Thống đốc Nguyễn Văn Bình - nói là làm

Ở tuổi 50, Thống đốc Nguyễn Văn Bình nhậm chức khi những yếu kém và bất cập của hệ thống ngân hàng vốn dĩ đã tồn tại nhiều năm, nay bộc lộ gay gắt hơn bao giờ hết dưới tác động của kinh tế vĩ mô bất ổn. Hệ thống ngân hàng ốm yếu với tỷ lệ nợ xấu cao, thanh khoản mất cân đối, trình độ quản lý và năng lực quản trị rủi ro chưa đồng đều. Trong khi đó tình trạng đôla hóa, vàng hóa trở nên gay gắt hơn khi dân chúng suy giảm niềm tin vào đồng tiền Việt Nam cũng như triển vọng kinh tế vĩ mô. Đây đều là những khó khăn không dễ giải quyết trong một sớm một chiều.

Bên cạnh đó, người đứng đầu ngành ngân hàng còn đứng trước áp lực phải giảm lãi suất để hỗ trợ cho tăng trưởng, nhân tố sẽ cản trở việc chống lạm phát vốn là mục tiêu phải đặt hàng đầu.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình. Ảnh: Nhật Minh

Kín tiếng và ít xuất hiện trước công chúng sau ngày nhậm chức, song Thống đốc Nguyễn Văn Bình nhanh chóng bộc lộ rõ quan điểm chỉ đạo, điều hành: Nói ít nhưng đã nói là làm, và đôn đốc làm cho đến nơi đến chốn. Một khi đã tuyên bố chủ trương, ông tổ chức ngay các cuộc họp bàn giải pháp triển khai. Và ngay sau các cuộc họp bàn đó, hàng loạt văn bản, chính sách được ban hành. Người trong ngành cho rằng chưa bao giờ các văn bản chỉ đạo, điều hành được xây dựng, ban hành nhiều và nhanh đến vậy. Trong 3 tháng ông nhậm chức, Ngân hàng Nhà nước ban hành 19 Thông tư trong khi con số của cả năm 2010 chỉ là 23.

2 tuyên bố của ông được đặc biệt chú ý là giảm lãi suất cho vay về 17-19% trong vòng 2 tháng sau ngày nhậm chức và giữ tỷ giá tăng không quá 1% cho tới cuối năm. Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Ngân hàng Nhà nước tập trung giải quyết bất ổn trên thị trường vàng, ngoại tệ, quyết liệt chỉ đạo đưa lãi suất huy động về đúng trần quy định, linh hoạt gỡ khó về chính sách để khơi thông dòng vốn cho ngân hàng.

Phần lớn các giải pháp Thống đốc Bình triển khai đều mang tính tiếp nối từ Thống đốc tiền nhiệm và có phần nặng về hành chính nhiều hơn trước. Tuy nhiên, các biện pháp Thống đốc Bình đưa ra đều được đánh giá là cần thiết trong bối cảnh đặc biệt khó khăn với nhiều rối ren, bất cập như hiện nay. Và với sự quyết liệt của ông, các mệnh lệnh đưa ra được thực thi nhanh chóng, hiệu lực tức thì.

Sau các giải pháp cấp quota nhập khẩu vàng, lập nhóm 5 ngân hàng cùng SJC bình ổn giá, cho cân đối trên tài khoản nước ngoài, thị trường vàng đã bước đầu hạ nhiệt, không còn cảnh tranh mua tranh bán khi giá biến động, khoảng cách giữa giá trong nước và thế giới dần thu hẹp. Thị trường ngoại tệ sau những ngày loạn giá đôla trong chính ngân hàng, giờ đang tạm thời lắng sóng khiến công chúng bắt đầu tin tưởng hơn vào mục tiêu kiềm chế tỷ giá không quá 1%. Chênh lệch tỷ giá giữa thị trường chính thức và tư do được kéo xuống khoảng 100 đồng và giới đầu cơ có rất ít cơ hội gây áp lực lên tỷ giá.

Thống đốc cũng yêu cầu các nhà băng cam kết lãi suất huy động dưới 14% một năm, trong khi lãi suất đầu ra tại khu vực nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu cũng giảm khoảng 2% xuống còn 16-19% vào cuối tháng 10. Lãi suất cho vay khác giảm khoảng 1%. 

Thống đốc còn thể hiện bản lĩnh và sự quyết liệt của mình khi thiết lập lại trật tự trên thị trường tiền tệ, ngân hàng. Trong lần đầu tiên chỉ đạo hội nghị giao ban toàn ngành, ông phát đi thông điệp sẽ thẳng tay xử lý những vi phạm có nguy cơ biến ngành ngân hàng thành cái chợ. Thống đốc đã chứng minh mình không nói chơi khi liên tiếp chỉ đạo tìm ra các đơn vị vi phạm và đưa ra các hình phạt nghiêm khắc, thậm chí đề nghị xử lý hình sự. Biện pháp khuyến khích các ngân hàng giám sát lẫn nhau khiến nhiều người tranh cãi về chuyện gây mất đoàn kết trong ngành, tạo sự ngờ vực lẫn nhau. Nhưng chính với biện pháp này, đại đa số các ngân hàng đều nghiêm túc tuân thủ trần lãi suất huy động.

Tuy nhiên, những việc Thống đốc Nguyễn Văn Bình đã làm chỉ là bước khởi động của cả quá trình với nhiều gian nan, thử thách còn chờ ở phía trước. Bản thân các giải pháp Thống đốc Nguyễn Văn Bình đưa ra và chỉ đạo triển khai thời gian qua mới cho kết quả bước đầu, vẫn rất cần thêm các quyết sách mới.

Những khó khăn của kinh tế vĩ mô được dự báo còn tiếp diễn, thậm chí sẽ bi quan hơn trong năm tới. Bối cảnh này cũng sẽ đặt hệ thống ngân hàng trước áp lực nặng nề hơn, vừa phải trị bệnh cho chính mình, vừa phải chung vai gánh vác khó khăn của doanh nghiệp và nền kinh tế. Nhiệm vụ thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát và mục tiêu giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng không dễ thực hiện đồng thời.

Nhiệm vụ sắp xếp lại và lành mạnh hóa hệ thống ngân hàng đang được coi là trọng tâm của quá trình tái cấu trúc nền kinh tế 5 năm tới. Nhưng nhiệm vụ này không dễ triển khai bởi một mặt vừa phải tái cơ cấu vừa tránh gây đổ vỡ thị trường, vừa đảm bảo quyền lợi của người dân. Mặc khác, vấn đề lợi ích nhóm trong quá trình "dẹp loạn" ngân hàng cũng là câu chuyện không thể giải quyết ngày một ngày hai.

VnExpress