Zeb Hogan đang giữ con cá ma cà rồng trên tay tại khu vực hạ nguồn thác Corona, địa phận Guyana. Ảnh: NG
Chuyên gia sinh vật học Zeb Hogan làm việc cho kênh National Geographic đã dành nhiều năm nghiên cứu các loài cá lớn nhất thế giới, trong đó có cá ma cà rồng ở lưu vực sông Amazon. Cá ma cà rồng nổi tiếng với những răng nanh sắc nhọn có thể dễ dàng săn những con cá nhỏ hơn và săn cả cá ăn thịt động vật piranha.
"Hơn 70% các loài cá nước ngọt khổng lồ trên thế giới (gồm cá đuối gai độc khổng lồ) có nguy cơ tuyệt chủng. Vấn đề cấp bách hiện nay của chúng tôi là nghiên cứu và cứu nguy chúng trước các mối đe dọa xây đập và khai thác đánh bắt quá mức", ông Hogan nói.
Cá đuối gai độc nước ngọt khổng lồ có thể tìm thấy tại các hệ thống sông ở Thái Lan, Borneo, New Guinea và miền bắc Australia với con trưởng thành có thể dài hơn 5 m và trọng lượng 600 kg nhưng hiện nay đang bị đe dọa bởi việc xây đập, đánh bắt và ô nhiễm nguồn nước. Ảnh: Live Science
"Những con đập lớn tác động thảm khốc đến sự sống sông ngòi. Điển hình như loài cá tra dầu khổng lồ sông Mekong có kích thước trưởng thành tương đương con gấu xám Bắc Mỹ đang bị đe dọa bởi một loạt các đập nước được xây dựng ở hạ nguồn; những con đập sẽ chặn dòng di cư đến nơi đẻ trứng của chúng, dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng là rất cao", ông Hogan, người có thâm niên nghiên cứu loài cá này trong 20 năm, cho biết thêm.
Cá tra dầu khổng lồ sông Mekong có thể dài đến khoảng ba mét và đạt trọng lượng 295 kg. Ảnh: Live Science
Cá da trơn vàng khổng lồ được tìm thấy ở sông Paraná thuộc Argentina có thể phát triển chiều dài đến 1,4 m và cân nặng 50 kg. Theo fishbase.org, tại các chi lưu sông Amazon, loài cá này sống ở bề mặt đáy, chủ yếu săn cá nhỏ vào ban đêm. Ảnh: NG
Cá đuối khổng lồ Potamotrygon motoro tại sông Paraná thuộc Argentina có thể phát triển chiều dài đến một mét và cân nặng 15 kg. Ảnh: NG
Theo arkive.org, loài cá đuối này phân bố rộng rãi, được tìm thấy tại các sông ở Argentina, Brazil, Paraguay, Uruguay, Venezuela và các nhánh sông Amazon. Những đập thủy điện và ô nhiễm môi trường là mối đe dọa chính tới loài cá này.
Cá da trơn khổng lồ Goonch tại sông Uttarakhand, Ấn Độ có thể dài đến hai mét và đạt cân nặng 90 kg. Loài cá to lớn này bị coi là thủ phạm gây ra những vụ tấn công người bơi lội ở sông Kali, Ấn Độ vào khoảng những năm 1998-2007. Ảnh: NG
Cá da trơn khổng lồ đuôi đỏ tại sông Rewa, Guyana có thể đạt trọng lượng đến 45 kg. Ảnh: NG
Loài cá này còn được tìm thấy tại các nhánh sông ở Colombia, Venezuela, Ecuador, Peru, Bolivia và Brazil. Đây là loài cá được yêu thích của môn thể thao câu cá, với kỷ lục thế giới được ghi nhận thuộc về ngư dân Gilberto Fernandes người Brazil. Ông này câu được con cá nặng đến 56 kg. Cá da trơn đuôi đỏ chưa trưởng thành được săn lùng ráo riết nhằm phục vụ thú nuôi cá cảnh.
Cá tầm trắng khổng lồ (Acipenser transmontanus) - một trong những loài cá nước ngọt lớn nhất Bắc Mỹ có thể phát triển chiều dài 4,5 m và đạt trọng lượng 450kg, được tìm thấy chủ yếu tại sông Fraser (Canada) và sông Sacramento, bang California (Mỹ). Xây đập là mối đe dọa chính đến loài này. Ảnh: Live Science
Cá paddlefish (có họ hàng với cá tầm) được tìm thấy tại sông Missouri, bang Montana (Mỹ) có chiều dài đến 1,8 m và cân nặng 90 kg. Ảnh: Live Science
Theo Wiki, quần thể loài cá này đang bị suy giảm nghiêm trọng do tác động xây đập chặn đường di cư đẻ trứng và còn do việc "điều hướng dòng chảy" của con người phục vụ cho nông nghiệp đã phá hủy môi trường sống của nó.
Các hô khổng lồ được tìm thấy trên dòng Mekong có thể phát triển chiều dài đến ba mét và cân nặng 270 kg.
Tại Việt Nam, cá hô thường mắc lưới ngư dân và sau đó được đem bán cho các thương lái. Đây được coi là nguyên nhân chính khiến loài cá quý hiếm này có nguy cơ tuyệt chủng.
Cá da trơn khổng lồ wallago được tìm thấy tại các dòng sông từ Pakistan cho đến Việt Nam. Đây là loài cá ăn thịt, có thể phát triển chiều dài đến hai mét. Tại Ấn Độ, loài này có nguy cơ tuyệt chủng do ô nhiễm và đánh bắt quá mức. Ảnh: Live Science
Huỳnh Phương