Các sinh viên Trung Quốc định kiện chính phủ Mỹ đến từ 8 trường đại học, gồm Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh và các cơ sở được mệnh danh là "7 đứa con của Quốc phòng Trung Quốc" gồm Đại học Bách khoa Tây Bắc, Đại học Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân, Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân, Đại học Hàng không Bắc Kinh, Viện Công nghệ Bắc Kinh, Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Kinh, cùng Đại học Hàng không Vũ trụ Nam Kinh.
Sinh viên Trung Quốc trong lễ tốt nghiệp ở một trường đại học Mỹ. Ảnh: Xinhua.
Nhóm sinh viên cho biết họ gần như chắc chắn bị bác đơn xin visa vào Mỹ mà không qua xem xét bởi Tuyên bố Tổng thống (PP) số 10043 được cựu tổng thống Mỹ Donald Trump công bố hồi tháng 5/2020. Tài liệu này cấm nghiên cứu sinh và nhà nghiên cứu có liên hệ đến "chiến lược hợp nhất dân sự - quân sự" của quân đội Trung Quốc nhập cảnh vào Mỹ, nhằm ngăn chặn hành vi gián điệp và thu thập trái phép tài sản sở hữu trí tuệ.
Một sinh viên họ Li cho biết họ đang phối hợp với luật sư để chuẩn bị thách thức pháp lý, trong đó cho rằng PP10043 được thực thi một cách không hợp lý và không bảo vệ được an ninh quốc gia Mỹ. Li tốt nghiệp Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân hồi năm 2020 và phải hoãn kế hoạch lấy bằng thạc sĩ ở Đại học UC Davis vì điều này.
Nhóm sinh viên đã gửi lời kêu gọi tham gia đơn kiện trên mạng xã hội WeChat từ ngày 1/6 và nhận được hơn 1.000 câu trả lời. Số tiền gây quỹ cho quá trình khởi kiện đã vượt qua 300.000 USD, nhưng dường như chưa đủ cho vụ kiện dự kiến kéo dài và rất đắt đỏ. Các sinh viên Trung Quốc ước tính quá trình tố tụng có thể tốn ít nhất 500.000 USD, thậm chí vượt mức một triệu USD.
Đơn kiện được chuẩn bị sau nhiều nỗ lực thất bại nhằm hối thúc chính phủ Mỹ rút lại PP10043, trong đó có gửi thư với 550 chữ ký của sinh viên Trung Quốc cho 50 trường đại học ở Mỹ để kêu gọi ủng hộ.
Phát ngôn viên đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh cho biết PP10043 ảnh hưởng tới chưa đầy 2% tổng số đơn xin cấp visa du học tại Trung Quốc, khẳng định Mỹ sẽ thúc đẩy hợp tác nghiên cứu quốc tế và duy trì lợi thế ưu việt trong khoa học, đồng thời cáo buộc Trung Quốc tìm cách lợi dụng những điểm yếu từ chính sách cởi mở trong môi trường học thuật của Mỹ.
Vũ Anh (Theo SCMP)