Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, Trần Khánh Quang cho biết, năm 2019 mở màn cho phản ứng domino khi đà giảm tốc của thị trường nhà ở mạnh dần, rổ hàng teo tóp lại, dự án ngày càng ít dần, kéo theo khủng hoảng thừa nhân sự.
Ông Quang phân tích, theo khảo sát nhanh của doanh nghiệp và các hệ thống sàn địa ốc liên kết tại TP HCM, năm 2015 môi giới bất động sản tham gia bán dự án nhà ở tại Sài Gòn đạt khoảng 10.000 người. Chỉ trong vài năm sau đó, tức đến cuối năm 2018 lực lượng này đã vọt lên khoảng 60.000 môi giới, tăng gấp 6 lần.
Nguyên nhân của sự tăng trưởng nhân sự thần tốc ngành bất động sản là do giai đoạn 2016-2018 thị trường địa ốc liên tục nóng sốt. Thời điểm này số lượng dự án tung ra nhiều và dồn dập đã thu hút người lao động ở nhiều ngành nghề khác dịch chuyển sang. Họ tham gia làm môi giới, nhân viên kinh doanh, tư vấn đầu tư, thậm chí là cấp quản lý như trưởng phòng marketing, trưởng bộ phận đầu tư, giám đốc sàn giao dịch...
Mức lương và thưởng (thu nhập) của ngành địa ốc trong các năm 2015-2017 luôn định vị ở ngưỡng hàng trăm triệu đồng đến tiền tỷ mỗi năm. Đến giữa cuối năm 2018, vẫn còn nhiều doanh nghiệp tuyển nhân sự quản lý với mức thu nhập bạc tỷ mỗi năm.
Nhân sự ngành bất động sản đang khủng hoảng thừa. Ảnh: K.H
Tuy nhiên, kể từ năm 2019 trở đi, thị trường địa ốc Sài Gòn biến động nguồn cung mạnh mẽ, rổ hàng sụt giảm mạnh đến 60% khiến cho nhân sự ngành này bước vào giai đoạn sàng lọc lớn chưa từng có. Hàng nghìn môi giới đứng trước lựa chọn rút lui khỏi thị trường thay vì "cố thủ".
Đầu năm 2019 một số sale đã tách ra đi các tỉnh để tận dụng thị trường mới khi thị trương trung tâm là TP HCM cạnh tranh. Từ đầu năm đến giữa cuối quý IV/2019 sản phẩm ít dần, giảm 50-60% tùy chủng loại hàng hóa và phân khúc. Các dự án hiếm hoi được tung ra đa số trung và cao cấp nên việc bán hàng khó hơn, sức tiêu thụ cũng giảm tỷ lệ thuận với nguồn cung.
Nếu năm 2017 cứ ba nhân viên sale bất động sản bán một sản phẩm trong 4 tuần, hiện giờ 8 môi giới bán 1 sản phẩm trong một tháng. Với tỷ lệ hoa hồng trung bình 1-1,5% tổng giá trị hợp đồng, năng suất lao động này khiến thu nhập của nhân viên môi giới không đủ trang trải cuộc sống.
Diễn biến hiện nay của thị trường lao động ngành bất động sản TP HCM, theo ông Quang, là người lao động chủ động sàng lọc và tự đào thải. Trong 11 tháng qua, 5-7% nhân viên sale đã chuyển sang lĩnh vực khác, tương đương 3.000-4.000 người bỏ cuộc.
Những môi giới này do thu nhập không đủ bù chi, thậm chí là lương cố định và hoa hồng đều bằng 0 nên buộc lòng phải rời khỏi thị trường. Hành vi chủ động đào thải được xem là hợp lý vì giúp cho người lao động cải thiện thu nhập, ổn định cuộc sống. "Trước đây khi bất động sản nóng sốt họ từ những ngành khác cập bến thị trường địa ốc thì nay khi đà giảm tốc mạnh dần, họ trở về vạch xuất phát ban đầu", ông Quang nói.
Trong khi đó, khoảng 10% sale vừa bán bất động sản vừa kiếm thu thu nhập ngoài ngành. Số người rơi vào tình trạng này ước tính 6.000 lao động. Đây là tình huống nhân viên môi giới duy trì cơ chế cộng tác viên, tức là vẫn tham gia thị trường nhưng thu nhập từ việc bán bất động sản đã sụt giảm đáng kể nên phải làm thêm nhiều nghề tay trái.
Hiện đã bước sang tháng 12/2019, tức là khung giờ vàng mùa cao điểm bán hàng cuối năm của thị trường bất động sản nhưng thị trường chưa có dấu hiệu tăng nhiệt. "Do đó, năm 2020 ngành địa ốc tiếp tục kịch bản sàng lọc nhân sự vì các dấu hiệu khởi sắc vẫn chưa rõ rệt. Nhiều khả năng số lượng môi giới sẽ giảm thêm 10% trong năm tới, tương đương đào thải thêm 6.000 người nữa", ông Quang dự báo.
Vũ Lê