Sáng 27/3, TAND Cấp cao tại TP HCM mở phiên phúc thẩm xem xét kháng cáo kêu oan của Nguyễn Thái Luyện, 36 tuổi, Chủ tịch Công ty Cổ phần địa ốc Alibaba (địa ốc Alibaba) và vợ Võ Thị Thanh Mai (đang tại ngoại) về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Rửa tiền. Vụ án có đến 4.500 bị hại bị chiếm đoạt hơn 2.400 tỷ đồng.
Gầy hơn lần ra tòa hồi cuối năm ngoái, Luyện vẫn giữ vẻ điềm tĩnh khi được cảnh sát dẫn vào phòng xử. Bị cáo tranh thủ hỏi thăm vợ và em trai trước khi phiên tòa khai mạc.
13 bị cáo khác, trong đó có Nguyễn Thái Lĩnh và Nguyễn Thái Lực (em trai Luyện) kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Gần 100 bị hại có đơn kháng cáo xin xem xét lại tiền bồi thường.
Phiên xử do thẩm phán Võ Văn Khoa làm chủ tọa phiên tòa. Bào chữa cho bị cáo Luyện có 6 luật sư, song 3 người vắng mặt. Ngoài ra, một số luật sư bào chữa cho các bị cáo khác cũng vắng mặt.
Bị cáo Nguyễn Thái Luyện tại tòa sáng nay. Ảnh: Hải Duyên
Tại phiên xử sơ thẩm hồi tháng 12/2022, TAND TP HCM tuyên phạt Luyện mức án chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Mai lĩnh 20 năm tù về cùng tội danh, 12 năm tù về tội Rửa tiền, tổng hợp hình phạt là 30 năm tù (mức án cao nhất của hình phạt tù có thời hạn).
Nguyễn Thái Lực bị tuyên 27 năm tù; Nguyễn Thái Lĩnh 17 năm tù; các bị cáo khác nhận 10-19 năm tù. Riêng bị cáo Huỳnh Kim Thắng (đang được tại ngoại để chữa bệnh ung thư) bị phạt 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo.
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc Luyện và Mai liên đới bồi thường toàn bộ số tiền chiếm đoạt của bị hại (được nêu chi tiết trong các phụ lục I, II của bản án) - tương đương 2.400 tỷ đồng.
Ngay sau đó Luyện và vợ đều kêu oan, cho rằng các dự án là có thật, không gian dối, lừa đảo chiếm đoạt tài sản của khách hàng. Tất cả các thửa đất trong những dự án này đều có giấy chứng nhận quyền sử dụng, ghi rõ nguồn gốc đất... Công ty Alibaba mua đất nông nghiệp sau đó tách thửa, phân lô và được các cơ quan chức năng địa phương làm thủ tục tách thửa, trong đó có nhiều thửa đã là đất thổ cư.
Tại phần thủ tục phiên tòa hôm nay, sau khi điểm danh những người tham gia tố tụng, HĐXX cho biết có 3 bị cáo thuộc trường hợp bắt buộc phải có luật sư bào chữa (khung hình phạt lên đến 20 năm tù) nhưng tại phiên tòa lần này chưa có luật sư hoặc luật sư vắng mặt. Ngoài ra, 20 bị hại có kháng cáo cũng vắng mặt.
Sau khi hội ý, HĐXX đồng ý với quan điểm của đại diện VKS và luật sư, quyết định hoãn phiên tòa. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo, tòa sẽ chỉ định luật sư bào chữa. Phiên xử sẽ được mở lại vào ngày 8/5.
Bị cáo Võ Thị Thanh Mai tại toà sáng nay. Ảnh: Hải Duyên
Theo bản án sơ thẩm, từ tháng 5/2016, Luyện (cử nhân luật) thành lập Công ty địa ốc Alibaba với vốn điều lệ một tỷ đồng. Hai năm sau, công ty thay đổi vốn lên mức 1.600 tỷ đồng, song con số này chỉ tăng trên giấy tờ. Với vai trò Chủ tịch HĐQT và lợi thế hiểu biết, Luyện tìm cách lách luật, tạo dựng lên hệ thống kinh doanh các dự án bất động sản "ma".
Luyện thành lập 22 pháp nhân, giao cho người thân và nhân viên đứng tên, trong đó sử dụng 12 công ty với tư cách là chủ đầu tư 58 dự án bất động sản không có thật tại Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Thuận; tự phân lô, tách thửa trái pháp luật; quảng cáo gian dối để bán cho hàng nghìn người.
Toàn bộ dự án được vẽ trái phép trên diện tích đất nông nghiệp đặc biệt lớn mà Công ty Alibaba chuyển nhượng cho khách hàng, không phải là đất thổ cư như nội dung thể hiện trong hợp đồng chuyển nhượng. Bằng các thủ đoạn này, Chủ tịch địa ốc Alibaba và đồng phạm là nhân viên dưới quyền đã chiếm đoạt gần 2.400 tỷ đồng của 4.560 khách hàng.
Ngoài ra, sau khi biết chồng bị bắt, Mai chứng kiến việc cơ quan điều tra thu giữ toàn bộ tài sản của công ty, nhưng vẫn chỉ đạo Huỳnh Kim Thắng (nhân viên kế toán) chuyển số tiền 13 tỷ đồng có nguồn gốc bất hợp pháp vào tài khoản của mình. Mai sau đó chuyển cho Nguyễn Thái Lực nhờ rút ra đưa cho mình sử dụng vào mục đích cá nhân. Đến nay, bị cáo Mai cương quyết không trình báo về việc sử dụng số tiền cho các cá nhân nào khiến các cơ quan tố tụng không thể thu hồi.
Tòa cũng kiến nghị cơ quan điều tra các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu (có dự án "ma" của Nguyễn Thái Luyện) cần làm rõ vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc tách thửa, nếu có sai phạm xử lý theo quy định của pháp luật; kiến nghị Công an TP HCM tiếp tục làm rõ và thu hồi 9 tỷ đồng mà bị cáo Mai đã chuyển cho hai cá nhân vì đây là tiền phạm tội.
Hải Duyên