Lễ trao giải Cuộc thi Ảnh Di sản Việt Nam 2025 tổ chức tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng, TP HCM hôm 23/11, nhân kỷ niệm 20 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam. Cuộc thi thu hút 1.034 tác phẩm của 203 tác giả cả nước, phản ánh đa dạng di sản vật thể, phi vật thể, phong tục, lễ hội, đời sống cộng đồng và cảnh quan tự nhiên dọc ba miền.
Hơn 30 tác phẩm được trao giải ở hai hạng mục: Gen Z và Nhiếp ảnh gia không giới hạn độ tuổi. Mỗi hạng mục gồm một giải vàng, hai giải bạc, ba giải đồng và 10 giải khuyến khích.
Giải vàng hạng mục Nhiếp ảnh gia không giới hạn độ tuổi là tác phẩm "Lễ cấp sắc Then của người Nùng Phàn Slình ở Lạng Sơn" (ảnh) - tác giả Phan Huy Thiệp.
Lễ cấp sắc Then là nghi thức truyền thống quan trọng nhất của người Nùng Phàn Slình, phong danh cho người đàn ông chính thức trở thành thầy Then. Lễ kéo dài ba ngày đêm với các phần khai quang, cấp sắc, đi qua than đỏ và múa châu. Người được cấp sắc được xem là có quyền thực hành Then trong cộng đồng, dẫn dắt các nghi lễ cầu an, chữa bệnh, tạ ơn và lễ hội truyền thống.
Nghi lễ Then của người Tày - Nùng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2015. Ngày 12/12/2019, thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Tác phẩm "Mùa cấy" của tác giả Hoàng Bích Nhung nhận giải bạc hạng mục Nhiếp ảnh gia không giới hạn độ tuổi. Tác giả ghi lại khung cảnh người nông dân cấy lúa trên ruộng bậc thang mùa nước đổ ở Lào Cai, tháng 6/2024.
Tác phẩm "Hội Gióng Phù Đổng" của tác giả Phạm Quốc Dũng nhận giải khuyến khích hạng mục Nhiếp ảnh gia không giới hạn độ tuổi. Lễ hội tái hiện truyền thuyết Thánh Gióng đánh giặc Ân, diễn ra từ mùng 6-8 tháng 4 âm lịch hằng năm, thể hiện tinh thần yêu nước, thượng võ và đoàn kết cộng đồng. Năm 2010, lễ hội được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Tác phẩm "Giã bánh dày" của tác giả Đặng Phương Lan, nhận giải khuyến khích hạng mục Nhiếp ảnh gia không giới hạn độ tuổi. Tác giả ghi lại cảnh các cô gái người Mông ở Lào Cai tham gia cuộc thi giã bánh dày ngày Tết. Hoạt động văn hóa truyền thống được tổ chức mỗi dịp xuân về, thu hút đông đảo du khách.
Tác giả Nguyễn Xuân Thao chụp cảnh lễ dựng nêu hay lễ Thướng Tiêu (dựng nêu) ở Huế, diễn ra vào 23 tháng Chạp hằng năm). Đây là nghi thức cung đình báo hiệu Tết đến, một trong những nghi thức cung đình đặc sắc nhất còn được bảo tồn nguyên vẹn tại cố đô.
Cây tre cao 15 m được trang trí lá dong, bùa đào, phướn, giỏ vàng mã, ấn kiếm, do đội nghi trượng rước từ Ngọ Môn vào, dâng hương tế tổ tiên rồi dựng lên giữa tiếng đại nhạc, tiểu nhạc cung đình.
Ở hạng mục Gen Z, tác phẩm "Tiếp nối" của tác giả Nguyễn Quốc An nhận giải vàng. Tác phẩm ghi lại cảnh lớp trẻ làng Triều Khúc, Hà Nội tái hiện điệu múa "con đĩ đánh bồng", một trong 10 điệu múa cổ của đất Thăng Long xưa, gắn liền với lễ hội làng Triều Khúc.
Theo truyền thuyết, điệu múa ra đời từ thế kỷ 8, khi Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng tập hợp quân sĩ tại làng để đánh giặc Đường. Để khích lệ tinh thần, ông cho binh lính tuấn tú đóng giả gái, đeo trống bồng múa giải trí mừng chiến thắng.
Lễ hội làng Triều Khúc diễn ra từ mùng 9-12 tháng Giêng Âm lịch. Năm 2019, lễ hội được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thu hút du khách bởi giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần thượng võ dân gian.
Lễ hội rước pháo Đồng Kỵ (ảnh) là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc nhất vùng Kinh Bắc, diễn ra tại phường Đồng Kỵ, Bắc Ninh, từ mùng 4 đến mùng 6 tháng Giêng Âm lịch hằng năm. Tác phẩm "Kết nối tâm linh" của tác giả Nguyễn Quốc An ghi lại cảnh không khí rộn ràng của lễ hội rước pháo Đồng Kỵ, nhận giải bạc hạng mục Gen Z.
Được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016, lễ hội không chỉ khơi dậy tinh thần thượng võ, đoàn kết mà còn góp phần quảng bá du lịch Bắc Ninh.
Tác phẩm "Rộn ràng lễ hội" của tác giả Nguyễn Văn Bùi, nhận giải đồng hạng mục Gen Z. Ảnh ghi lại không khí Lễ hội chùa Dâu nổi tiếng Bắc Ninh.
Chùa Dâu là một trong những ngôi chùa cổ bậc nhất Việt Nam, xây dựng từ thế kỷ II (khoảng năm 187-226) dưới thời Sĩ Nhiếp. Chùa là trung tâm Phật giáo cổ Luy Lâu, lưu giữ di tích Tứ Pháp (Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện) và tượng Phật Thạch Quang.
Lễ hội Chùa Dâu được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2017.
Bộ ảnh "Mạch nghề làm lư đồng An Hội" của tác giả Trịnh Thị Hồng Trang nhận giải khuyến khích hạng mục ảnh Gen Z. Tác phẩm gồm 7 ảnh ghi lại cảnh làm lư đồng truyền thống của làng nghề An Hội, đường Nguyễn Duy Cung, phường An Hội Tây, TP HCM.
Làng nghề đúc lư đồng An Hội hình thành từ cuối thế kỷ 19, gắn với cộng đồng người Hoa di cư, nay là một trong những làng nghề cổ nhất TP HCM. Làng từng có hơn 60 hộ với hàng trăm nghệ nhân, nay chỉ còn 4-5 cơ sở giữ nghề thủ công tinh xảo, đối mặt thăng trầm từ chiến tranh, đô thị hóa đến cạnh tranh công nghiệp.
Bích Phương