáo dục Trung học, cho rằng việc tồn tại hai hệ chương trình đào tạo ngoại ngữ ở bậc phổ thông, hệ 7 năm (từ lớp 6) và 10 năm (từ lớp 3) là nguyên nhân khiến kết quả thi tiếng Anh có sự phân hóa. Hệ 10 năm chủ yếu được triển khai ở những tỉnh thành có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển. Qua thống kê và đánh giá, học sinh hệ 10 năm có chất lượng tốt hơn hệ 7 năm. "Vấn đề đặt ra là phải triển khai chương trình tiếng Anh 10 năm rộng khắp hơn", ông Giang nói.
Tuy nhiên, theo ông Giang, việc triển khai này cần đội ngũ giáo viên có chất lượng, trong khi thực tế chất lượng giáo viên hiện không đồng đều, "có xu hướng giáo viên dạy tiếng Anh giỏi ở các vùng khó khăn sau một thời gian công tác sẽ chuyển về những thành phố lớn, có điều kiện tốt hơn".
Bà Nguyễn Thị Mai Hữu, Giám đốc Đề án Ngoại ngữ quốc gia, thông tin thêm theo khảo sát, điểm trung bình thi THPT quốc gia của học sinh học hệ 10 năm cao hơn hệ 7 năm xấp xỉ 2 điểm. Vì vậy, bà Hữu cũng đề xuất triển khai rộng khắp chương trình ngoại ngữ hệ 10 năm bằng cách đẩy mạnh vai trò xã hội hóa, sự hỗ trợ của các trung tâm ngoại ngữ trong đào tạo giáo viên, nhất là ở vùng xa.
TP HCM là địa phương có điểm trung bình tiếng Anh trong kỳ thi THPT quốc gia cao nhất cả nước trong 3 năm, đồng thời luôn đứng đầu về tỷ lệ thí sinh có điểm từ 8 trở lên. Ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM cho biết, chất lượng tiếng Anh của học sinh tốt nhờ khá nhiều từ các trung tâm ngoại ngữ.
"Cả thành phố có 700 trung tâm ngoại ngữ. Hầu hết học sinh TP HCM học thêm môn này ở bên ngoài trường học. Chỉ có một số em vùng ven đô thị có điều kiện kinh tế khó khăn mới không tham gia học thêm", ông Hiếu nói.
Hiện rất nhiều trung tâm ngoại ngữ đã vào trường tham gia giảng dạy. Nhu cầu giáo viên bản ngữ của thành phố hiện rất lớn và Sở Giáo dục và Đào tạo sẵn sàng hỗ trợ để có chính sách đưa giáo viên bản ngữ vào dạy ở các trường phổ thông.
TP HCM cũng có chính sách riêng về đào tạo đội ngũ giáo viên. Khảo sát chất lượng giáo viên theo chuẩn quốc tế của thành phố vào năm 2012 cho thấy chỉ có khoảng 5% đạt yêu cầu. Thành phố đã dùng ngân sách nhà nước để bồi dưỡng, nâng cao chất lượng giáo viên theo chuẩn quốc tế, đến nay 70% đạt chuẩn.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Trung tâm truyền thông giáo dục
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ khẳng định ngành đã nỗ lực để cải thiện chất lượng dạy và học ngoại ngữ song kết quả chưa như mong muốn. Cần có nguồn lực xã hội hóa từ các trung tâm đào tạo ngoại ngữ, khai thác tốt nguồn lực này cho trường phổ thông, gồm hỗ trợ đào tạo nâng cao chất lượng giáo viên.
"Chất lượng dạy và học tiếng Anh phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ giáo viên, lâu nay chuẩn hóa giáo viên vẫn theo nguyên tắc nặng bằng cấp, nhẹ thực hành. Phải từng bước hoàn hiện quy trình chuẩn hóa, giáo viên cần tăng cường giao lưu với giáo viên nước ngoài, nâng cao kỹ năng, chia sẻ kinh nghiệm giảng dạy", ông Nhạ nói.
Lãnh đạo ngành Giáo dục và Đào tạo cũng lưu ý đến nguồn học liệu mở, học liệu số hóa để mọi người có thể linh hoạt học mọi lúc mọi nơi; phát triển hệ thống khảo thí chuẩn, có thể kiểm tra trình độ Anh ngữ chính xác, đồng đều.
Ông Nhạ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo động lực cho người học. Khi người học nhận thấy học ngoại ngữ là cần thiết cho việc đi thi, đi làm, giao tiếp hay để biết thêm một ngôn ngữ, việc học sẽ dễ dàng và có chất lượng hơn.
"Học tiếng Anh là quá trình, không thể nóng vội. Chúng ta chấp nhận sự đa dạng, không cào bằng về trình độ tiếng Anh, nhưng nếu ngay ở bậc phổ thông có thể đào tạo căn bản thì những cấp học cao hơn sẽ không mất nhiều công sức", ông Nhạ nói và nêu rõ nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh vừa là việc trước mắt, vừa lâu dài nhưng không thể chậm trễ hơn.
Xuân Hoa