Nhiều lãnh đạo tỉnh cũng chưa hiểu về CPTPP

Nói tại Hội thảo CPTPP, chuyên gia Bùi Kim Thùy cho biết chính các địa phương cũng chưa am hiểu về Hiệp định để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, ngành hàng.

Mới nhất Cũ nhất

08h00

Một trong những sự kiện được cộng đồng doanh nghiệp Việt quan tâm nhất trong tuần này là CPTPP chính thức có hiệu lực với Việt Nam từ ngày 14/1.

Trước Việt Nam, CPTPP đã có hiệu lực với 6 nước từ 30/12/2018, là Mexico, Nhật Bản, Singapore, New Zealand, Canada và Australia. Bao gồm 11 quốc gia, Hiệp định CPTPP tạo nên một khu vực kinh tế tự do khổng lồ, có phạm vi thị trường khoảng 500 triệu người dân và chiếm 13% GDP toàn cầu. CPTPP thống nhất các quy định về đầu tư và dịch vụ đối với rất nhiều lĩnh vực, từng bước bãi bỏ thuế quan đối với các sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp.
Tác động của CPTPP như thế nào với doanh nghiệp. Những thách thức của từng quốc gia thông qua Hiệp định này. Những cam kết về mở cửa thị trường hàng hóa giữa các nước trong CPTPP. Những cơ hội và thách thức của các ngành hàng tại Việt Nam trong bối cảnh CPTPP là gì. Những vấn đề này sẽ được 200 chuyên gia, khách mời cùng bàn luận tại Hội thảo "CPTPP với doanh nghiệp Việt: Lợi ích hay Thách thức" diễn ra sáng nay tại Hà Nội. Đây là Hội thảo đầu tiên về CPTPP kể từ khi Hiệp định chính thức có hiệu lực với Việt Nam.
Hội thảo do Bộ Công thương, VnExpress, Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân phối hợp tổ chức, có sự đồng hành của thương hiệu Tôn Colorbond từ BlueScope.
8h30
Diễn đàn chính thức khai mạc

200 chuyên gia, diễn giả đã có mặt để đi tìm câu trả lời cho những thắc mắc của cộng đồng doanh nghiệp về tác động của CPTPP đến Việt Nam.
Hiệp định CPTPP bao gồm 11 nước thành viên sáng lập gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, Singapore, New Zealand, Peru và Việt Nam ký kết hồi tháng 3/2018 tại Chile.

200 chuyên gia, diễn giả đã có mặt tại hội thảo.

Tính toán của Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch & Đầu tư) cho thấy, CPTPP sẽ giúp GDP Việt Nam tăng thêm 1,7 tỷ USD, hơn 4 tỷ USD xuất khẩu, tăng tương ứng 1,32% và 4,04% đến năm 2035.
Cơ bản giữ nguyên nội dung của hiệp định TPP, nhưng CPTPP cho phép các nước thành viên tạm hoãn một số ít các nghĩa vụ để bảo đảm sự cân bằng trong bối cảnh mới.
Với CPTPP, lần đầu tiên Việt Nam cam kết cắt giảm gần 100% dòng thuế; cam kết đối với hoạt động mua sắm công; cam kết đối với lĩnh vực doanh nghiệp nhà nước; cam kết cho phép người lao động thành lập tổ chức của người lao động không nhất thiết trực thuộc Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam; cam kết về vấn đề môi trường, thương mại điện tử...
8h35
Hội thảo kết nối các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia với doanh nghiệp về CPTPP

Mở đầu chương trình, ông Phạm Trọng Nghiệp, Thư ký tòa soạn, Báo điện tử VnExpress cho rằng, ngày 14/1/2019 là dấu mốc quan trọng với cộng đồng doanh nghiệp Việt khi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTTP), bắt đầu có hiệu lực, mở ra thời kỳ hội nhập kinh tế mới.

Ông Phạm Trọng Nghiệp phát biểu khai mạc.

CPTTP hướng tới cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại, đồng thời xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm... Đây là cơ hội song cũng tạo ra không ít áp lực cho hệ thống chính sách, pháp luật, môi trường đầu tư, công nghệ và năng lực cạnh tranh của Việt Nam.
Hội thảo hôm nay sẽ mang đến nhiều thông tin hữu ích về CPTTP từ đó có sự chuẩn bị mang tính chiến lược để đón nhận nhiều lợi ích và giảm thiểu thách thức. Đây cũng là kênh kết nối các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia với doanh nghiệp Việt Nam, từ đó có những cải cách phù hợp, cải thiện môi trường kinh doanh.
8h48
CPTPP là gì và các cam kết trong Hiệp định

Trong bài tham luận đầu tiên tại Hội thảo, Bà Phạm Quỳnh Mai - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên - Bộ Công thương chia sẻ quá trình, kết quả đàm phán hiệp định CPTPP.

Đại diện Bộ Công thương chia sẻ về quá trình, kết quả đàm phán hiệp định CPTPP

Hiệp định này ký kết từ tháng 2/2106, gọi là TPP 12 với sự tham gia của Mỹ. Nhưng sau khi Mỹ rút khỏi, 11 thành viên còn lại đã cùng thảo luận, đi đến đàm phán hiệp định khác, gọi là CPTPP.
Ngày 18/3, hiệp định này ký kết lại Chile, và Việt Nam là thành viên thứ 7. Đi sâu vào các lĩnh vực đàm phán, Hiệp định có 30 chương đàm phán, như thương mại hàng hoá, dệt may, lao động, doanh nghiệp nhà nước, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ...
Về cơ bản, Hiệp định giữ nguyên nội dung của hiệp định TPP, nhưng cho phép các nước thành viên tạm hoãn 20 nhóm nghĩa vụ để bảo đảm sự cân bằng trong bối cảnh mới.
Về mở cửa thị trường, khi hiệp định có hiệu lực đã xoá bỏ gần như toàn bộ thuế nhập khẩu theo lộ trình; tự do hoá dịch vụ và đầu tư trên cơ sở tuân thủ pháp luật của nước sở tại.
Cũng theo bà Quỳnh Mai, CPTPP mặc dù không có Mỹ, nhưng quy mô thị trường vẫn lớn, chiếm 13,5 GDP toàn cầu và bao trùm thị trường gần 5 triệu dân.
Về thuế quan, cắt giảm gần 100% dòng thuế, 66% về 0% khi hiệp định có hiệu lực, 86,5% về 0 sau 3 năm. Không áp dụng thuế xuất khẩu ngoại trừ một số mặt hàng như xăng dầu...
8h52
Các nước xóa bỏ gần như 100% các dòng thuế cho Việt Nam theo lộ trình

Ngoài các lĩnh vực truyền thống, Việt Nam có một số cam kết khác, phi truyền thống như lao động, sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp Nhà nước, mua sắm công, môi trường...Trong chương lao động, Việt Nam được hưởng một số ưu đãi nhất định. Việt Nam có khoảng 7 năm không bị trừng phạt thương mại ở phần này.
Bà Phạm Quỳnh Mai cho biết đối với Việt Nam, các nước cam kết xóa bỏ gần như 100% số dòng thuế ở các ngành đồ gỗ, thủy sản...Nhật Bản cam kết xóa bỏ 86% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng cam kết xóa bỏ nhiều dòng thuế với các thành viên tham gia hiệp định.

Hội nghị thu hút nhiều chuyên gia, diễn giả, đại diện doanh nghiệp quan tâm tới CPTPP.

Với một số mặt hàng nhạy cảm như bia, thịt gà, Việt Nam có lộ trình cắt giảm thuế cho các nước khác trong 10 năm. Các lĩnh vực Việt Nam được hưởng lợi nhiều như giày dép, cà phê, chè, hạt tiêu...Các mặt hàng trên ta có thể xuất sang các thị trường Canada, Nhật Bản...
Xem thêm Lợi ích về cắt giảm dòng thuế với Việt Nam nhờ CPTPP tại đây.
9h00
CPTTP củng cố vai trò Việt Nam

Theo bà Phạm Quỳnh Mai, CPTTP giúp củng cố, nâng cao vai trò của Việt Nam trong mắt cộng đồng kinh doanh, đầu tư quốc tế.
Về kinh tế, Hiệp định tạo động lực thúc đẩy mở cửa, phát triển mở cửa thị trường. Với vai trò là nước tham gia xây dựng hiệp định CPTTP, Việt Nam có nhiều lợi thế hơn so với các doanh nghiệp khác với hàng loạt hàng rào thuế quan được xóa bỏ. Dù không còn Mỹ, CPTTP vẫn chiếm quy mô thị trường khoảng 13,5% GDP toàn cầu.

Cơ hội và thách thức từ CPTPP là nội dung được nhiều doanh nghiệp quan tâm.

Bên cạnh đó, CPTTP còn thúc đẩy cải cách, tạo thuận lợi cho kinh doanh, xóa bỏ rào cản thương mại. Việt Nam có thể tích cực áp dụng cam kết để mở rộng thị trường. Khi hiệp định có liệu lực, hàng triệu việc làm được tạo ra cho người lao động, giúp xóa đói giảm nghèo.
CPTTP mang đến nhiều lợi thế song cũng không ít thách thức đặt ra cho cộng đồng doanh nghiệp. Ngoài những mặt hàng có thế mạnh, Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng một số mặt hàng như thực phẩm, ôtô....
Bên cạnh đó, Việt Nam cần chú trọng hoàn thiện khuôn khổ pháp luật. Năm 2019, Bộ Công Thương sẽ trình Quốc hội 7 bộ luật để thực hiện cam kết. Nhiều văn bản cũng được Chính phủ giao cho các bộ ban ngành.
Những sức ép về pháp luật có nhưng khi đàm phán lại và không có Mỹ, chúng ta cũng được hoãn một số cái. Chúng ta có nhiều cam kết mới như môi trường, mua sắm Chính phủ... Đối với thách thức về mặt xã hội, chúng ta có cạnh tranh, một số doanh nghiệp nếu không đáp ứng được sẽ phả sản.
Kết thúc bài phát biểu, bà Mai mong rằng Bộ công thương sẽ là đầu mối để kết nối các bộ ngành khác cùng thực hiện, tránh những ảnh hưởng với doanh nghiệp. Bà cũng mong muốn các doanh nghiệp chủ động tìm kiếm thông tin, vấn đề nào thắc mắc có thể trao đổi qua cổng thông tin điện tử, các kênh hiệp hội.
Xem Bài tham luận của bà Phạm Quỳnh Mai
9h11
Quy tắc Xuất xứ hàng hóa - điểm mấu chốt để doanh nghiệp Việt Nam hưởng lợi từ CPTPP

Bài tham luận tiếp theo là về Quy tắc xuất xứ hàng hóa của bà Bùi Kim Thùy, Đại diện Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN tại Việt Nam.
Nhấn mạnh trước bài phát biểu, bà khẳng định một bài tham luận dài 30 phút chỉ đủ mang đến bức tranh chung. Còn để nói sâu về quy tắc xuất xứ hàng hóa cần tới ba ngày cũng chưa nói hết.

Bà Bùi Kim Thùy với bài tham luận về Quy tắc xuất xứ hàng hóa.

Mở đầu, bà cho biết Việt Nam đã và đang tham gia 16 hiệp định thương mại tự do (FTA). Trong đó, 12 FTA đã ký như ATIGA, ASEAN- Trung Quốc, ASEAN- Hàn Quốc,... và 4 FTA đang đàm phán như RCEP, Việt Nam- Israel...
Bà Thùy cho biết CPTPP là một FTA toàn diện. Bà nhấn mạnh những đàm phán về thuế liên quan chặt chẽ đến cam kết quy tắc xuất xứ. Vai trò của đàm phán thuế quan và đàm phán Quy tắc xuất xứ có vai trò quan trọng ngang bằng như hai chân song hành. Chỉ khi vượt qua được các đòi hỏi về nguyên tắc xuất xứ thì các mặt hàng của Việt Nam xuất khẩu sang các thị trường mới được hưởng mức thuế ưu đãi. Vì vậy, các doanh nghiệp cần có ý thức tìm hiểu cụ thể và tuân thủ chặt chẽ các quy tắc xuất xứ để có thể xuất khẩu hàng hóa.
9h20
Việt Nam cần đo mức độ tận dụng ưu đãi để điều chỉnh chính sách

Tiếp nối bài phát biểu, bà Bùi Kim Thùy tiếp tục đưa ra tầm quan trọng của quy tắc xuất xứ. Theo đó, quy tắc xuất xứ sẽ xác định hàng hóa nhập khẩu đủ điều kiện để được hưởng ưu đãi thuế quan hay không đồng thời đảm bảo sự cân bằng giữa "thuận lợi hóa thương mại" và "phòng tránh gian lận thương mại".
Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần đo mức độ tận dụng ưu đãi FTA với các thành viên. Khi nhìn vào tổng kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam đến quốc gia nào đó, nhà làm chính sách cần xác định có bao nhiêu % trong đó được hưởng thuế quan. Cụ thể, với kim ngạch xuất khẩu hơn 35 tỷ USD vào Mỹ năm ngoái, chúng ta cần đo được trong số đó, Việt Nam được giảm thuế quan như thế nào. Theo bà Thùy, không riêng Việt Nam, nhiều quốc gia cũng chỉ được giảm thuế quan rất ít.
Từ việc đo mức độ ưu đãi, cơ quan quản lý cần điều chỉnh chính sách để hưởng ưu đãi nhiều hơn. Nếu đáp ứng quy tắc xuất xứ ưu đãi, các nước sẽ được cấp C/O ưu đãi. Đây mới là giấy thông hành, cam kết pháp lý quan trọng nhất để các nước được hưởng ưu đãi thuế quan.

Bà Bùi Kim Thùy đưa ra tầm quan trọng của quy tắc xuất xứ.
9h25
Không có nhiều hiệp định mà tỷ lệ tận dụng ưu đãi FTA cao

Nói về tỷ lệ tận dụng ưu đãi FTA 2017 của Việt nam, bà Bùi Kim Thùy cho biết, không có nhiều hiệp định mà tỷ lệ tận dụng ưu đãi FTA cao, hầu hết dừng lại ở 30%, chỉ có một số ít tỷ lệ tận dụng cao như với Chile là 69%, nhưng kim ngạch xuất khẩu lại nhỏ, chưa đến 1 tỷ USD (0,68 tỷ USD), nguồn số liệu từ Tổng cục Hải Quan.
"Vậy chúng ta đặt ra bài toán quy tắc xuất xứ lỏng/linh hoạt, cho phép doanh nghiệp được chọn vài quy tắc thay vì một, để dễ dàng đáp ứng tiêu chí xuất xứ. Nhưng điều này dẫn đến việc không khuyến khích được việc sử dụng nguyên liệu trong phạm vi FTA. Từ đó không nâng cao được hàm lượng giá trị gia tăng ở lại với quốc gia xuất khẩu".
Còn với quy tắc xuất xứ chặt (của CPTPP), nhằm tránh những thành viên không thuộc hiệp định mà lại được hưởng lợi ích như thuộc hiệp định.

Khán giả chăm chú lắng nghe chia sẻ về quy tắc xuất xứ.
9h31
CPTPP có bộ nguyên tắc xuất xứ "chặt" nhưng linh hoạt

Tiếp về quy tắc xuất xứ của CPTPP, bà Thùy cho biết xuất xứ thuần túy được hiểu trong các FTA cũ là 100% các nguyên vật liệu tạo nên sản phẩm phải nằm toàn bộ trong quốc gia đó. Đây là quy tắc xuất xứ chặt để ngăn chặn các quốc gia không phải là thành viên của hiệp định tận dụng các ưu đãi thuế, hay còn được gọi là "free rider".
Về yếu tố cộng gộp trong CPTPP, nguyên liệu nhập khẩu không đạt xuất xứ CPTPP nhưng có giá trị gia tăng trong CPTPP (dù chỉ 1%). Khi đó, số phần trăm giá trị gia tăng thực tế của nguyên liệu đó sẽ được cộng gộp để tính hàm lượng CPTPP trong sản phẩm được sản xuất tại nước xuất khẩu sản phẩm đó.

Bộ nguyên tắc xuất xứ là yếu tố quan trọng đối với các doanh nghiệp trước CPTPP.

Bà lấy giả dụ như một gói cafe khi được sản xuất tại Biên Hòa lấy cà phê từ Buôn Mê Thuôt, sữa từ Mộc Châu, đường từ Quảng Ngãi. Bốn tỉnh này đều nằm trong lãnh thổ Việt Nam. CPTPP coi mỗi quốc gia trong Hiệp định là một tỉnh. Khi đó, CPTPP không cần chỉ số RCV (Regional Value Content) phải đạt 40% như các FTA khác. Kể cả 15, 20% vẫn được cấp C/O bình thường. Khi về đến Hải quan, Hải quan hiểu rằng sẽ được cộng gộp.
"Đây là yếu tố linh hoạt đặc biệt tốt cho chuỗi cung ứng, đối với các ngành sản xuất, nhất là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, không có đủ nguồn lực như các doanh nghiệp lớn. ", bà Thùy cho biết. Với các Hiệp định trước đây, 39% cũng không được cộng gộp. Còn với CPTPP được phép cộng gộp dù chỉ 1%.

Hội trường chật kín các chỗ ngồi.