Một phi cơ huấn luyện TC-90 của Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản. Ảnh: Reuters.
Reuters dẫn 4 nguồn thạo tin nói Nhật Bản đang muốn tặng ba phi cơ Beechcraft TC-90 King Air, loại có thể lắp đặt radar cơ bản theo dõi mặt đất và trên không, cho Philippines.
Theo đó, các cuộc đàm phán trong nội bộ chính phủ Nhật Bản mang tính sơ bộ và còn cần phải vượt qua rào cản pháp lý. Tokyo cũng chưa chính thức đề nghị dùng TC-90 thay cho Lockheed Martin P3-C, loại phi cơ hiện đại hơn mà Manila mong muốn sở hữu để theo dõi các hoạt động của tàu ngầm Trung Quốc.
Các quan chức quân sự và quốc phòng cấp cao Philippines nói họ nghe qua khả năng Nhật Bản sẽ tặng TC-90, loại máy bay hai động cơ cánh quạt tuabin mà Tokyo thường dùng để huấn luyện phi công quân đội.
"Philippines không có đủ phi cơ để thực hiện tuần tra thường xuyên" trên Biển Đông, một nguồn tin giấu tên ở Nhật Bản nói. Tặng máy bay, dù là loại nhỏ, cũng sẽ thể hiện một sự nâng cấp đối với quân đội Philippines, vốn chỉ có các phi cơ cánh cố định phù hợp tuần tra trên biển.
Tokyo không có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông nhưng quan ngại về hoạt động xây dựng của Bắc Kinh trên 7 đảo nhân tạo thuộc quần đảo Trường Sa. Hoạt động bồi đắp, xây dựng giúp quân đội Trung Quốc mở rộng phạm vi hoạt động ra tuyến đường hàng hải quan trọng, với lượng hàng hóa trị giá 5.000 tỷ USD được vận chuyển qua đây mỗi năm.
Quan ngại về các đảo nhân tạo trở thành vấn đề chính trong một hội nghị khu vực tổ chức trong tuần ở Kuala Lumpur, Malaysia, giữa các quốc gia Đông Nam Á và đối tác, trong đó có Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc.
Việc Nhật Bản tặng phi cơ cho Philippines phù hợp với chính sách an ninh cứng rắn hơn của Thủ tướng Shinzo Abe nhưng có thể khiến Trung Quốc tức tối. Bắc Kinh từng nhiều lần cáo buộc Tokyo can thiệp vào tranh chấp trên Biển Đông.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết các cuộc đàm phán đã được thiết lập để khám phá khả năng hợp tác trang bị quốc phòng với Philippines nhưng chưa có "kế hoạch chắc chắn" tặng TC-90 cho Manila.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin nói ông không biết gì về kế hoạch cấp phi cơ của Nhật Bản. Các tướng quân đội hàng đầu Philippines cũng chưa nghe thấy lời đề nghị nào nhưng hoan nghênh hợp tác an ninh với Nhật Bản.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc lên tiếng bày tỏ lo ngại về kế hoạch. "Chúng tôi hy vọng hợp tác quân sự giữa các quốc gia liên quan có thể mang lại lợi ích cho hòa bình và ổn định khu vực, không phải ngược lại", cơ quan này cho biết.
Như Tâm