Ngay từ khi có ý định mang thai, chị Hạnh (Cầu Giấy, Hà Nội) đã chịu khó uống các loại vitamin, khoáng chất. Sau gần 4 tháng chị thụ thai và vẫn duy trì bổ sung vitamin, khoáng chất như vậy. Tới tháng thứ 7 của thai kỳ, chị không tin khi bác sĩ cho biết đã thiếu máu thai kỳ (do thiếu sắt) cần điều trị.
Trong khi đó, chị Linh (Thanh Xuân, Hà Nội) vì mong muốn con sinh cứng cáp nên ngoài việc bổ sung mỗi ngày hai viên canxi hàm lượng 600mg, chị còn luôn để ý ăn những thực phẩm chứa nhiều canxi như cua, tôm, cá, sữa tươi, hải sản… Tới tuần thứ 32, chị được chẩn đoán vôi hoá nhau thai độ III.
Dưới đây là những sai lầm thường gặp nhất trong việc bổ sung vitamin, khoáng chất trong quá trình mang thai của mẹ bầu.
Định kiến với thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng hay còn được gọi với các tên khác như vitamin tổng hợp, thực phẩm bổ sung, viên đa vi chất… giúp bổ sung dưỡng chất thiếu hụt cho cơ thể, nhất là người bệnh hoặc đang mang thai, cho con bú, hoạt động thể dục thể thao chuyên nghiệp…
Do một thời gian dài thực phẩm chức năng là sản phẩm gắn liền với tên tuổi của các tổ chức hoạt động theo mô hình đa cấp có dấu hiệu không lành mạnh khiến người tiêu dùng Việt ác cảm với dòng sản phẩm này. Hiện nay, thực phẩm chức năng đã được nhìn nhận đúng hơn nhưng vẫn còn gặp phải nhiều định kiến.
Sử dụng vitamin đơn chất
Trong quá trình mang thai, tất cả các loại vitamin, khoáng chất đều quan trọng đối với bà bầu nhưng đa phần đều cho rằng sắt, canxi, acid folic hoặc magie, vitamin D là quan trọng nhất và thường bổ sung các chất này nhiều hơn. Mẹ bầu uống đủ 2 viên canxi hàm lượng cao một ngày vẫn có thể bị thiếu canxi vì bạn không bổ sung vitamin D hoặc uống chung với thành phần không dung nạp canxi.
Theo tiến sĩ Bùi Thị Nhung - Viện Dinh Dưỡng, vitamin D giúp hấp thu canxi tốt nhưng để thuận lợi cho quá trình tạo xương cho bé, bà bầu nên bổ sung cả magie. Ngoài canxi, nhiều thành phần khác như sắt cũng cần bổ sung kết hợp với vitamin A mới giúp giảm thiếu máu rõ rệt và an toàn hơn.
Do đó, các bà bầu nên lựa chọn các loại vitamin tổng hợp có đầy đủ các khoáng chất sắt, canxi, magie, kẽm, acid folic và các loại vitamin A, B, C, D, E thay vì bổ sung từng loại viên theo kết quả xét nghiệm về độ thiếu hụt dưỡng chất.
Mọi vitamin tổng hợp đều đầy đủ dưỡng chất
Trái ngược với suy nghĩ định kiến với vitamin tổng hợp, thực phẩm chức năng, nhiều thai phụ khi được tư vấn hay mách bảo sử dụng viên uống tổng hợp thì đều tin rằng viên uống đã bổ sung đầy đủ vitamin và các loại khoáng chất cần thiết cho mẹ và bé. Tuy nhiên, trên thị trường trong nước hiện nay, nhiều các loại viên uống tổng hợp dành cho bà bầu nhưng không phải loại nào cũng chứa đủ và đúng thành phần, dưỡng chất cần thiết. Nhiều sản phẩm chỉ chứa 100mg canxi, 60mg sắt cho một ngày sử dụng, thành phần này quá ít so với yêu cầu của cơ thể bà mẹ mang thai. Ngoài ra, một số sản phẩm lại kết hợp cả hai thành phần kỵ nhau trong cùng một viên uống. Chị em vẫn đang mách nhau sử dụng sản phẩm này mà không biết cơ thể mang bầu của mình đang thiếu đi những dưỡng chất quan trọng.
Bà bầu nên sử dụng vitamin tổng hợp kết hợp khoáng chất nhưng cần lựa chọn đúng loại viên có chứa đầy đủ các vitamin gồm B1, 2, 3, 5, 6; K; A; D3; E và các loại khoáng chất canxi, sắt, phốt-pho, DHA, kẽm, i-ốt, selen, đồng, magie, mangan. Và đặc biệt, viên có chứa canxi phải uống cách xa thời điểm viên có chứa sắt.
Bà bầu nên bổ sung loại vitamin tổng hợp tách biệt hai thành phần sắt và canxi. Viên chứa sắt thường có màu nâu uống buổi chiều, viên chứa nano canxi màu vàng uống buổi sáng.
Uống sắt và canxi cùng lúc
Theo tác giả Tina M. St. John, (Tốt nghiệp Đại học Y Emory – Mỹ) sắt là dưỡng chất rất khó hấp thu và canxi làm cản trở tiến trình này. Chưa có cơ chế rõ ràng khẳng định điều đó, nhưng với lượng canxi uống vào cơ thể từ 300mg trở lên sẽ làm mất hoàn toàn tác dụng của sắt. Trong khi đó, viên canxi hoặc các loại viên tổng hợp đang được bán trên thị trường hiện nay đều có chứa thành phần 400-600mg canxi. Do đó, các bà bầu nên uống canxi trong khoảng thời gian từ trước lúc đi ngủ tới sáng sớm hôm sau và uống sắt vào buổi chiều. Mặc dù thông tin này được các nước tiên tiến phổ biến đã lâu nhưng tại Việt Nam, cho tới nay, hầu hết các bà bầu vẫn uống chung hai thành phần kể trên cùng thời điểm.
Sắt và canxi đều rất quan trọng đối với phụ nữ mang thai, họ đặc biệt cần bổ sung nhiều sắt để tạo máu vì khi lâm bồn thường mất một lượng máu đáng kể. Nếu thiếu máu nghiêm trọng, có thể sẽ khiến bạn trở nên vô sinh ngay sau khi sinh em bé đầu tiên.
Bởi vậy, lời khuyên dành cho các bà bầu là nên bổ sung loại viên đa vi chất có tách biệt thành phần sắt và canxi, trong đó, viên đa vi chất có thành phần canxi uống buổi sáng, viên có thành phần sắt uống buổi chiều.
Thiếu hiểu biết về các dạng của canxi
Canxi là khoáng chất được biết đến rất phổ biến với công dụng giúp xương chắc khoẻ. Nano canxi cũng được biết tới rất nhiều với công dụng phòng chống loãng xương. Nhưng Nano canxi có thể dùng cho thai phụ để giúp xương chắc khoẻ, chống loãng xương và hạn chế táo bón thì rất ít người biết.
Mang thai, sinh con, nuôi con và cho con bú là nguyên nhân hàng đầu khiến tỉ lệ phụ nữ bị mắc bệnh loãng xương khi đến tuổi trung niên nhiều hơn hẳn so với nam giới. Và bổ sung Nano canxi ngay trong quá trình mang thai sẽ giúp phòng chống loãng xương hiệu quả hơn hẳn chứ không phải chờ cho tới tuổi trung niên. Thêm nữa, bà bầu thường mắc chứng táo bón thai kỳ do việc bổ sung canxi với hàm lượng lớn nhưng cơ thể lại không có khả năng hấp thu hết, vì vậy, giải pháp sử dụng Nano canxi còn giúp loại bỏ chứng táo bón thai kỳ.
Bổ sung canxi không đúng cách
Trong thời kỳ mang bầu, chị em thường được rỉ tai phải nạp đủ lượng canxi cần thiết để khi sinh ra bé được cứng cáp, tuy nhiên, việc bổ sung canxi đối với từng cơ thể bà bầu khác nhau là khác nhau.
Thạc sĩ - Bác sĩ Lê Thị Hải Hà (Phó trưởng khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Lão Khoa) cho biết khó có thể cân đong đo đếm chính xác hàm lượng canxi nạp vào từ những bữa ăn cũng như phải cân bằng các nhóm chất khác trong khẩu phần. Thông thường, cơ thể chỉ nạp khoảng 20% lượng canxi qua thức ăn, còn lại sẽ bài tiết ra ngoài. Do vậy, việc bổ sung thêm các loại viên vitamin tổng hợp có chứa canxi là cần thiết.
Bác sĩ Hải cũng cho biết thêm lượng canxi bổ sung thông thường mỗi ngày không thể bù đắp cho lượng canxi đã mất đi. Do đó, việc bổ sung canxi phải được thực hiện đều đặn hàng ngày. Cách tốt nhất, nên bổ sung canxi từ sớm, lâu dài với lượng ít, nhiều lần trong ngày bằng nhiều cách khác nhau như viên uống bổ sung, sữa, thức ăn giàu canxi, chị em không nên nạp một lượng canxi quá lớn trong một lần, như vậy cũng không tốt cho việc hấp thụ của cơ thể.
Tuy nhiên, thực tế nhiều bà bầu vẫn bổ sung canxi như trường hợp của chị Linh ở trên dẫn đến sai lầm nối tiếp. Trong quá trình này, ngoài việc chăm bồi bổ các dưỡng chất giàu canxi như sữa, thuỷ hải sản, rau xanh… bà bầu cần bổ sung thêm các viên có chứa canxi với lượng từ 200-500mg mỗi ngày tuỳ thuộc từng giai đoạn, khẩu phần ăn và cơ thể. Với dạng Nanno Canxi có thể dùng 200mg trong suốt thai kỳ kết hợp với khẩu phần ăn uống phù hợp.
Phương Thảo