Tiến sĩ Ngô Tích Linh, Chủ nhiệm Bộ môn Tâm thần, Đại học Y Dược TP HCM cho rằng, những năm gần đây, trầm cảm ngày càng phổ biến, có thể coi là căn bệnh của xã hội hiện đại khi cuộc sống khiến con người có nhiêu căng thẳng, lo lắng. Thực tế, nhiều người vẫn còn mơ hồ về bệnh, khi phát hiện thì bệnh đã nặng, khiến việc điều trị gặp khó khăn.
- Thực trạng người mắc bệnh trầm cảm thưa ông?
- Theo Bộ Y tế, đến năm 2017 nước ta có khoảng 15% dân số mắc các rối loạn tâm thần phổ biến liên quan tới stress, 3 triệu người bị rối loạn tâm thần nặng. Tại những thành phố lớn, con số bệnh trầm cảm, lo âu chiếm tỷ lệ rất lớn so với những nơi khác.
Bệnh nhân trầm cảm đến khám bệnh ngày càng đông bởi chất lượng sống, ý thức của người dân nâng cao thì họ chú quan tâm đến sức khỏe. Ngày xưa, khi gặp bác sĩ tâm thần thường là những bệnh nhân loạn thần, nhưng hiện tại, chỉ cần mất ngủ nhiều người cũng đi khám, nhờ vậy mà nhiều trường hợp trầm cảm, lo âu được phát hiện.
Tiến sĩ, Bác sĩ Ngô Tích Linh.
- Dấu hiệu của bệnh trầm cảm là gì thưa bác sĩ?
- Theo Hiệp hội tâm thần Mỹ, có 9 triệu chứng theo mức độ mà ta có thể đánh giá bệnh nhân đang bị trầm cảm nặng hay nhẹ: ít quan tâm, cảm thấy thất vọng, mất ngủ hoặc ngủ nhiều, kiệt sức, chán nản, cảm thấy bản thân thất bại, vô dụng, khó tập trung vào công việc, di chuyển chậm chạp hoặc nói chậm, có ý niệm về cái chết.
Nếu bệnh nhân có 5-9 triệu chứng kéo dài trên 2 tuần, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đôi khi cần nhập viện thì tức đã mắc trầm cảm. Từ các biểu hiện này, người ta xây dựng bảng câu hỏi PHQ9 để bệnh nhân tự trả lời, xác định mức độ bệnh.
- Với bệnh nhân trầm cảm nặng, không thể làm chủ được tri giác của mình thì làm sao sử dụng bảng hỏi?
- Bảng hỏi này chỉ mang ý nghĩa tầm soát là chính chứ không điều trị.
- Những nguyên nhân nào gây ra trầm cảm?
Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm trạng do nội sinh. Bệnh có nhiều nguyên nhân như: gia đình có mâu thuẫn, yếu tố bên ngoài như làm việc căng thẳng, tiếp xúc với khói bụi... là điều kiện thuận lợi để bộc phát bệnh.
Bảng câu hỏi tự đánh giá trầm cảm PHQ9.
- Bệnh nguy hiểm như thế nào?
- Thực tế có nhiều gia đình xem yếu tố sang chấn bên ngoài là nguyên nhân chính khiến bệnh nhân trầm cảm. Do đó họ thường chỉ tập trung vào vấn đề cải thiện tâm lý cho bệnh nhân mà không đưa đi điều trị.
Điều nguy hiểm nhất là việc người nhà không phát hiện được ý niệm tự sát trong đầu bệnh nhân trầm cảm, dễ để xảy ra những hậu quả đáng tiếc. Vì vậy, khi gia đình phát hiện những dấu hiệu nằm trong 9 triệu chứng ở trên thì nên đưa đi khám để được điều trị kịp thời.
Bên cạnh những biểu hiện về khí sắc, bệnh nhân còn có những triệu chứng ở cơ thể như tim hồi hộp, khó thở, mạch nhanh...
- Cách nào để phòng ngừa trầm cảm thưa bác sĩ?
- Trầm cảm là vấn đề nội sinh, nên gần như không có phương pháp phòng chống cụ thể. Tuy nhiên, nếu chúng ta có chế độ sinh hoạt hợp lý, cân bằng công việc... sẽ giúp giảm các yếu tố thuận lợi để bùn phát bệnh.
Ngoài ra, việc kiểm soát suy nghĩ tự động (Automatic Thinkking), hạn chế nghĩ về những điều tiêu cực cũng giúp phòng ngừa bệnh.
Ngọc Thi
Pfizer - một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học dựa vào nghiên cứu, trụ sở tại New York (Mỹ). Hàng năm, Pfizer đầu tư hàng năm hơn 7 tỷ đô la nhằm phát triển các loại thuốc, giúp điều trị các căn bệnh có nguy cơ gây tử vong. "Chúng tôi áp dụng khoa học và nguồn lực toàn cầu để mang lại những liệu pháp giúp kéo dài, cải thiện sự sống của con người. Chúng tôi nỗ lực nghiên cứu, phát triển, sản xuất sản phẩm chăm sóc sức khỏe", đại diện tập đoàn cho biết.