Đường phố Florida ngập lụt do bão Irma. Video: Reuters.
Trước khi đổ bộ vào Florida, bão Irma lập nên nhiều kỷ lục với sức mạnh lớn chưa từng thấy khi san bằng nhiều hòn đảo ở vùng Caribe. Irma ập đến chỉ một tuần sau khi siêu bão Harvey nhấn chìm thành phố Houston, Texas trong biển nước, đánh dấu lần đầu tiên nước Mỹ đón nhận hai cơn bão cấp 4 trong cùng một năm, Time hôm nay đưa tin.
Theo thống kê của nhà nghiên cứu Phil Klotzbach ở Đại học Colorado, bão Irma nắm giữ nhiều kỷ lục. Những cơn gió có tốc độ lên tới 297 km/h của Irma là sức gió cao nhất được ghi nhận ở Đại Tây Dương, bên ngoài vịnh Mexico và biển Caribe. Sức gió của nó chỉ xếp sau bão Allen năm 1980, cơn bão mạnh nhất trong phạm vi bồn trũng Đại Tây Dương.
Bão Irma cũng duy trì sức mạnh ở cấp 5 trong ba ngày liên tục, thời gian lâu nhất trong thời kỳ vệ tinh. Cơn bão sản sinh năng lượng xoáy bão tích tụ (Accumulated Cyclone Energy) mạnh thứ hai trong thời kỳ vệ tinh, một phép đo quan trọng kết hợp sức mạnh và thời gian. Năng lượng do Irma tạo ra lớn ngang với năng lượng của cả mùa bão thông thường ở Đại Tây Dương.
Bão Irma di chuyển về phía tây trong ảnh vệ tinh. Ảnh: NOAA.
Irma là cơn bão mạnh nhất tàn phá quần đảo Leeward. Nó đồng thời là cơn bão cấp 5 đầu tiên đổ bộ Cuba, đất nước thường xuyên hứng chịu những cơn bão, trong gần 100 năm.
Khi càn quét Florida, Irma đã suy yếu đi nhiều so với lúc hình thành. Trước đó, đây là cơn bão mạnh nhất Đại Tây Dương với sức gió ở cấp 5. Nhưng khi đến gần khu vực đất liền Mỹ, sức gió của cơn bão giảm bớt trong thời gian tràn qua vùng ven biển phía bắc Cuba.
Từ khoảng 300 km/h, sức gió hạ xuống còn 185 km/h khi Irma đổ bộ vào đảo Marco trên bán đảo Florida. Tuy nhiên, Irma vẫn là một cơn bão lớn nguy hiểm. Cơn bão đi chệch khỏi lộ trình dọc bán đảo Florida, qua Miami và vùng ven Đại Tây Dương có dân cư đông đúc. Tuy nhiên, với đường kính khoảng 640 km, Irma vẫn gây ảnh hưởng nặng nề với những đợt sóng trào và gió có sức tàn phá lớn cùng mưa như trút nước.
"Có sự khác biệt khổng lồ giữa bão cấp 3 và cấp 5 khi đổ bộ", nhà khí tượng học Ryan Maue thuộc công ty cung cấp dịch vụ thời tiết WeatherBell Analytics cho biết. "Đảo Barbuda là một ví dụ. Hòn đảo bị xóa sổ. Đây rõ ràng chưa phải kịch bản tồi tệ nhất đối với toàn bang Florida. Nếu tâm bão Irma tiến vào Florida chệch 32 - 50 km về phía đông, thiệt hại sẽ nặng nề hơn nhiều".
Theo Maue và Jeff Masters, giám đốc khí tượng của công ty Weather Underground, Cuba hứng giúp Florida một phần sức mạnh của bão Irma. Nếu cơn bão không di chuyển qua Cuba, nó có thể đổ bộ vào Florida dưới dạng bão cấp 5.
Hành trình quét qua vùng ven biển dân cư thưa thớt của Cuba từ tối 8/9 đến chiều 9/9 khiến Irma suy yếu. Những cơn gió trên cao thổi từ hướng tây làm xói mòn đỉnh bão và mang tới không khí khô. Dưới những ảnh hưởng kết hợp, hoàn lưu phía tây nam của Irma tan rã làm cơn bão không còn là vòng tròn hoàn hảo trong ảnh vệ tinh.
Không chỉ suy yếu sau khi rời khỏi Cuba, bão Irma còn bị cầm chân bởi các hệ thống thời tiết, khiến nó ngoặt sang hướng bắc về phía Floria chậm hơn. Sự chậm trễ này đẩy đường đi của bão lệch về phía tây, biến nó thành mối đe dọa đối với bờ biển phía tây thay vì phía đông.
Trước nguy cơ do bão gây ra, vùng bờ biển phía tây Florida có thể chịu thiệt hại trị giá 1 nghìn tỷ USD so với 1,5 nghìn tỷ USD nếu bão tấn công trực tiếp bở biển phía đông, theo mô hình vi tính của công ty bảo hiểm AIR Worldwide.
Phương Hoa