Báo cáo của Chính phủ cho thấy, năm 2010 có hơn 370 người bị khởi tố về các tội danh tham nhũng, giảm 28% so với năm trước. Theo đó, hơn 50% là tội tham ô tài sản, trên 11% nhận hối lộ. Chiếm gần một phần ba số can phạm bị xử lý hình sự nêu trên là cán bộ cấp xã, phường. Đặc biệt một số đối tượng tham nhũng là người làm việc trong cơ quan bảo vệ pháp luật... Tổng giá trị tài sản gây thiệt hại do tham nhũng bị phát hiện lên tới gần 195 tỷ đồng, cùng hơn 500 ha đất.
Theo Chính phủ, tình hình tham nhũng có giảm; song trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp và tinh vi hơn. 9 tháng qua, gần 480 trường hợp phạm các tội về tham nhũng đã bị đưa ra xét xử. Trong số này có khoảng một phần ba (166 người) được hưởng án treo, "quan tham" lĩnh án 15-20 năm chỉ có 10...
Cà Mau là địa phương có người phạm tội tham nhũng được hưởng án treo nhiều nhất (72%), Phú Thọ (gần 70%) và Hà Nội (63%)…Đánh giá về công tác phòng chống tham nhũng, Ủy ban Tư pháp cho rằng việc phát hiện, xử lý còn ít, chưa tương xứng với tình hình và yêu cầu đấu tranh phòng chống tham nhũng. Số người ở cấp trung ương bị phát hiện tham nhũng rất ít (0,3%), nhưng tính chất thì lại nghiêm trọng, số tiền chiếm đoạt lớn.
Tham nhũng thường xảy trong lĩnh vực đền bù giải phóng mặt bằng; triển khai cấp phát vốn cho các dự án; cấp giấy phép đô thị; thuế, quản lý tài sản công. Các vụ nhận hối lộ chỉ khi được phát hiện mới thấy rõ có sự móc nối, bao che, thậm chí còn hướng dẫn lập chứng từ để hợp thức hóa sai phạm giữa người có chức vụ, quyền hạn và người đưa hối lộ.
"Có dư luận xã hội cho rằng có biểu hiện nương nhẹ trong việc xử lý hành vi tham nhũng", bà Lê Thị Thu Ba (Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp) đánh giá.
Ủy ban Tư pháp cho biết, dư luận xã hội và ý kiến của một số cử tri cho rằng hiện nay người dân và doanh nghiệp khi giải quyết công việc liên quan tới người có thẩm quyền, vì lợi ích của mình họ sẵn sàng đưa hối lộ để được việc. Cán bộ, công chức nhà nước cũng coi việc nhận tiền của người dân, doanh nghiệp đưa để giải quyết công việc là chuyện bình thường đương nhiên.
"Nhận rồi hóa quen, không có thấy thiếu và phát sinh tham nhũng", báo cáo thẩm tra nêu.
Ủy ban cũng lưu ý đang có thực trạng một số cán bộ bị phát hiện tham nhũng nhưng sau đó lại được đình chỉ điều tra, chuyển sang xử lý hành chính… với lý do nhân thân tốt, đã khắc phục bồi thường thiệt hại. Đơn cử là trường hợp ông Võ Nhật Duy (tổng giám đốc Công ty Cao su Sơn La) nhận hối lộ 300 triệu đồng sau 3 ngày tạm giữ đã được tạm tha vì có văn bản bảo lãnh của lãnh đạo tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam; hay vụ ông Lê Minh Diện (cựu tổng giám đốc Tổng công ty Mía đường II) bị khởi tố tội lợi dụng chức vụ quyền hạn nhưng sau đó đã được đình chỉ điều tra.
Bên cạnh đó, nhiều vụ án nghiêm trọng từng được tập trung chỉ đạo từ nhiều năm trước nhưng tới nay vẫn chưa đưa ra xét xử; hoặc vi phạm được phát hiện từ lâu mãi mới khởi tố. Điển hình là vụ Công ty chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam mua 3 triệu cổ phiếu của Công ty Cổ phần nhiệt điện Phả Lại xảy ra cuối năm 2005, 5 năm sau Cơ quan điều tra mới vào cuộc khởi tố về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, song chưa ai bị xử lý hình sự. Tiếp đó phải kể đến 2 vụ án tham nhũng đình đám liên quan ông Nguyễn Đình Thản (cựu giám đốc Vinaconex 10) và Trần Văn Khánh (cựu tổng giám đốc Tổng Công ty Vật tư nông nghiệp) đều được khởi tố từ năm 2007 nhưng vẫn chưa xét xử...
Cũng trong sáng nay, báo cáo của Bộ Công an cho thấy tình hình tội phạm diễn biến phức tạp, chủ yếu liên quan hoạt động bảo kê, đâm thuê chém mướn. Số vụ cướp tài sản giảm nhưng tính chất lại ngày càng nghiêm trọng; nhiều vụ án giết người mang yếu tố tàn bạo, dã man...
Đáng chú ý xuất hiện tình trạng dùng súng ám sát ở Hải Phòng; giết người thân trong gia đình... Bộ Công an cho rằng nguyên nhân của "bức tranh tội phạm" trên có một phần do xuống cấp về đạo đức xã hội, tác động của phim ảnh, văn hóa đồi trụy; lực lượng công an cơ sở còn yếu, pháp luật hình sự chưa theo kịp một số loại hình tội phạm mới... |
Hoàng Khuê