Nội dung trên được Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường nêu trong bản kiến nghị vừa gửi thường trực UBND TP HCM.
Theo viện này, thời gian qua vẫn ghi nhận nhiều phản ánh, khiếu nại từ người dân về bất nhất trong cách tính nghĩa vụ tài chính của cơ quan thuế. Nhiều Chi cục thuế trên địa bàn thành phố đã tính tiền sử dụng đất cho người dân theo bảng giá điều chỉnh mới (Quyết định 79/2024) dù thời gian nộp hồ sơ là trước 31/10 (thời điểm bảng giá mới chưa có hiệu lực). Điều này dẫn đến nhiều hồ sơ bị đội tiền sử dụng đất lên quá cao so với cách tính của bảng giá cũ (Quyết định 02/2020).
Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường cho biết khi ban hành bảng giá đất điều chỉnh, thành phố đã có quy định rõ về chuyển tiếp. Cụ thể, khi cơ quan nhà nước tiếp nhận hồ sơ nhà đất của người dân trước thời điểm Quyết định 79 có hiệu lực, giá đất để tính nghĩa vụ tài chính, thuế được áp dụng tại thời điểm nộp hồ sơ.
Trước đó, Cục Thuế TP HCM cũng có hướng dẫn gửi các Chi cục thuế quận, huyện, TP Thủ Đức xác định thời điểm tính tiền sử dụng đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng, công nhận quyền sử dụng... theo bảng giá điều chỉnh (hiệu lực từ 31/10) là lúc Nhà nước ban hành quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. Với trường hợp công nhận quyền sử dụng đất (cấp giấy chứng nhận lần đầu) là thời điểm người dân nộp đủ hồ sơ hợp lệ.
"Như vậy những hồ sơ nhà đất của người dân nộp trước ngày 31/10 theo quy định vẫn sẽ được tính theo bảng giá đất cũ. Việc các Chi cục thuế tính các hồ sơ này theo bảng giá điều chỉnh là không đúng với quyết định", Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường nêu.
Bất động sản khu Đông TP HCM với các dự án chung cư, nhà phố, đất nền; tháng 10/2024. Ảnh: Quỳnh Trần
Để đảm bảo quyền lợi của người dân, Viện này kiến nghị thành phố chỉ đạo cơ quan thuế cụ thể là Cục Thuế TP HCM thực hiện nghiêm các điều khoản về chuyển tiếp theo Quyết định 79. Trường hợp có vướng mắc thì xin ý kiến chỉ đạo để điều chỉnh cho phù hợp, tránh bất nhất trong chính sách về giải quyết hồ sơ một cửa liên thông khi tính thuế cho người dân.
Trả lời VnExpress, lãnh đạo Cục Thuế TP HCM cho biết đã thực hiện đúng quy định về trình tự tiếp nhận hồ sơ, thủ tục xác định nghĩa vụ tài chính đất đai.
Cơ quan này cho rằng có thể đang có sự vênh nhau về cách hiểu "thời điểm tính thuế" chuyển tiếp. Một số người dân hiểu rằng chỉ cần nộp hồ sơ đến các văn phòng đăng ký đất đai và có biên nhận trước 31/10 là được tính thuế theo bảng giá cũ. Trong khi đó, ngành thuế lại chốt thời điểm tính tiền thuế đất theo bảng giá cũ là các hồ sơ được cơ quan thuế tiếp nhận trước 31/10.
Bảng giá điều chỉnh theo Quyết định 79 của TP HCM có hiệu lực từ ngày 31/10 đến hết năm 2025. So với dự thảo hồi tháng 7, khung giá đất ở của thành phố có 4.299 tuyến đường đã giảm xuống, 160 tuyến giữ nguyên và 98 đường tăng thêm. Nhìn chung, mức giá mới giảm 20-25% so với dự thảo và tăng 4-38 lần so với Quyết định 02 (chưa nhân hệ số K), tùy vị trí. Mức giá mới này được cho là thấp hơn thị trường 25-50%.
Bảng giá đất điều chỉnh được dùng làm căn cứ để tính tiền bồi thường, xác định giá đất cho người tái định cư với người được bồi thường về đất ở; tính thuế sử dụng, thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Bảng giá này cũng được dùng để tính các khoản phí và lệ phí liên quan đến sử dụng, chuyển nhượng hoặc khi làm các thủ tục hành chính về đất đai.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM, việc điều chỉnh bảng giá đất có thể tác động đến nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất của một số người dân trên địa bàn. Để giải quyết những tác động này, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính tham mưu ban hành Nghị định về miễn, giảm tiền sử dụng đất, trong đó có chuyển mục đích sử dụng của hộ gia đình, cá nhân đối với một số trường hợp.
Phương Uyên