UBND TP Đà Nẵng vừa có kế hoạch di dời, giải tỏa 17 khu tập thể thuộc sở hữu Nhà nước bị xuống cấp, thực hiện trong năm 2022-2023. Trong ảnh là khu tập thể số 35 Hoàng Diệu, quận Hải Châu, ở mức độ nguy hiểm cấp C.
Cùng mức độ nguy hiểm này còn có 13 nhà tập thể ở số 42 đường Trần Kế Xương, số 3 đường Nguyễn Thái Học, 28-30 Hùng Vương, 76 Trần Phú, 346-348 Phan Châu Trinh, 9 Trần Phú... Đây là những nhà ở cũ được xây dựng từ hơn 50 năm trước, thuộc quản lý Nhà nước và người dân ký hợp đồng thuê với thành phố. Do đã xuống cấp, nguy cơ sụp đổ nên thành phố không bán hóa giá mà di dời, bố trí người dân thuê lại chung cư diện tích bằng hoặc rộng rãi hơn.
Mái tầng 3 của khu tập thể số 35 Hoàng Diệu nhiều viên ngói đã vỡ, nhìn thấy trời bên ngoài. Mỗi khi trời mưa, nước chảy tràn xuống sàn rồi xuống các tầng dưới.
Ông Trương Ngọc Thành, 53 tuổi, cố nhoài người qua một lỗ nhỏ để kiểm tra tầng 3 của nhà tập thể 35 Hoàng Diệu. Ông cho biết do khu vực này hay có mèo hoang, chuột nên phải che chắn tạm bợ.
20 năm trước gia đình ông Thành ở khu giải tỏa phía bờ đông sông Hàn. "Do không có tiền xây nhà nên nhà tôi không nhận đất mà về khu tập thể này ở. Chúng tôi mong muốn được di dời vì khu nhà này đã quá xuống cấp", ông nói.
Các nhà tập thể cũ của Đà Nẵng đều ở khu vực trung tâm, trên những tuyến phố đông đúc ở quận Hải Châu và Thanh Khê. Đến nay nhiều hộ dân đã dời đi; những hộ còn lại chủ yếu là người già, người đau yếu.
Quá trình vận động di dời, chính quyền địa phương cũng gặp nhiều khó khăn do nhiều hộ dân muốn được ở khu trung tâm thuận lợi việc buôn bán nhỏ lẻ. Một số hộ đã có đất, nhà riêng, nhưng vẫn muốn giữ lại "suất" nhà ở tập thể để cho thuê lại kiếm lời.
Bà Huỳnh Thị Hồng Hoa, 60 tuổi, thường đến chăm mẹ già nằm một chỗ trong căn phòng tập thể. Người em trai ở nhà này, nhưng thường xuyên đau ốm.
Cửa sổ của căn nhà tập thể trên đường Hoàng Diệu được che chắn tạm bợ bằng tôn, ván gỗ và cả những tấm bạt cũ. Trần nhà đã hư hỏng, rơi hồ vữa để lộ ra phần sắt sàn. Nhiều người dân thường đem áo quần ra lan can phơi, gây mất mỹ quan đô thị.
Lối vào nhà tập thể 22 Lý Thái Tổ, quận Thanh Khê, ban ngày nhưng tối om. Nơi đây còn hai hộ dân sinh sống. Trong đó, một hộ ở căn mặt tiền.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, 62 tuổi, sống 35 năm qua trong căn phòng 16 m2 trên tầng hai, cùng gia đình người con trai. "Khu này là trung tâm, con tôi buổi tối có thể bán bún ăn khuya nên có thu nhập", bà nói.
Nhà tập thể 22 Lý Thái Tổ trước đây của Xí nghiệp đầu máy Đà Nẵng (Tổng công ty Đường sắt Việt Nam), sau đó chuyển cho Nhà nước quản lý. Theo thời gian, nhà bị xuống cấp, trần và tường ẩm thấp, bong tróc.
Bà Mai bảo, phòng đã cũ nhưng xây dựng kiên cố nên "không quá lo lắng". Trong nhà, mọi đồ đạc đã cũ nhưng bà không sửa hay mua mới vì "nghe thành phố di dời đi nơi khác".
"Nhiều hộ đã có nhà nên chuyển đi nơi khác ở, cũng có hộ dù không ở nữa vẫn giữ chỗ chờ thành phố bố trí nơi ở mới", bà Mai nói.
Cầu thang làm nơi tập kết đồ đạc và nơi ở của chuột, gián, mèo hoang...
Theo kế hoạch của thành phố, hai khu tập thể nguy hiểm cấp D sẽ giải tỏa trong quý II/2022, với 11 hộ di dời; các khu tập thể cấp C hoàn thành giải tỏa trong năm 2022, với 84 hộ di dời. Một khu tập thể cấp B 25 Hùng Vương giải tỏa trong năm 2023, di dời 10 hộ.
Trung tâm Quản lý và Khai thác nhà Đà Nẵng đã niêm phong nhiều nhà tập thể để đảm bảo không có người ra vào, tránh tai nạn.
Thành phố bố trí nơi ở mới cho người dân tại chung cư số 201 Đống Đa, quận Hải Châu và chung cư thuộc khu Phong Bắc, quận Cẩm Lệ.
Trong đó các hộ dân ở khu tập thể cũ ngã tư Hùng Vương - Yên Bái đã di dời đến chung cư mới. UBND TP Đà Nẵng giao Sở Xây dựng tổng hợp tình hình di dời, giải tỏa các khu tập thể xuống cấp theo kế hoạch. Nhà tập thể cũ sẽ được tháo dỡ để tránh nguy cơ sụp đổ và bàn giao cho Trung tâm Quỹ đất để phục vụ quy hoạch chung của thành phố.
Nguyễn Đông