Đại diện gia đình cho biết ông qua đời chiều 25/2 sau thời gian chống chọi nhiều căn bệnh tuổi già. Lễ nhập quan diễn ra sáng 26/2, linh cữu được an táng tại Nghĩa tang liệt sĩ tỉnh Bạc Liêu chiều 1/3.

Đăng bức ảnh tưởng nhớ nhiếp ảnh gia, nhà văn Bích Ngân - Chủ tịch Hội nhà văn TP HCM - viết: "Xin cúi đầu tiễn biệt chú Tám". Trong ký ức của bà, ông Võ An Khánh thường được gọi bằng cái tên thân mật là "chú Tám Khánh". "Hình ảnh của ông luôn gắn liền với chiếc máy ảnh, ống kính, qua cách nhìn của đôi mắt, tâm hồn và nỗi khao khát không nguôi để ghi giữ lại những khoảnh khắc quý giá của số phận con người trong chiến tranh. Từ đó, ông lưu lại nhiều tấm ảnh mang ý nghĩa lịch sử của vùng đất và của cả dân tộc", bà Bích Ngân nói.

Ông Võ An Khánh tên thật là Võ Nguyên Nhân, sinh năm 1935 tại Hồng Dân, Bạc Liêu. Thuở nhỏ, nhà nghèo, ông thường phải lội bùn bắt lươn để gia đình có cái ăn, còn dư đem bán cho thương lái kiếm tiền đưa mẹ. Sau này, gia đình tham gia kháng chiến ở Cà Mau. Ông tự học nghề nhiếp ảnh bằng cách làm thí công cho một hiệu ảnh. Năm 1961, ông được phân công về Ban Tuyên huấn Cà Mau.

Lúc ấy, cả ban chỉ có một chiếc máy ảnh Nikon cũ, được giao cho ông. Nghệ sĩ chắt chiu từng cuộn phim, tự làm buồng tối rửa ảnh. Ông theo chân lực lượng, chọn những khoảnh khắc giàu cảm xúc để ghi lại hình ảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ giữa rừng U Minh. Võ An Khánh từng cho biết nhiều lần suýt mất mạng, ngất xỉu ngay khi chụp ảnh.

Bù lại, ông có nhiều khoảnh khắc đắt giá, như bức Trạm quân y dã chiến được chụp vào tháng 9/1970, ghi lại cảnh bác sĩ quân y đang lội nước, phẫu thuật cho một nữ chiến sĩ bị thương dưới tấm vải dù căng giữa rừng tràm. 30 năm sau, bức ảnh được tờ The New York Times đăng lại trên số ngày 19/4/2000. Khoảnh khắc được giới nhiếp ảnh gia thế giới đánh giá cao, là một trong 180 bức ảnh trưng bày trong cuộc triển lãm tại Trung tâm Ảnh quốc tế ở Mỹ tháng 3/2002.

Ông cũng ghi dấu với các bức ảnh người dân sinh hoạt đời thường tại Cà Mau. Tác phẩm Bà nội mù của ông từng gây xúc động khi ghi lại hình ảnh người bà được cháu nắm tay dẫn qua chiếc cầu khỉ nối hai bờ kênh. Bức ảnh từng đoạt giải tại cuộc thi Ảnh quốc tế - tổ chức ở Đức năm 1982. Tung chài - khoảnh khắc ghi lại một thiếu niên đang bắt tôm cá - đoạt giải ba một cuộc thi ảnh do UNESCO tổ chức.

Sau năm 1975, ông về công tác trong Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Bạc Liêu, tiếp tục rong ruổi chụp ảnh khắp đất nước. Nhiều tác phẩm của ông Võ An Khánh được gửi tham gia các triển lãm ảnh ở trong và ngoài nước. Ở Bạc Liêu, ảnh của ông được trưng bày nhiều trong các cơ quan văn hóa - du lịch. Gia đình ông cũng mở một phòng ảnh tư liệu tại nhà riêng để đón khách đến thưởng lãm, hiểu thêm về quá trình lao động nghệ thuật của ông. Năm 2022, ông được trao giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật với bộ ảnh "Anh hùng - Bất khuất - Trung hậu - Đảm đang" (gồm 10 ảnh).

Mai Nhật