Thị trấn Ganzi thuộc khu tự trị Ganzi, Tứ Xuyên, vùng đất đậm đặc văn hóa Tây Tạng của vùng Kham, nơi đã đi vào giấc mơ của biết bao kẻ du hành lãng mạn khắp thế giới, vì ngưỡng mộ văn hóa và cả sự kiêu hùng của các chiến binh Khampa của một thời.
Đương lúc đỉnh đông nên tất cả những mái nhà cổ xưa và cả hè phố của Ganzi đều phủ một màu tuyết trắng tinh khiết lãng mạn và đường phố trở nên vắng lặng đến mức bạn có thể nghe rõ cả những cơn gió đông đang thổi qua thị trấn. Đứng trong một con hẻm nhỏ không một bóng người ở thị trấn Ganzi, người ta có cảm giác như đang sống trong một cổ trấn thường được mô tả ly kỳ trong tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung.
Ở Ganzi có nhiều ngôi chùa nhỏ ẩn trong các ngõ sâu ven đường, nơi lữ khách có thể trải nhiệm đầy đủ không gian tĩnh mịch, đời sống tinh thần và tôn giáo của người Tây Tạng. Đây là điều mà những ngôi chùa danh tiếng trong các tour du lịch hoặc Lonely Planet không thể có được.
 |
|
Một ngôi chùa cổ ở Ganzi. Ảnh: Kim Sơn. |
Tuy có thể khác nhau về kiến trúc và vật liệu xây dựng, nhưng các chùa Tây Tạng thường giống nhau ở điểm quanh chùa luôn có rất nhiều pháp luân (Mani luân) bằng gỗ̉ hoặc kim loại, lớn nhỏ tùy theo quy mô của chùa. Bọc quanh pháp luân không thể thiếu câu chú thần thánh Om Mani Padme Hum đã ăn sâu vào tâm khảm những người yêu mến Phật giáo toàn thế giới. Đây là pháp khí phổ biến nhất trong đời sống tôn giáo của người Tây Tạng dù ở bất cứ nơi đâu.
Mỗi ngày, hàng trăm tín đồ phật giáo Tây Tạng, thị dân và du mục, lại đến rồi rảo bước quanh chùa, vừa niệm kinh tay vừa xoay tròn những bánh xe thiêng để cầu xin sự cứu rỗi cho mình và thế nhân.
Xem ảnh đền chùa nhà cửa ở Ganzi.
Bước chân giữa những lữ khách, đắm mình trong thế giới u tịch, du khách được thả lỏng tâm hồn, giải thoát khỏi những bức xúc và thất vọng mà cuộc sống hiện đại đã ám vào tâm trí suốt nhiều năm qua. Khi tinh thần bỗng trở nên thanh thoát, người ta có thể cảm nhận hết sự chân thành của những cư dân nơi đây, và cuộc sống bình dị của họ.
 |
|
Đường phố Ganzi mùa đông. Ảnh: Kim Sơn. |
Tương phản với những ngôi chùa bé nhỏ cũ kỹ nằm khuất trong các hẻm nhỏ của thị trấn hay những ngôi đền bình dị ở các làng mạc xa xôi là những ngôi chùa to đẹp, thường rất nổi tiếng với cả một chiều dài lịch sử. Những nơi này thường cũng là chốn hành hương của rất nhiều dân Tây Tạng, trong số đó phần lớn là dân du mục đã phải đi bộ suốt nhiều ngày đường dưới băng tuyết để đến được nơi mà họ tin là thần thánh đang ngự trị.
Thị trấn Ganzi tuy rất nổi tiếng đối với giới thích tìm hiểu về đời sống và văn hóa của dân Khampa, nhưng thị trấn này lại khá bé và nghèo. Từ lâu đời, dân Khampa lại có tính tự tôn về truyền thống văn hóa và lịch sử của mình, dẫn đến sự xa cách với các nền văn hóa khác. Do vậy, bạn hiếm khi nhìn thấy bóng dáng người Hán ở vùng này, ngoài trừ vài ba người hết đất sống dưới xuôi đến đây mở quán ăn.
Một buổi sáng, khi đang đứng ngắm nghía những món đồ xưa cũ của một lão du mục đang bày bán trên phố, bỗng một gã Khampa tóc tai bù xù xõa đến tận vai, đang khoác chiếc áo dài truyền thống cũ mèm bước về phía tôi. Miệng gã cười nhưng đôi mắt nhuốm đôi chút màu sắc buồn hoang dã.
Gã liền vung tay múa chân, kèm theo là vài tiếng Hán bập bẹ rời rạc, ý chừng muốn mời một du khách về nhà để xem thứ gì đó mà gã nuốn bán. Vừa tò mò lại vừa cảm thấy chạnh lòng khi nhìn gương mặt hốc hác của gã, tôi lặng lẽ cùng bước theo.
Trên căn gác gỗ tối tăm còn có vợ và một đứa con trai của gã, với trang phục chẳng khác nhau là mấy. Chẳng cần chào mời khách sáo gì cả, gã Khampa lôi ra chiếc tráp đồng cổ xưa khá to, bên trong đựng những thứ đã gắn chặt bao đời với cuộc sống của một du mục Tây Tạng thời xa xưa: dao, bùa chú, dụng cụ đánh lửa, túi da đựng rượu và cả một chiếc trống to đùng thường được các lạt ma gõ mỗi khi tụng kinh đang treo trên vách gỗ ẩm mốc.
Rời khỏi nhà người Khampa với những món đồ hiếm có, tôi vui buồn lẫn lộn, bước tiếp quãng đường dài thăm thẳm trên cao nguyên Tây Tạng, vùng đất mà tôi sẽ còn nhiều lần trở lại.
Kim Sơn