Thời đại công nghệ bùng nổ, hàng loạt mô hình AI ra đời đặt ra câu hỏi về thách thức của trí tuệ nhân tạo với con người trong cuộc sống hiện đại. Nhiều sách trong nước cung cấp cho độc giả góc nhìn, kiến thức ở lĩnh vực này.
Lịch sử tiến hóa của dữ liệu (2025)
Bìa "Lịch sử tiến hóa của dữ liệu", sách 370 trang, ra mắt độc giả Việt năm nay. Ảnh: Times
Sách về lĩnh vực khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) của Chris Wiggins và Matthew L. Jones. Tác phẩm đi sâu vào nguồn gốc lịch sử của dữ liệu, từ thế kỷ 18, khi nó bắt đầu được sử dụng để phân tích và đo lường các hiện tượng tự nhiên và xã hội, mở đường cho các ứng dụng khoa học và quản trị.
Chris Wiggins là nhà khoa học dữ liệu, giảng viên, chuyên gia người Mỹ về khoa học tính toán. Ông hiện là Giáo sư về khoa học ứng dụng tại Đại học Columbia, nhà khoa học dữ liệu trưởng của The New York Times. Wiggins tập trung nghiên cứu lĩnh vực học máy, thống kê, và các ứng dụng của dữ liệu trong lĩnh vực báo chí, truyền thông, và khoa học.
Matthew L. Jones là nhà sử học chuyên nghiên cứu lịch sử khoa học, công nghệ và tư tưởng. Ông tập trung vào lịch sử của tính toán, dữ liệu, và các hệ thống tri thức
Kiến tạo thiên tài (2024)
Bìa "Kiến tạo thiên tài", sách do NXB Trẻ phát hành. Ảnh: NXB Trẻ
Cuốn sách của Cade Metz, phóng viên mảng công nghệ tờ New York Times kể câu chuyện cuộc đời và sự nghiệp những con người "lập dị", đứng sau sự thành công của AI như Marvin Minsky, John McCarthy, Geoffrey Hinton, Demis Hassabis và Yann LeCun. Đồng thời, tác phẩm cung cấp cái nhìn về lịch sử phát triển trí tuệ nhân tạo và tác động của nó với xã hội.
Sách phân tích các vấn đề kỹ thuật AI như mạng nơ ron nhân tạo (neural networks), học máy (machine learning), học sâu (deep learning) và big data. Tác giả nhấn mạnh vai trò của trí tuệ nhân tạo trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp và thay đổi đời sống con người, đặt ra câu hỏi liên quan vấn đề đạo đức, trách nhiệm trong phát triển trí tuệ nhân tạo.
Ashlee Vance, tác giả cuốn Elon Musk nhận xét tác phẩm là "một trong những câu chuyện đáng ngạc nhiên và quan trọng nhất của thời đại chúng ta".
Thế kỷ 21: Sống cùng AI - Thịnh vượng hay hiểm họa (2024)
Bìa "Thế kỷ 21: Sống cùng AI", sách 280 trang. Ảnh: Skybooks
Cuốn sách của nhà vũ trụ học và vật lý thiên văn Martin Rees trả lời câu hỏi về tương lai nhân loại. Tác phẩm chỉ ra AI là công cụ then chốt khi mọi lĩnh vực từ kinh doanh đến quản lý nhà nước đều được "số hóa". Tác giả nhấn mạnh vai trò của công nghệ sinh học và khoa học vũ trụ, là chìa khóa đầy tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn khủng hoảng trong tương lai.
Roger Penrose, nhà vật lý học đoạt giải Nobel, cho biết: "Bằng lối viết mạch lạc và tao nhã, Martin Rees kết hợp những hiểu biết khoa học và lòng trắc ẩn đối với sự thịnh vượng của nhân loại, đề cập đến những vấn đề lớn mà chúng ta đang đối mặt, một số trong đó thường không được coi trọng ở thời điểm hiện tại".
Martin Rees là nhà vũ trụ học và vật lý thiên văn người Anh, từng trình bày về thuyết Big Bang, mô hình vũ trụ học miêu tả giai đoạn sơ khai của sự hình thành vũ trụ. Ông nhận nhiều giải vật lý, bao gồm Giải thưởng Wolf năm 2024 nhờ những đóng góp cho vật lý thiên văn năng lượng cao, thiên hà và sự hình thành cấu trúc, vũ trụ học.
AI 2041: 10 viễn cảnh cho tương lai (2023)
Bìa "AI 2041: 10 viễn cảnh cho tương lai", sách do NXB Thế giới và Saigon Books liên kết ấn hành: Ảnh: NXB Thế giới
Tác giả Kai-Fu Lee và Chen Qiufan vẽ ra viễn cảnh thế giới năm 2041, khi những công nghệ như AGI phát triển. Cuốn sách kết hợp giữa tiểu thuyết giả tưởng và suy đoán, phân tích khoa học, khám phá tác động của AI với nhân loại. Mười chương sách là những kịch bản trong tương lai, khi AI được áp dụng vào lĩnh vực khác nhau, từ giáo dục, y tế, đến kinh tế và xã hội. Tác phẩm dựa trên các câu chuyện có thật về AI, những công nghệ đã có hoặc được kỳ vọng phát triển trong vòng 20 năm tới.
Kai-Fu Lee có hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc tại các tập đoàn công nghệ như Google, Microsoft và Apple. Ông cũng là nhà sáng lập Sinovation Ventures, công ty đầu tư mạo hiểm tại Trung Quốc chuyên về AI và các công nghệ đột phá.
Chen Qiufan là nhà văn khoa học viễn tưởng tại Trung Quốc, được biết đến với những tác phẩm mang tính tiên đoán cao như The Waste Tide.
ChatGPT - ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công việc (2023)
NXB Dân trí và 1980 Books liên kết ấn hành Chat GPT - ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công việc. Ảnh: 1980 Books
Sách cung cấp kiến thức cơ bản về ChatGPT, giúp độc giả khai thác năng lực của các mô hình AI nhằm cải thiện hiệu suất làm việc, học tập. Tác giả Gleb Tsipursky hướng dẫn cách ứng dụng trí tuệ nhân tạo để xây dựng nội dung thuyết trình, dàn ý cho podcast, lập kế hoạch tiếp thị.
Tác phẩm chỉ ra một trong những lợi thế quan trọng nhất của AI là khả năng tạo ra ý tưởng mới cho nội dung. Ví dụ, AI có thể được sử dụng để tạo ý tưởng cho một cuốn sách, bài viết, nghiên cứu hoặc soát lỗi bản thảo. Ngoài ra, có thể được sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo nội dung mang tính cá nhân hóa, điều chỉnh phù hợp với từng người.
Tiến sĩ Gleb Tsipursky là CEO của công ty chuyên tư vấn tương lai công việc, giúp các nhà lãnh đạo tận dụng cách làm việc để cải thiện năng suất. Ông là tác giả của sáu cuốn sách, trong đó Never go with your gut (2019) là sách bán chạy nhất toàn cầu.
Châu Anh