Ngày 23/1, BS.CK2 Lê Anh Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Mắt TP HCM, cho biết năm 2023, bệnh viện tiếp nhận hơn 5.000 trường hợp điều trị bệnh lý giác mạc. Trong số này, hơn 200 trường hợp phải phẫu thuật bỏ nhãn cầu, dù đa số có thể bảo tồn nhãn cầu nếu có nguồn cung ứng mô giác mạc. Đến nay, danh sách người bệnh đăng ký chờ ghép giác mạc tại bệnh viện đã hơn 250.
Hiện, bệnh viện có tiếp nhận nhiều đơn hiến giác mạc của người dân, song chưa được phép thực hiện vì chưa có ngân hàng giác mạc để tiếp nhận, xử lý mô. Nơi này cũng không thể tiếp nhận, điều phối mô giác mạc từ các ngân hàng mô khác trong và ngoài nước.
Theo bác sĩ Tuấn, nếu các tạng như gan, tim, thận... được lấy từ người hiến chết não thì việc tiếp nhận và xử lý mô giác mạc hiến tặng có nhiều yếu tố thuận lợi hơn. Giác mạc chỉ được lấy ở người hiến đã chết và có thể lấy sau khi người hiến mất 4-6 tiếng. Sau khi được xử lý, bảo quản, giác mạc có thể lưu trữ để ghép cho người nhận trong vòng 2 tuần.
Do đó, lãnh đạo bệnh viện chuyên khoa tuyến cuối về nhãn khoa cho rằng việc thiết lập ngân hàng giác mạc tại TP HCM là rất cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu bệnh nhân của thành phố và khu vực phía Nam. Bệnh viện đang phối hợp trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch xin phép thành lập đơn vị Ngân hàng Mắt hoạt động lồng ghép trong Ngân hàng Mô TP HCM. Điều này giúp bệnh viện từng bước thực hiện nhiệm vụ phát triển thành trung tâm chuyên khoa sâu về nhãn khoa ở khu vực phía Nam.
Phẫu thuật ghép giác mạc tại Bệnh viện Mắt TP HCM. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Phẫu thuật ghép giác mạc là phương pháp có thể mang lại ánh sáng cho người mù do bệnh lý giác mạc. Ở Việt Nam, kỹ thuật phẫu thuật ghép giác mạc đạt trình độ tiên tiến, bác sĩ có thể thực hiện được các phẫu thuật ghép giác mạc phức tạp. Do nguồn giác mạc khan hiếm, lượng hiến tặng giác mạc mới chỉ đáp ứng được số lượng rất nhỏ so với nhu cầu thực tế. Khá nhiều người bệnh phải chấp nhận sống trong cảnh mù lòa, chờ đợi nguồn giác mạc duy nhất từ người hiến sau khi qua đời.
16 năm qua, cả nước có hơn 45.000 người đăng ký hiến tặng giác mạc nhưng mới có 936 người hiến giác mạc sau khi qua đời. Ước tính Việt Nam hiện có hơn 30.000 người mù do bệnh lý giác mạc, cần được thực hiện phẫu thuật ghép giác mạc để tìm lại ánh sáng. Những năm gần đây, giác mạc hiến tặng chủ yếu được tiếp nhận và phẫu thuật tại Ngân hàng Giác mạc - Bệnh viện Mắt Trung ương (Hà Nội), bởi Ngân hàng Mắt TP HCM trực thuộc Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo đã ngưng hoạt động sau dịch Covid.
Hơn 10 năm qua, Bệnh viện Mắt TP HCM ghép 357 trường hợp bằng kỹ thuật ghép giác mạc quang học, chủ yếu nguồn giác mạc được hiến tặng từ các ngân hàng nước ngoài (Mỹ, Nepal) chuyển về Việt Nam.
Lê Phương