Hội đồng trọng tài độc lập ra phán quyết vụ kiện giữa Man City và Ngoại hạng Anh về "giao dịch với các bên liên quan" (thuật ngữ Anh: Associated Party Transactions, viết tắt: APT) hôm 7/10, khi hai bên đều tự nhận đã thắng. Tuy nhiên, có những đội không phải nguyên đơn hay bị đơn, phải chịu thất bại.
APT là những giao dịch tài chính của một CLB với những công ty hoặc tổ chức có liên quan đến giới chủ đội bóng. Quy tắc APT đảm bảo các CLB không gian lận tài chính bằng cách thổi phồng doanh thu hay giành lợi thế tài chính từ các công ty của giới chủ. Giải đấu quy định các giao dịch này phải được thực hiện dựa trên giá thị trường hợp lý.
Theo truyền thông Anh, phần quan trọng nhất trong các phán quyết của hội đồng chính là việc Ngoại hạng Anh phải thay đổi một số quy định của APT, có thể tác động lớn tới những CLB khác.
Cầu thủ Man City (áo xanh) mừng trong trận thắng Arsenal ở Ngoại hạng Anh trên sân Emirates, thành phố London, tối 15/2/2023. Ảnh: Reuters.
Trong phán quyết, hội đồng đã yêu cầu giải đấu xác định chính xác những yếu tố cấu thành APT. Hiện tại, APT chỉ gồm những "thỏa thuận tài trợ", còn Man City phản biện rằng các "khoản vay từ chủ sở hữu" cũng phải được coi là APT. Về điểm này, hội đồng chấp thuận kháng cáo của Man City.
Thỏa thuận tài trợ (sponsorship deals) là những thỏa thuận tài chính giữa CLB và một bên thứ ba để quảng bá sản phẩm hoặc dịch vụ. Đội bóng sẽ nhận tiền hoặc dịch vụ để đổi lấy việc quảng cáo cho thương hiệu qua các sản phẩm CLB. Theo APT, tài trợ từ công ty thuộc chủ sở hữu đội bóng cũng phải có giá tương tự từ công ty không có liên quan.
Vay từ chủ sở hữu (shareholder loans) là tiền giới chủ rót cho đội bóng theo dạng cho vay, thường có lãi suất thấp hoặc không có lãi suất. Khoản thu này được dùng để hỗ trợ các hoạt động đội bóng, hoặc bù lỗ. Chẳng hạn tỷ phú Nga Roman Abramovich đã cho Chelsea vay tổng cộng 2 tỷ USD không có lãi suất trong 19 năm làm chủ đội bóng.
Cho đến mùa 2022-2023, Arsenal đã vay 339 triệu USD từ giới chủ, cụ thể là tỷ phú Stan Kroenke, không cần trả lãi. Everton cũng đã vay 589 triệu USD từ ông chủ Farhad Moshiri, còn tỷ phú Tony Bloom cũng đã rót 523 triệu USD không lãi vào Brighton kể từ năm 2009.
Nếu Ngoại hạng thay đổi, Arsenal, Everton hay Brighton sẽ phải trả lãi cho giới chủ, theo giá thị trường hợp lý. Giả sử lãi suất vay từ 5% đến 10% mỗi năm, một đội còn nợ giới chủ 500 triệu USD sẽ phải trả 25 triệu đến 50 triệu USD lãi vay mỗi năm. Điều này sẽ tác động không nhỏ đến khả năng đội bóng đáp ứng Quy tắc về Lợi nhuận và Bền vững (PSR) hay các quy định tài chính khác.
Trong các phiên điều trần, chỉ có khoảng 10 đội xuất hiện với tư cách nhân chứng, cũng vì lo ngại về việc vay từ chủ sở hữu được đưa vào APT. Chelsea, Newcastle, Nottingham Forest và Everton làm nhân chứng cho Man City, còn Arsenal, Man Utd, Liverpool, West Ham, Brentford, Bournemouth, Fulham và Wolverhampton ủng hộ Ngoại hạng Anh.
Xuân Bình