Những người nhặt rác trên đỉnh Fansipan

Giữa trưa, nhưng thời tiết trên đỉnh Fansipan vẫn tù mù. Gió hồng hộc thổi, cuốn theo mưa bụi mờ mịt phủ kín cả cột cờ. Hơi nước đầm đìa, trơn tuột và lạnh buốt.

Anh Ngô Văn Thành, tổ trưởng Tổ vệ sinh Công cộng (khu du lịch Sun World Fansipan Legend) kéo mũ áo mưa phủ kín đầu rồi nhanh nhảu cùng 2 đồng nghiệp đi lên phía sàn 3.143m. Hôm nay, theo lịch, tổ 3 người của anh Thành đến phiên đu mình dọc sườn núi để dọn rác cho nóc nhà Đông Dương.

Tổ 'tarzan' trên đỉnh Fansipan

"Đã xem lại dây chưa? Găng tay có bị rách không? Trời mưa thế này anh em mang ủng hết nhé. Đi giày trơn lắm, không làm được đâu"... vừa loay hoay kiểm tra lại chiếc đai bảo hiểm to bản, tổ trưởng Thành vừa ngẩng lên dặn 2 đồng nghiệp mang đủ đồ nghề cho công việc nhặt rác trên đỉnh Fansipan. Ngay bên cạnh, Bàn Văn Thủy và Lý Văn Nhỉ - hai chàng trai trẻ đã sắp gọn sợi dây thừng dài chừng 60m thành một cuộn lớn, khoác lên vai, bước về phía đỉnh núi.

Bên ngoài, gió đẩy mưa tháng 7 táp qua mặt người, cùng với sương mây kết thành một tấm màn bao phủ kín đỉnh 3.143m. Nhỉ khẽ rùng mình khi cái lạnh len lỏi qua cổ áo, hơi thở hóa khói, trắng xóa cùng mây trời. 

"Cứ một tuần hai lần, tổ vệ sinh sẽ có nhiệm vụ tiếp cận 4 mặt núi xung quanh đỉnh Fansipan để dọn sạch rác du khách ném xuống phía dưới. Chỉ trừ khi xuất hiện tuyết hoặc băng giá, anh em mới buộc phải dừng", Nhỉ lý giải.

Tới sàn đặt chóp, cả nhóm bắt đầu dỡ đồ nghề. Nhỉ được phân công đu xuống vực bằng sợi dây thừng đã cố định chặt ở lan can mặt sàn. Dù đã đóng vai "tarzan nhặt rác" ngót nghét 2 năm, nhưng chàng trai người Dao vẫn có vẻ căng thẳng, lẩn mẩn thắt lại đai bảo hiểm trên hông, mắt ngó đăm đăm về phía sườn núi ràn rạt gió.

Chỉ xuống một mảng đất đá nhô ra giữa lưng chừng trời, tổ trưởng Ngô Văn Thành giải thích: "Dù chúng tôi đã bố trí rất nhiều thùng rác quanh khu vực đỉnh Fansipan, nhưng nhiều du khách vẫn có thói quen ném thẳng xuống sườn núi. Vỏ chai nhựa, lon bia, túi nilon, thậm chí cả áo mưa, quần áo hỏng... lâu ngày mắc kẹt trong các khe đá, cành cây, với số lượng không nhỏ".

Lúc này, nhiệm vụ của tổ vệ sinh là phải nhặt cho bằng hết những thứ du khách... lỡ bỏ quên trên "cổng trời".

Sau khi kiểm tra lần cuối, Nhỉ dòng thừng qua khoen đai lưng rồi từ từ nhả dây, thả dần người xuống vách đá dựng đứng. Ở phía trên, hai đồng nghiệp của anh cũng bồn chồn, liên tục nhắc: "Cẩn thận, bên trái có cây đỗ quyên lớn. Sang phải một chút. Chậm thôi". Chưa đầy một phút, Nhỉ đã lẫn mờ trong sương.

Tụt xuống chừng 10m, Nhỉ nghe tiếng hô lớn: "Dừng lại đi, dưới tán trúc lùn nhiều rác lắm". Anh tì mạnh hai chân vào lưng chừng dốc, tay phải cuộn chặt sợi dây thừng để hãm lại. Bên hông, bao tải đồ nghề căng phồng gió núi. Nhỉ chúi cả thân mình về phía trước, áp sát mặt vào bụi trúc lùn rậm rịt và bắt đầu... tìm rác. 

Càng xuống sâu, lượng phế thải lưu cữu càng nhiều. Bao tải bên hông nhân viên tổ vệ sinh dần chật cứng, việc di chuyển nặng nề và khó khăn hơn. Chốc chốc, gió Ô Quy Hồ thốc ngược từ đáy vực lên khiến cả người Nhỉ chao đảo.

30 phút sau, Nhỉ giật mạnh dây, ra dấu báo cho tốp phía sàn chuẩn bị đón mình lên. Đoạn, chàng trai người Dao ghìm thừng, đạp vách thoăn thoắt trèo lên như... nhện núi. Thở hổn hển, mặt tái mét vì lạnh, Nhỉ vẫn cười như được mùa, khoe bao rác căng đầy bên hông...

Mơ về Fansipan xanh

Ca làm việc của tổ "tarzan Hoàng Liên Sơn" thường kéo dài khoảng 2 tiếng. Cả nhóm thay phiên nhau dọn sạch rác ở cả 3 sườn Lào Cai, Than Uyên và Lai Châu. Theo Tổ trưởng Ngô Văn Thành, phải tận mình xuống vực mới thấm thía mức độ "khủng khiếp" của công việc không giống ai này. Hiện tại, Thành vẫn chưa hết rùng mình khi nhớ về lần đầu tiên làm nhiệm vụ.

"Khi ấy, anh em trong đội ai cũng run. Nhìn đáy vực sâu hun hút, lởm chởm đá tai mèo, người dạn dày nhất cũng ớn lạnh," anh Thành kể.

Nhiệt độ khu vực đỉnh thường xuyên dao động 2-5 độ C kèm theo mưa nắng bất thường. Người bám sườn núi buộc phải hứng chịu cái lạnh đến thấu xương trên nóc nhà Đông Dương. Có những buổi, cả tổ chỉ kịp làm chừng 10 phút, tay chân đã cứng đờ, tê bì vì rét.

Bàn Văn Thủy - một nhân viên người Dao Yên Bái ngay bên cạnh khẽ nhăn nhăn trán, kể: "Lần đầu tiên tôi đu dây dọn rác là năm 2016. Trong lúc vừa tụt xuống vài mét thì tảng đá mà tôi kê chân lở ra. Cả người trượt nhanh tôi xuống phía dưới". Lúc đó, chàng trai 9x rất hoảng và chỉ kịp ghì chặt vào dây thừng nhưng vẫn không hãm được nhiều. May mắn Thủy trượt tự do được một lúc thì vướng vào cành đỗ quyên nhô ra nên dừng lại được.

Một trong những nỗi ám ảnh nhất đối với những "người nhện nhặt rác" là gió. Gió thốc ngược lên đỉnh núi, hờn dỗi thổi bạt cả người đang treo mình trên sợi dây thừng mong manh. Những "gã người rừng" một khi đã xuống vực sẽ được nếm trải thứ đặc sản quái gở chỉ Hoàng Liên Sơn mới có này.

"Xuống sâu 30-40m, sợi dây thừng bảo hiểm bắt đầu... văng. Anh em bám ở dưới buộc phải bám chặt vào từng cành cây mọc ra từ vách núi để giữ mình lại. Làm việc trong điều kiện bình thường đã khổ, gặp đúng hôm trở trời thì đúng là thách thức cực hạn," Thủy kể.

Vất vả là vậy, nhưng 4 năm kể từ khi cáp treo Fansipan hoạt động, tổ "tarzan trên đỉnh trời" vẫn miệt mài với công việc. Bàn tay họ chai sần vì bám đá núi. Họ cũng có đủ thời gian để quen dần với những cú trượt ngã, trật chân đau điếng trong từng phiên lao động không giống ai của mình. 

Ngừng lại một lát, tổ trưởng Ngô Văn Thành bảo: "Điều tôi và cả tổ vệ sinh mong muốn nhất là đỉnh Fansipan thực sự vắng bóng rác".

Theo anh Thành, trung bình một ca nhặt rác sẽ thu được 5-6 thùng rác lớn. Rác ở đây đặc biệt đa dạng về chủng loại. Khi là chiếc bánh mì ăn dở, lúc lại là chai thừa hay giày dép rách, vỏ bim bim. Nhiều lúc, vừa dọn, cả nhóm vừa cảm thấy chạnh lòng. "Cả đội sẽ tiếp tục làm cho tới khi không còn mẩu rác quanh đỉnh Fansipan mới thôi", anh Thành khẳng định.

Thư Kỳ