Tháng 7/2012, Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu (CERN) đã công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng khám phá về một loại hạt cơ bản mới. Hạt cơ bản mới này chính là liên kết chủ yếu còn thiếu trong bức tranh thế giới hạ nguyên tử được lập nên từ năm 1970, việc khám phá ra loại hạt này là phần thưởng xứng đáng cho hơn 30 năm lao động vất vả của hàng nghìn nhà khoa học, vật lý, kỹ thuật viên, kỹ sư.
Kỷ yếu Hạt Higgs và Mô hình chuẩn là công trình của nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước.
Peter Higgs và Francois Englert nhận giải Nobel Vật lý 2013 vì đã tiên đoán sự tồn tại của hạt Higgs từ 50 năm về trước. Tìm kiếm boson Higgs là một cuộc phiêu lưu kỳ thú của khoa học đương đại, sự tinh vi và phức tạp của những công cụ làm nên khám phá đáng ngưỡng mộ. Cuốn sách Hạt Higgs và Mô hình chuẩn - Cuộc phiêu lưu kỳ thú của các nhà khoa học là kỷ yếu về sự phát hiện hạt Higgs, được thực hiện với mục đích dành cho các độc giả Việt Nam, nhằm nâng cao mối quan tâm của mọi người đến khoa học cơ bản. Sách do nhóm các giáo sư: Cao Chi, Chu Hảo, Pierre Darriulat, Nguyễn Xuân Xanh, Phạm Xuân Yêm làm chủ biên. Nhiều người đã tham gia viết cuốn sách này, trong số họ có nhiều nhà vật lý làm việc tại CERN và trực tiếp tham gia vào việc phát hiện hạt Higgs.
Trong Lời phi lộ của cuốn sách, nhóm chủ biên viết: "Quyển sách về kỷ yếu hạt Higgs mà quý độc giả cầm trên tay là kết quả những nỗ lực của các nhà khoa học sống ở Việt Nam cũng như hải ngoại. Nếu tính từ ngày chúng tôi gửi lời kêu gọi tham gia vào đầu tháng 8/2012 cho đến nay, đã một năm rưỡi trôi qua, một thời gian dài kỷ lục trong các kỷ yếu. Quả là hạt Higgs khó tìm, trong thực nghiệm, cũng như trong dạng một kỷ yếu. Nhưng có sao đâu. Thế giới đã chờ 48 năm để tìm hạt boson Higgs thì chúng ta chờ thêm nửa năm nữa có đáng gì".
Câu chuyện tìm ra hạt Higgs là một ví dụ cho thế hệ trẻ Việt Nam về sự quyết tâm, tinh thần sáng tạo, tinh thần hợp tác mà cộng đồng nhà khoa học quốc tế đã cống hiến.
Ban chủ biên của cuốn sách cùng Nhà xuất bản Tri Thức sẽ tặng hơn 300 bản Hạt Higgs và Mô hình chuẩn cho 120 thư viện địa phương, thư viện chuyên ngành và thư viện các trường đại học trên cả nước.
Buổi trao tặng sách sẽ diễn ra lúc 14h ngày 7/3 tại Hội trường Trung tâm Văn hóa Pháp. Trong buổi lễ, một số tác giả, gồm giáo sư Pierre Darriulat (phụ trách phòng nghiên cứu về các tia vũ trụ), giáo sư Cao Chi (chuyên gia vật lý lý thuyết) và giáo sư Chu Hảo sẽ có mặt để giao lưu, thảo luận về cuốn sách.
Lam Thu