Ông Hoàng Văn Lưu, Chủ tịch Hội nông dân tỉnh Thanh Hóa, cho biết vừa gửi thông báo tới các cơ sở cảnh báo hội viên thận trọng khi tham gia góp tiền nhận lãi cao từ chương trình Trái tim Việt Nam nhằm tránh rủi ro, tổn thất về kinh tế.
Tại huyện Thiệu Hóa, Hội nông dân huyện cũng phát đi văn bản yêu cầu các chi hội nông dân cơ sở nghiêm cấm cán bộ, hội viên tham gia chương trình này do Trung tâm hỗ trợ người nghèo trong xây dựng nông thôn mới khởi xướng. Nếu cán bộ hoặc đơn vị nào vi phạm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và hội cấp trên.
Văn bản của Hội nông dân huyện Thiệu Hóa nêu rõ: “Một số cán bộ chủ chốt là chủ tịch, phó chủ tịch hội nông dân cấp cơ sở tham gia làm cộng tác viên cho Trung tâm hỗ trợ người nghèo trong xây dựng nông thôn mới, đi vận động nông dân tham gia gửi tiền vào trung tâm này để lấy lãi suất cao. Ban thường vụ Hội nông dân huyện nhận thấy đây là việc làm trái pháp luật và sẽ gây thiệt hại cho cán bộ, hội viên nông dân khi bị vỡ nợ”.
Chính quyền địa phương đặt nhiều nghi vấn do cách làm từ thiện kiểu “trên giấy” và phương thức huy động vốn có dấu hiệu của loại hình kinh doanh đa cấp.
Trụ sở điểm tư vấn của Trung tâm hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới tại tỉnh Thanh Hóa đặt tại số 447, Nguyễn Trãi, TP Thanh Hóa. Ảnh: Lê Hoàng.
Ông Hách Văn Thắng, Bí thư Đảng ủy xã Thiệu Thành (Thiệu Hóa) cho biết, đầu tháng 10 một số người giới thiệu là nhân viên Trung tâm hỗ trợ người nghèo trong xây dựng nông thôn mới đến công sở xã đề nghị được hỗ trợ người dân nghèo của địa phương. Phía Trung tâm hứa tặng nhân dân xã Thiệu Thành 300 lít phân vi sinh, một nhà tình nghĩa (trị giá 52 triệu đồng), 10 sổ tiết kiệm (trị giá 5,2 triệu đồng mỗi sổ).
Tuy nhiên, tại buổi lễ trao quà từ thiện, Trung tâm chỉ trao cho xã 300 lít phân bón còn món quà nhà tình nghĩa và 10 sổ tiết kiệm chỉ là "những mảnh giấy tượng trưng". “Sổ tiết kiệm chỉ là một bìa giấy ghi trị giá 5,2 triệu đồng có chữ ký người đại diện và đóng dấu của Trung tâm, không có bảo lãnh tiền gửi tại ngân hàng nào cả. Đến nay, ngoài bìa sổ này, người dân không hề nhận được bất kỳ khoản tiền nào khác”, ông Thắng nói.
Lãnh đạo các xã Thiệu Long, Thiệu Thành cũng cho hay, ngay sau khi về địa phương “làm từ thiện tượng trưng”, những người của Trung tâm hỗ trợ người nghèo xây dựng nông thôn mới đã kêu gọi bà con nhân dân góp vốn cổ phần vào trung tâm để được “hỗ trợ thoát nghèo”.
Theo Bí thư Đảng ủy xã Thiệu Thành Hách Văn Thắng, tại buổi lễ trao quà từ thiện, người của Trung tâm lại kêu gọi người dân địa phương tham gia chương trình có tên “Trái tim Việt Nam”, ủng hộ người nghèo để được hưởng khoản hoa hồng chênh lệch rất cao so với giá trị ban đầu.
Cụ thể, để là thành viên, mỗi người cần tham gia một định suất trị giá 1,2 triệu đồng, ai tham gia sẽ được cấp một mã số, phía trung tâm sẽ tặng ngay một phần quà trị giá 200.000 đồng bao gồm một lít phân vi sinh hoặc một lọ thực phẩm chức năng, lọ giải độc gan... và hỗ trợ lại 5,2 triệu đồng chia theo các giai đoạn. Giai đoạn I nhận 100.000 đồng, giai đoạn II nhận 200.000 đồng, giai đoạn III nhận 800.000 đồng, từ giai đoạn IV trở đi nhận 300.000 đồng cho đến khi đến hết 5,2 triệu đồng.
Đặc biệt, nhân viên tư vấn cũng nhấn mạnh, nếu “chơi” từ suất thứ hai trở đi, cá nhân chỉ phải đóng 700.000 đồng mỗi suất nhưng vẫn được tính như một định suất 1,2 triệu đồng và cũng sẽ được hưởng các quyền lợi như suất ban đầu. Thành viên giới thiệu người tham gia chương trình sẽ được trung tâm hỗ trợ ngay 500.000 đồng. Người thứ hai giới thiệu được người thứ ba cũng nhận được 500.000 đồng.
“Chính những hứa hẹn trả lãi khủng khiếp như trên mà nhiều người dân hám lợi đã tham gia chương trình”, ông Thắng nói. Theo thống kê, tại xã Thiệu Long có ít nhất 46 người dân đóng tiền cho chương trình Trái tim Việt Nam. Người đóng thấp nhất là 1,2 triệu đồng, nhiều nhất hơn 10 triệu đồng. Tổng số tiền mà người dân Thiệu Long tham gia vào chương trình trên ước tính 200 triệu đồng.
Theo phân tích của ông Thắng, một điều nghịch lý là chương trình Trái tim Việt Nam hướng đến những mục tiêu rất nhân văn là “hỗ trợ nông dân nghèo làm giàu” nhưng lại lôi kéo người nghèo vào vòng luẩn quẩn nợ nần. Trong 46 người đóng tiền tham gia chương trình Trái tim Việt Nam tại xã Thiệu Long phần nhiều là hộ khó khăn, hộ cận nghèo hay hộ đang hưởng chính sách bảo trợ xã hội...
Một nhân viên Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới chi nhánh Thanh Hóa cho hay, điểm tư vấn tại tỉnh này hoạt động từ tháng 4/2015. Hiện số lượng thành viên tham gia chương trình Trái tim Việt Nam đã lên đến hàng nghìn. Ngoài điểm tư vấn tại số 447, phố Nguyễn Trãi, TP Thanh Hóa, còn có nhiều điểm khác ở các huyện Thiệu Hóa, thị xã Sầm Sơn, Yên Định, Quảng Xương, Triệu Sơn...
Một lọ phân bón vi sinh được Trung tâm hỗ trợ người nghèo phát triển nông thôn mới tặng người dân ở huyện Thiệu Hóa. Ảnh: Lê Hoàng.
Trao đổi với VnExpress, ông Trần Đức Trung, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Trung tâm hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới khẳng định, trung tâm được thành lập từ năm 2013 với tôn chỉ mục đích hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới.
Trung tâm hoạt động theo 2 phương thức. Thứ nhất kêu gọi, tiếp nhận sự ủng hộ tài chính, vật chất của các nhà hảo tâm, sau đó chuyển tiền cho những người cần được giúp đỡ và hiện đã huy động được hơn 10 tỷ đồng. Thứ hai, những người có nhu cầu được hỗ trợ hoặc bất cứ công dân Việt Nam nào cũng có thể đăng ký làm thành viên, đóng góp ít nhất 1,2 triệu đồng. “Ngay khi đóng 1,2 triệu đồng trung tâm sẽ hỗ trợ lại cá nhân đó 500.000 đồng. Như vậy thực chất số tiền mỗi hội viên phải đóng chỉ là 700.000 đồng”, ông Trung nói.
Với phương thức hoạt động thứ hai, ông Trung cho hay trung tâm đã có hơn 20 văn phòng tư vấn trên 20 tỉnh, thành cả nước và số hội viên lên tới 30.000-40.000. Số tiền huy động được bằng phương thức này đã lên tới hơn 20 tỷ đồng.
Sau khi đóng 1,2 triệu đồng và trở thành hội viên của trung tâm, cá nhân có nhu cầu về vốn sẽ được hỗ trợ tối đa 5,2 triệu đồng. Số tiền này sẽ được hỗ trợ thành 19 lần trong khoảng thời gian linh động. Với cách giải thích đó, ông Trung cho rằng không thể nói trung tâm "hoạt động theo kiểu đa cấp". “Chúng tôi không bán hàng đa cấp, chỉ quản lý hội viên thông qua mã số thông minh như mô hình quản lý đa cấp”, Chủ tịch Trung tâm hỗ trợ người nghèo giải thích.
Ông Trung cũng cho rằng, nhiều cá nhân đang hiểu nhầm hoạt động của trung tâm khi cho rằng trung tâm huy động vốn của người dân với lãi suất cao một cách bất hợp pháp.
Lê Hoàng - Bảo Hà