2021 không phải là năm tôn vinh các cựu cầu thủ muốn tìm lại ánh hào quan trên cương vị HLV. Frank Lampard là nhà cầm quân đầu tiên tại Ngoại hạng Anh bị sa thải, và nếu không có bất ngờ xảy ra trong tuần cuối, Ole Gunnar Solskjaer sẽ là người cuối cùng mất việc trong năm 2021.
Lampard gắn bó với Chelsea suốt 13 năm đỉnh cao đời cầu thủ - từ 2001 đến 2014, trở thành một tượng đài của CLB này. Ông trở lại đây trên cương vị HLV trưởng vào hè 2019 với hành trang kinh nghiệm cầm quân gói gọn trong một mùa dẫn dắt đội hạng Nhất Derby County. Trong mùa đầu tiên nắm Chelsea - 2019-2020, Lampard giúp CLB cán đích thứ tư tại Ngoại hạng Anh và vào chung kết Cup FA. Đây được xem là thành công lớn, trong bối cảnh Lampard phải xoay trở với nguồn lực hạn chế, vì Chelsea bị cấm mua sắm cầu thủ trong mùa này.
Tuy nhiên, sang mùa thứ hai, khi Chelsea được đầu tư lớn, với khoảng 300 triệu USD đưa về một loạt ngôi sao, áp lực lớn dần và khiến Lampard ngày càng bế tắc. Trong tám trận cuối ông nắm đội, thầy trò Lampard thua tới năm, khiến Chelsea tụt xuống thứ chín Ngoại hạng Anh. Ông bị sa thải hôm 25/1, một ngày sau trận thắng Luton Town 3-1 ở Cup FA.
Sau khi thế chỗ Lampard, Thomas Tuchel giúp Chelsea "lột xác" trên mọi đấu trường. "The Blues" tăng tốc để cán đích trong Top 4 Ngoại hạng Anh, vào chung kết FA Cup và đánh bại Man City để vô địch Champions League lần thứ hai trong lịch sử. Những kết quả này cho thấy ban lãnh đạo Chelsea đã đúng khi sa thải Lampard.
Man Utd sau đó đi theo con đường tương tự, khi sa thải huyền thoại Solskjaer, và trao quyền cho đồng hương của Tuchel - Ralf Rangnick. Cựu HLV của RB Leipzig và Schalke ký hợp đồng tạm quyền, và được kỳ vọng sẽ giúp Man Utd "lột xác" trong nửa sau mùa giải, tương tự cách Tuchel đã làm tại sân Stamford Bridge.
Sau khi Lampard và Solskjaer mất việc, Mikel Arteta trở thành HLV duy nhất tại Ngoại hạng Anh dẫn dắt CLB từng gắn bó những năm tháng thi đấu đỉnh cao. Sau khoảng thời gian làm trợ lý cho Pep Guardiola tại Man City, Arteta trở lại Arsenal và lập tức giúp "Pháo thủ" đoạt Cup FA và Siêu Cup Anh năm 2020. Mùa này, HLV Tây Ban Nha giúp Arsenal vươn lên thứ tư Ngoại hạng Anh lần đầu tiên kể từ ngày 16/10/2020, sau 425 ngày đứng ngoài nhóm dự Champions League.
Với Steven Gerrard, việc chuyển đến Aston Villa được coi là bước đệm để huyền thoại người Anh thế chỗ Jurgen Klopp tại Liverpool trong tương lai. Patrick Vieira có thể có suy nghĩ tương tự về Arsenal, khi đang dẫn dắt Crystal Palace.
Tối 18/4, 12 CLB, trong đó có nhóm Big 6 Ngoại hạng Anh gồm Man Utd, Chelsea, Tottenham, Man City, Liverpool và Arsenal, công bố thành lập Super League.
Nhóm sáng lập Super League đặt tham vọng hướng đến giải đấu có doanh thu lên đến sáu tỷ USD mỗi năm, và mỗi CLB được chia thưởng hàng trăm triệu từ đó, gấp nhiều lần so với Champions League. Lãnh đạo của nhóm Super League hiện có Chủ tịch Florentino Perez và phó Chủ tịch Andrea Agnelli - những người đồng thời là Chủ tịch các CLB Real Madrid và Juventus.
Nhưng đến tối 20/4, trước áp lực từ làn sóng chỉ trích của người hâm mộ, chính cầu thủ và HLV nhà, Liên đoàn Bóng đá (FA) cùng các tuyên bố cứng rắn của chính phủ Anh, cả sáu CLB Ngoại hạng Anh này đồng loạt ra thông báo xin lỗi và rút khỏi dự án này.
Cùng ngày, Thủ tướng Boris Johnson ví Super League như một "băng đảng mafia". Người đứng đầu chính phủ Anh nói trong cuộc họp báo tại phố Downing, London: "Bóng đá là một trong những giá trị vinh quang của di sản văn hoá quốc gia. Làm sao có chuyện một nhóm nào đó tạo ra một thứ như băng đảng mafia, ngăn cản các CLB tranh tài với nhau?".
Các đội Ngoại hạng Anh đã chi hơn 1,3 tỷ USD ở kỳ chuyển nhượng hè 2021. Jack Grealish là tân binh đắt giá nhất, khi Man City bỏ ra 139 triệu USD để thuyết phục Aston Villa nhả người. Theo sát Grealish là Romelu Lukaku - cầu thủ đắt giá và hưởng lương cao nhất lịch sử Chelsea - với 135 triệu USD.
Man Utd gây ấn tượng hơn cả. Họ chi 147 triệu USD để nâng cấp hàng thủ với trung vệ Raphael Varane, và bổ sung tiền vệ công Jadon Sancho, trước khi làm nức lòng người hâm mộ với cú áp-phe ngoạn mục đưa Ronaldo trở lại từ Juventus, trong những ngày cuối kỳ chuyển nhượng.
Arsenal gây bất ngờ khi đổ nhiều tiền nhất hè 2021. Đội chủ sân Emirates chi 210 triệu USD để chiêu mộ thủ thành Aaron Ramsdale, hậu vệ phải Tomiyasu Takehiro, trung vệ Ben White, hậu vệ trái Nuno Tavares, tiền vệ trụ Sambi Lokonga và tiền vệ công Martin Odegaard. Xếp sau Arsenal về độ bạo chi, lần lượt là Man Utd (180 triệu USD), Man City (139) và Chelsea (135).
Mùa trước, Man City đá trận chung kết Champions League đầu tiên trong lịch sử trên sân Dragao, Porto, Bồ Đào Nha gặp Chelsea. Nếu Arsenal đánh bại Villarreal để gặp Man Utd ở trận tranh ngôi vô địch Europa League, kịch bản hai trận chung kết Cup châu Âu toàn Anh đã có thể lặp lại.
Năm 2019, bóng đá Anh làm nên lịch sử khi góp cả bốn đại diện ở chung kết Champions League và Europa League. Mùa đó, Liverpool gặp Tottenham tại Champions League, còn Chelsea đụng Arsenal ở Europa League. Đấy là lần đầu tiên trong lịch sử, bốn đội vào chung kết hai Cup châu Âu đều đến từ một quốc gia.
Kịch bản đó có thể lặp lại mùa này, khi các CLB Ngoại hạng Anh mua sắm rầm rộ và được đánh giá mạnh hơn mùa trước. Cả bốn đại diện, Chelsea, Man City, Liverpool và Man Utd đều giành vé vào vòng 1/8 Champions League sớm một lượt.
Liverpool gây ấn tượng mạnh nhất, khi giành trọn 18 điểm, dù rơi vào bảng "tử thần" với AC Milan, Porto và Atletico Madrid. Đội bóng của Jurgen Klopp, nhờ đó, trở thành CLB Anh đầu tiên toàn thắng sáu trận vòng bảng Champions League.
Ở vòng 16 đội mùa 2021-2022, Chelsea và Man City dễ thở khi lần lượt gặp Lille và Sporting Lisbon. Trong khi đó, Man Utd đụng ĐKVĐ La Liga Atletico, còn Liverpool đại chiến ĐKVĐ Serie A Inter Milan.
Đầu tháng Mười, hàng nghìn CĐV Newcastle tập trung bên ngoài sân St. James' Park để ăn mừng, khi CLB được Quỹ đầu tư công Saudi Arabia (PIF), cùng hai nhà đầu tư khác, mua lại với giá 415 triệu USD, qua đó khép lại kỷ nguyên Mike Ashley.
Vụ tiếp quản giúp Newcastle trở thành CLB bóng đá giàu nhất thế giới khi khối tài sản của PIF năm 2021 là 500 tỷ USD và dự kiến năm 2025 có thể lên tới hơn 1.000 tỷ USD. Ông chủ Man City Sheikh Mansour - thành viên Hoàng gia Abu Dhabi - là chủ sở hữu giàu thứ hai tại Ngoại hạng Anh khi nắm trong tay khối tài sản hơn 31 tỷ USD.
Thương vụ này cũng nhận nhiều chỉ trích từ các nhóm nhân quyền. Tổ chức Ân xá Quốc tế đã gọi cuộc chuyển giao này là "đòn cực kỳ cay đắng với những người bảo vệ nhân quyền". Tổ chức này từng nhiều lần cáo buộc PIF - quỹ sở hữu 80% cổ phần Newcastle - "tẩy rửa thể thao", cố gắng sử dụng thể thao để đánh bóng tên tuổi.
Lãnh đạo 19 CLB còn lại ở Ngoại hạng Anh cũng đề nghị ban tổ chức họp khẩn để giải thích vì sao họ cho phép PIF mua Newcastle. Trong đó, chủ tịch Tottenham Daniel Levy đã cố gắng ngăn chặn thương vụ, nhưng bất thành.
Sau khi Eddie Howe thế chỗ Steve Bruce hồi tháng trước, Newcastle lần đầu giành trọn ba điểm tại Ngoại hạng Anh mùa này - thắng Burnley 1-0 hôm 4/12 - nhưng thua ba trận gần nhất. "Chích chòe" hiện đứng thứ 19 với mười điểm, kém nhóm trụ hạng ba điểm.
Theo báo Anh Telegraph, dù được phép giải ngân tối đa 232 triệu USD, chủ mới của Newcastle - quỹ đầu tư Saudi Arabia (PIF) - dự tính chỉ chi 70 triệu USD trong phiên chợ giữa mùa sắp mở cửa. Họ đã lên kế hoạch dài hạn cho Newcastle, và không muốn đưa ra những quyết định vội vàng có thể gây tổn hại tới tương lai.
Trent Alexander-Arnold là ngôi sao nổi bật nhất. Hậu vệ phải của Liverpool là chân chuyền số một tại Ngoại hạng Anh năm 2021, với 13 kiến tạo, 105 lần tạo cơ hội, trong đó có 21 cơ hội rõ ràng để đồng đội dứt điểm.
Andrew Robertson thể hiện tầm ảnh hưởng tương tự ở sân Anfield, trong khi Joao Cancelo dần khẳng định vị thế tại Man City. Hậu vệ Bồ Đào Nha đã góp dấu giày vào mười bàn cho Man City trên mọi đấu trường mùa này, gồm ba bàn và bảy kiến tạo. Đây là lần đầu một hậu vệ góp công vào ít nhất mười bàn cho CLB dưới trướng Guardiola, sau David Alaba cho Bayern mùa 2013-2014.
Kể từ khi thay Frank Lampard hồi đầu năm, Tuchel giúp Chelsea lột xác với sơ đồ 3-4-3. Đây là nền tảng giúp đội bóng thành London kịp cán đích trong top 4 Ngoại hạng Anh, rồi hạ Man City để vô địch Champions League mùa trước. Mùa này, Reece James và Ben Chilwell đã trở thành vũ khí tấn công nguy hiểm nhất của Tuchel, khi các tiền đạo, như Werner, Lukaku, Havertz, liên tục vắng mặt vì chấn thương và Covid-19.
Tại Man Utd, Luke Shaw cũng thể hiện phong độ cao khi tạo 79 cơ hội trong năm 2021, thành tích chỉ kém Alexander-Arnold và Bruno Fernandes tại Ngoại hạng Anh.
Tầm ảnh hưởng các các hậu vệ cánh không chỉ được thể hiện ở các đội Big 6. Có thể kể đến Marc Cucurella và Tariq Lamptey tại Brighton, Matt Targett và Matty Cash tại Aston Villa, Vladimir Coufal và Aaron Cresswell tại West Ham, Valentino Livramento ở Southampton hay Rayan Ait-Nouri ở Wolves.
Trái ngược với các hậu vệ cánh là hình ảnh các số 9 mờ nhạt. Điều này được thể hiện rõ tại Man City và Liverpool. Thay vì tìm người thay thế Sergio Aguero, Pep Guardiola đã xây dựng lại đội hình Man City, sử dụng luân phiên những tiền vệ trung tâm và những ngôi sao chạy cánh ở vị trí tiền đạo ảo, và vô địch Ngoại hạng Anh mùa trước. Trong khi đó, Jurgen Klopp thường sử dụng Diogo Jota trong vai trò tương tự tại Liverpool, với Mo Salah và Sadio Mane xuất phát ở hai bên cánh.
Chelsea bỏ ra số tiền và mức lương kỷ lục để đưa Romelu Lukaku trở lại sân Stamford Bridge. Nhưng trớ trêu thay, các hậu vệ mới là người góp công vào nhiều bàn nhất cho Chelsea mùa này.
Tính trong số 15 cầu thủ ghi được ít nhất sáu bàn tại Ngoại hạng Anh mùa này, chỉ có năm cầu thủ sở trường đá tiền đạo. Hai trong số đó, Michail Antonio và Cristiano Ronaldo, xuất thân là những cầu thủ chạy cánh.
Harry Kane là mục tiêu hàng đầu của Man City hè 2021. Nhưng liệu tiền đạo người Anh còn trong tầm ngắm của Pep Guardiola trong năm 2022? Kane mới ghi hai bàn qua 14 trận cho Tottenham tại Ngoại hạng Anh mùa này.
Sau một năm rưỡi phải theo dõi các trận qua... truyền hình, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, người hâm mộ đã được trở lại sân với sức chứa tối đa. Đây chắc chắn là một điểm nhấn của Ngoại hạng Anh năm 2021.
Ngày 19/7/2021, bất chấp các ca nhiễm mới vẫn tăng, chính phủ Anh quyết định "khôi phục các quyền tự do của người dân". Tất nhiên, Thủ tướng Boris Johnson vẫn nhấn mạnh đại dịch chưa kết thúc và mọi người phải "bắt đầu học cách sống chung với loại virus này".
Sân Brentford Community là nơi chứng kiến trận mở màn Ngoại hạng Anh mùa này. Đây là lần đầu tiên sau 74 năm, Brentford được góp mặt ở giải đấu cao nhất nước Anh. Với sự tiếp sức của khán giả, Brentford tạo nên cú sốc ngay ngày khai mạc, khi đánh bại Arsenal 2-0 nhờ công Sergi Canos và Christian Norgaard.
Nhưng Covid-19 đang trở lại đe dọa sân cỏ Ngoại hạng Anh, với biến chủng Omicron. Đã có tới 12 trận ở sân chơi hàng đầu nước Anh bị hoãn, trong đó có hai trận Liverpool - Leeds, Wolves - Watford trong ngày Lễ tặng quà (Boxing Day).
Hồng Duy (theo Sky Sports)
