Ngoài những di tích lịch sử đặc biệt gắn với quá trình đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc như nghĩa trang Hàng Dương, nhà tù Phú Hải... huyện Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) còn được biết đến với hàng chục cây bàng cổ thụ 130-150 tuổi.
Theo Ban quản lý di tích Côn Đảo, toàn huyện có 79 cây cổ thụ được công nhận là "cây di sản" vào năm 2012. Trong đó có 53 cây bàng được trồng vào những năm đầu thực dân Pháp bắt đầu ra Côn Đảo xây nhà tù nhằm đàn áp những người yêu nước.
Những chiếc lá bàng rất quý với người tù ở Côn Đảo. "Mỗi lần đi lao động chúng tôi thường hái lá bàng non giấu trong người mang về buồng giam ăn. Có khi một chiếc lá nhỏ phải chia 5-6 phần để đồng đội nào cũng có được ít chất xanh, bổ sung vitamin", cựu tù Phan Hoàng Oanh, kể.
Phần hốc ngoằn ngoèo của những cây bàng trong khuôn viên nhà tù Phú Hải được các chiến sĩ cách mạng bị lưu đày dùng làm nơi cất giấu thư từ liên lạc. "Những lần trở về thăm nhà tù Côn Đảo, nhiều cựu tù ôm gốc bàng cổ thụ khóc ngon lành vì đó là những vị cứu tinh của họ trong tháng ngày gian khổ", cán bộ Ban quản lý di tích lịch sử cho biết.
Hiện, các đơn vị quản lý quét vôi vào gốc bàng để bảo vệ trước sự tấn công của côn trùng, nấm mốc và một số loại bệnh gây hại cho cây.
Cây bàng to đến mấy người ôm phủ bóng mát cho đường Tôn Đức Thắng. Nó cũng là lá chắn che chở những trận cuồng phong bão táp của biển cả ập vào Côn Đảo hàng chục năm nay.
Thân bàng hằn vết thời gian trước cầu tàu 914.
Để đảm bảo an toàn cho người đi đường vào mùa gió chướng, nhiều cây bị cắt cành, tạo những hình thù ngộ nghĩnh.
Nằm cạnh biển, ảnh hưởng của thời tiết khắc nghiệt, một số cây bàng di sản đang bị khô mục, tổn thương.
Tuy nhiên, chồi xanh vẫn không ngừng vươn lên trên thân cây xù xì, gai góc.
Cùng với những gốc bàng trăm tuổi, đường Lê Văn Việt còn có các ngôi nhà cổ, biệt thự nhỏ mang phong cách phương Tây, tạo cho Côn Đảo nét đặc trưng rất riêng.
Hạt bàng - món đặc sản các du khách khi đến Côn Đảo đều mua về, giá từ 30.000 đến 50.000 đồng mỗi kg.
Hoàng Trường