Nhiều người tiêu dùng hiện nay nhầm lẫn giữa thực phẩm chức năng và thuốc, dẫn đến kỳ vọng sai lệch về hiệu quả sản phẩm.
Theo Luật Dược (2005), thuốc là chất hoặc hỗn hợp các chất dùng cho người nhằm mục đích phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán bệnh hoặc điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể, bao gồm thuốc thành phẩm, nguyên liệu làm thuốc, vaccine, sinh phẩm y tế, trừ thực phẩm chức năng.
Các loại thuốc đều phải trải qua quá trình kiểm nghiệm lâm sàng khắt khe trước khi được cấp phép lưu hành.
Trong khi đó, theo quy định của Luật An toàn thực phẩm, thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể con người, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh.
Thực phẩm chức năng thường là các sản phẩm bổ sung các vi chất và yếu tố có lợi như vitamin, khoáng chất, axit amin, enzym và các chất có hoạt tính sinh học khác để hỗ trợ sức khỏe. Thực phẩm chức năng không có chức năng chữa bệnh, hay nói cách khác, thực phẩm chức năng và thuốc có công dụng hoàn toàn khác nhau.
So với thuốc, quy trình kiểm nghiệm và cấp phép cho thực phẩm chức năng đơn giản hơn, bởi đây là những sản phẩm có thể dùng cho phần lớn những người có sức khỏe bình thường. Vì không yêu cầu điều trị bệnh lý cụ thể, chủ yếu hỗ trợ bổ sung dưỡng chất, tăng cường sức khỏe chung nên thực phẩm chức năng ít có rủi ro về tác dụng phụ hoặc nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng như thuốc.
Một sản phẩm thực phẩm chức năng - thực phẩm bảo vệ sức khỏe DHC Multivitamins. Ảnh: DHC
Trên thị trường, thực phẩm chức năng rất đa dạng và được chia thành ba nhóm sản phẩm chính: thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng y học. Mỗi nhóm lại có những tác dụng riêng, phù hợp với từng đối tượng và nhu cầu sử dụng khác nhau.
Cụ thể, theo Thông tư ban hành năm 2014 của Bộ Y tế quy định về quản lý thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung (Supplemented Food) là thực phẩm thông thường được bổ sung vi chất và các yếu tố có lợi cho sức khỏe như vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzym, probiotic, prebiotic và chất có hoạt tính sinh học khác.
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Health Supplement, Food Supplement, Dietary Supplement) là sản phẩm được chế biến dưới dạng viên nang, viên hoàn, viên nén, cao, cốm, bột, lỏng và các dạng chế biến khác có chứa một hoặc hỗn hợp của các chất sau đây: Vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzym, probiotic và chất có hoạt tính sinh học khác; Hoạt chất sinh học có nguồn gốc tự nhiên từ động vật, chất khoáng và nguồn gốc thực vật ở các dạng như chiết xuất, phân lập, cô đặc và chuyển hóa.
Thực phẩm dinh dưỡng y học còn gọi là thực phẩm dinh dưỡng dùng cho mục đích y tế đặc biệt (Food for Special Medical Purposes, Medical Food) là loại thực phẩm có thể ăn bằng đường miệng hoặc bằng ống xông, được chỉ định để điều chỉnh chế độ ăn của người bệnh và chỉ được sử dụng dưới sự giám sát của nhân viên y tế.
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm bổ sung phổ biến với đa số, được nhiều người lựa chọn để tăng cường sức khỏe tổng quát, bổ sung dưỡng chất còn thiếu hụt từ chế độ ăn uống hàng ngày.
Một điểm bán của thương hiệu thực phẩm chức năng DHC tại Nhật Bản. Ảnh: DHC Nhật Bản
Khi chọn thực phẩm chức năng, các chuyên gia khuyến cáo nên chọn sản phẩm của thương hiệu uy tín, nguồn gốc rõ ràng và được kiểm chứng về chất lượng, an toàn. Đơn cử DHC - thương hiệu thực phẩm chức năng và mỹ phẩm đến từ Nhật Bản, với hơn 40 năm kinh nghiệm, là một gợi ý cho người tiêu dùng Việt. Các sản phẩm của DHC được chiết xuất từ thành phần thiên nhiên, sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn.
DHC cung cấp đa dạng các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe, từ hỗ trợ cải thiện vóc dáng, bổ sung dưỡng chất cho mắt, tăng cường chức năng gan, đến bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể... Trong đó nổi bật là các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe DHC Zinc (bổ sung kẽm cho cơ thể), DHC Sustained Release Biotin (cung cấp dưỡng chất cho da và tóc), DHC Multi Vitamins (hỗ trợ bổ sung các vitamin cho cơ thể, bồi bổ sức khỏe)...
Hai sản phẩm bổ sung vitamin của thương hiệu DHC được nhiều người ưa thích. Ảnh: DHC
Các chuyên gia nhấn mạnh, thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh, không nên lạm dụng hay quá phụ thuộc vào nó. Người tiêu dùng cần hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng cá nhân để lựa chọn sản phẩm phù hợp. Dù thực phẩm chức năng có lợi cho sức khỏe, nhưng không thể thay thế một lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống cân đối. Thay vào đó, hãy kết hợp sử dụng thực phẩm chức năng với chế độ ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh, tập luyện thể dục thể thao đều đặn để nâng cao sức khỏe một cách toàn diện và bền vững.
Diệp Chi