Lễ nhập trạch được hiểu là lễ dọn vào nhà mới, áp dụng cả nhà mới xây, mới mua. Đây là một nghi lễ cổ truyền, quan trọng bên cạnh lễ động thổ, cất nóc. Làm lễ nhập trạch tức là đăng ký hộ khẩu với thần linh, thổ địa nơi ngôi nhà đã tọa lạc. Bởi vậy khi dọn về nhà mới gia chủ nên lưu ý:
Ảnh: Mytickerz.
1. Vật dụng mang vào hay cần hoàn thiện trước khi làm lễ nhập trạch:
- Bếp (nên hoàn thiện trước).
- Bàn thờ: Bao gồm các đồ bày trí như bát hương (thường tự bốc bát hương 1-2 tiếng trước khi làm lễ) hay đồ cúng (hoa tươi, quả tươi, nước). Đồ cúng không cần cầu kỳ.
- Gạo, nước (thường tự lấy ở nhà mới).
- Đồ dùng tượng trưng (bàn ghế, chổi, chiếu...).
Khi vào nhà mới, không quan trọng là ai trong gia đình phải cầm vật dụng gì nhưng ai cũng nên có đồ mang vào, không nên đi tay không. Người trong gia đình bất cứ tuổi nào đều có thể vào, không phải kiêng kỵ.
2. Vị trí đặt bàn thờ, bếp: Đặt ở nơi sơn tinh đang vượng, như năm nay là sao Bát Bạch, Cửu Tử. Vị trí cụ thể phải tùy theo tọa hướng nhà thực tế đã được thống kê theo bảng sau:
| Tọa hướng | Bếp | Bàn thờ |
| Cấn - Khôn | Tây Nam, Đông | Đông, Tây Nam |
| Dần - Thân | Tây Nam, Đông | Đông, Tây Nam |
| Giáp - Canh | Đông, Bắc | Tây Nam |
| Mão - Dậu | Nam, Tây, Đông | Đông Bắc |
| Ất - Tân | Nam, Tây, Đông | Đông Bắc |
| Thìn - Tuất | Đông Bắc, Tây | Tây, Tây Bắc |
| Tốn - Càn | Đông Nam, Đông | Đông Nam, Đông |
3. Hướng bàn thờ: Điều quan tâm là "nhất vị nhị hướng", tức là vị trí bàn thờ đặt ở đâu theo bảng hướng dẫn trên, chứ không phải hướng ra đâu. Chỉ lưu ý hướng bàn thờ không quay thẳng ra cửa, cũng như những nơi mất vệ sinh như nhà kho, wc là được.
4. Đúng giờ đã chọn thì đun nước để kích hoạt trường khí tốt tại khu bếp. Thắp hương và cắm vào các bát hương, ưu tiên bát thần linh ở giữa cắm trước.
5. Đọc văn khấn lễ nhập trạch:
Đây là bài văn chung cho thần linh và gia tiên khi nhập trạch. Nội dung như sau:
Con kính lạy Chín phương Trời, mười phương Chư Phật. Con kính lạy thần linh thổ địa cai quản ở trong khu vực này. Hôm nay ngày.......... tháng.......... năm ........... Con là: ……… ngụ tại............... Thành tâm sửa biện hương hoa, dâng lên trước án, kính cẩn tâu trình. Nay gia đình hoàn tất công trình, chọn ngày lành dọn về, cầu xin chư vị minh thần cho chúng con được nhập vào nhà mới tại…………… và cho phép rước vong linh gia tiên về nơi ở mới này để gia đình thờ phụng. Xin chư vị minh thần độ cho gia quyến chúng con khỏe mạnh, làm ăn tiến tới, tài lộc dồi dào, vạn điều tốt lành. Cả nhà đều bình an, sức khỏe dồi dào, thịnh vượng an khang. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, mong được phù hộ độ trì.
Nguyễn Mạnh Linh
Trưởng Phòng Phong thủy Kiến trúc
Viện Quy hoạch & Kiến trúc Đô thị - ĐHXD