"Những bên đối địch với Nga đã quyết định chuyển giao tên lửa Patriot cho Ukraine với lý do nó là vũ khí phòng thủ. Chúng ta sẽ ghi nhớ điều đó, cũng như luôn có thuốc trị độc với chúng", Tổng thống Vladimir Putin nói trong họp báo ở Điện Kremlin hôm 22/12.
Tổng thống Nga cho rằng Washington chuyển tên lửa Patriot cho Kiev là "điều vô ích" và chỉ càng kéo dài xung đột. "Hãy để họ triển khai Patriot ở Ukraine, chúng ta sẽ xử lý nó", ông chủ Điện Kremlin nói thêm.
Giới chuyên gia Mỹ từng cảnh báo tổ hợp Patriot sẽ đối mặt với nhiều thách thức lớn khi được triển khai tại môi trường tác chiến phức tạp như Ukraine. Đại tá về hưu David Shank, cựu hiệu trưởng Trường Pháo phòng không Lục quân Mỹ, thừa nhận Nga đang sở hữu nhiều loại vũ khí có thể đối phó với Patriot.
Tiêm kích Su-35S Nga mang tên lửa Kh-31P chiến đấu ở Ukraine. Ảnh: Telegram/Fighter_Bomber
Hệ thống Patriot PAC-3 MSE mới nhất của Mỹ có tầm bắn 70 km và độ chính xác cao, đủ sức đối phó tên lửa đạn đạo, trong khi biến thể PAC-2 cũ hơn có tầm bắn tới 160 km nhờ tên lửa cỡ lớn nhưng độ chính xác thấp hơn.
"Tên lửa diệt radar sẽ là một trong những vũ khí chính để Nga có thể đối phó với Patriot. Radar bị phá hủy sẽ khiến hệ thống này trở nên vô dụng", ông Shank nói.
Các tiêm kích đa năng như Su-30SM và Su-35S Nga tham chiến tại Ukraine thường xuất kích với tên lửa diệt radar Kh-31P có tầm bắn 110 km. Phiên bản nâng cấp Kh-31PD/PM có tầm bắn 260 km và đầu dò thụ động phổ rộng, có thể phát hiện và bám bắt tín hiệu từ nhiều loại đài radar khác nhau.
Kh-31 được Liên Xô phát triển từ cuối thập niên 1970 nhằm đối phó với những vũ khí tối tân của Mỹ khi đó như tổ hợp phòng không Patriot và lá chắn tên lửa Aegis. Dòng Kh-31 được đưa vào biên chế năm 1988 với phiên bản mang đầu dò thụ động chuyên diệt radar Kh-31P và biến thể chống hạm với đầu dò radar chủ động Kh-31A.
Mọi biến thể Kh-31 đều dùng tầng đẩy sơ cấp để đạt tốc độ vượt âm, sau đó kích hoạt động cơ phản lực dòng thẳng (ramjet) để duy trì vận tốc siêu thanh trên toàn hành trình. Phiên bản Kh-31P thường bay ở độ cao lớn để bám theo tín hiệu radar đối phương, cho phép nó đạt tốc độ hơn 4.300 km/h.
Cảnh sát Ukraine kiểm tra xác tên lửa Kh-31 trên đường phố Kiev hồi tháng 2. Ảnh: Reuters
Dòng Kh-31 được coi là một trong những vũ khí chiến thuật nguy hiểm nhất đối với các khẩu đội Patriot và tàu chiến Mỹ, buộc Washington tìm phương án đối phó. Lầu Năm Góc hồi thập niên 1990 phải đặt mua mục tiêu bay MA-31 được Nga phát triển từ nền tảng tên lửa Kh-31, sau khi hàng loạt dự án phát triển mục tiêu bay có tốc độ cao và tính năng tương đồng loại vũ khí này lần lượt thất bại.
Quân đội Nga cũng sở hữu nhiều loại tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái (UAV) tự sát có thể được sử dụng trong đòn đánh phối hợp nhắm vào trận địa Patriot, vốn được triển khai trên diện tích 100 hecta và không thể thay đổi vị trí trong thời gian ngắn.
Khi lực lượng tình báo, trinh sát và do thám (ISR) Nga phát hiện trận địa Patriot trên lãnh thổ Ukraine, quân đội nước này sẽ ưu tiên tung đòn tập kích, mở màn bằng các loại UAV tự sát có tầm hoạt động hàng nghìn km và rất khó bị đánh chặn.
UAV tự sát được thiết kế để dùng một lần trong đòn tập kích vào phía sau phòng tuyến đối phương. Loại vũ khí này có kích thước nhỏ, trọng lượng nhẹ và dễ dàng triển khai. Chúng rất khó bị các hệ thống radar, cảm biến phát hiện và có thể xuất phát từ khoảng cách xa, tạo ra thách thức rất lớn với các hệ thống phòng không Ukraine.
Quân đội Ukraine và tình báo Mỹ cho rằng Nga đang sử dụng UAV tự sát Shahed-136 do Iran sản xuất, với khả năng tập kích mục tiêu từ khoảng cách 2.000-2.500 km, mang theo đầu đạn nặng 40 kg với tốc độ bay tối đa 185 km/h.
Những UAV tự sát có giá 20.000 USD này có thể được phóng với loạt lớn, làm quá tải hệ thống phòng không của Ukraine. Quân đội Ukraine khó phóng những quả đạn trị giá 4 triệu USD trong tổ hợp Patriot để đánh chặn, mà phải dựa vào các hệ thống phòng không tầm thấp để đối phó UAV.
Máy bay Tu-160 cùng dàn tên lửa Kh-55SM và Kh-101/102. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga.
Tiếp sau đòn đánh bằng "bầy UAV", Nga nhiều khả năng sẽ tiếp nối đòn tập kích bằng lượng lớn tên lửa hành trình, gồm Kalibr phóng từ tàu chiến, Iskander-K và P-800 Oniks triển khai từ bệ phóng mặt đất, tên lửa hành trình tầm xa Kh-22 và Kh-101 phóng từ oanh tạc cơ chiến lược, cũng như tên lửa đối đất chiến thuật Kh-59 với tầm bắn 115-285 km tùy phiên bản. Các tên lửa đạn đạo chiến thuật cũng có thể được sử dụng để tung đòn quyết định vào trận địa Patriot.
"Nga có thể tung đòn tấn công cường độ lớn, sử dụng nhiều loại vũ khí từ nhiều hướng để gây quá tải cho hoạt động phòng thủ của tổ hợp Patriot", Shank nhận định.
Điều này được thể hiện trong cuộc tấn công vào thủ đô Kiev và hàng loạt thành phố trên lãnh thổ Ukraine hôm 16/12, khi tổng tư lệnh quân đội Ukraine Valeriy Zaluzhny cho biết Nga đã phóng 72 tên lửa Kalibr, Kh-101 và Kh-22, cùng 4 quả Kh-59 và Kh-31P để chế áp các trận địa phòng không bị lộ vị trí khi tham gia đánh chặn.
Kể từ khi ra mắt năm 1984, hệ thống Patriot đã được triển khai trên khắp châu Âu và Trung Đông, từng bắn hạ hơn 100 tên lửa đạn đạo trong các chiến dịch quân sự. Tuy nhiên, Patriot sẽ đối mặt với màn thử lửa thực sự nếu Nga tung ra các loại "thuốc trị độc" mà Tổng thống Putin đề cập, theo đại tá Shank.
Vũ Anh (Theo Zvezda, Reuters)