"Tôi và các con đã hét lên. Một căn phòng trong nhà tôi bị phá hủy. Hàng xóm cũng la hét", Fatima, một cư dân ở tỉnh Paktika, miền đông Afghanistan, kể lại giây phút trận động đất 5,9 độ xảy ra rạng sáng 22/6.
Mohammad Almas, người đứng đầu tổ chức từ thiện Qamar ở Afghanistan, cho hay trận động đất xảy ra lúc người dân đang ngủ say, trong khi nhà của họ chủ yếu được làm bằng gỗ và đất sét nên dễ đổ sập dưới rung chấn.
Một ngôi nhà sập xuống đã khiến 17 thành viên trong một gia đình thiệt mạng, chỉ một em bé sống sót, Almas nói. Hơn 25 ngôi làng đã bị phá hủy gần như hoàn toàn.
"Nhà của hàng xóm đã bị phá hủy. Khi chúng tôi tới, có rất nhiều người chết và bị thương", cư dân tên Faisal nhớ lại.
Gul Faraz, đang điều trị cùng vợ con tại một bệnh viện ở Paktika, cho biết một số thành viên trong gia đình đã thiệt mạng. "Chúng tôi đang ngủ thì căn phòng đổ ập xuống. Tất cả nhà trong khu vực của chúng tôi bị phá hủy. Không phải một ngôi nhà, mà là toàn bộ khu vực".
Nạn nhân bị thương sau vụ động đất ở huyện Gayan, tỉnh Paktika, Afghanistan, hôm 22/6. Ảnh: AFP.
"Chúng tôi đang ngủ thì nghe thấy tiếng động lớn", Shahmira kể lại khi đang chăm sóc cho con trai, con dâu và người cháu bị thương tại bệnh viện ở Sharan. "Tôi hét lên, nghĩ rằng cả gia đình đã bị chôn vùi dưới đống đổ nát và tôi là người duy nhất còn sống".
Một nhà báo ở tỉnh Paktika mô tả "trên mọi đường phố ở khu vực đều có thể nghe thấy tiếng người dân đang than khóc trước nỗi đau mất người thân".
"Đó là một tình huống khủng khiếp", Arup Khan, 22 tuổi, kể lại. "Tiếng khóc vang lên khắp mọi nơi. Nhiều người bị chôn vùi dưới lớp bùn".
Bibi Hawa, 55 tuổi, mất khoảng 10 thành viên gia đình trong thảm họa. Bà sợ rằng bà sẽ bị bỏ lại một mình. "Tôi sẽ đi đâu, tôi biết đi đâu đây?", bà liên tục hỏi khi một y tá cố gắng trấn an.
Mohammad Yahya Wiar, giám đốc bệnh viện Sharan, cho biết họ đang cố gắng hết sức để chữa trị cho mọi người. "Khi những người bị thương đến, họ khóc và chúng tôi cũng khóc theo. Nước chúng tôi nghèo và thiếu tài nguyên. Đây là một cuộc khủng hoảng nhân đạo, giống như một cơn sóng thần", ông nói.
Nông dân địa phương tên Alem Wafa chia sẻ rằng lực lượng cứu hộ vẫn chưa tiếp cận được ngôi làng hẻo lánh Gyan, một trong những nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất.
"Ở đây không có nhân viên cứu hộ, nhưng người dân từ các thị trấn và làng lân cận đã tới hỗ trợ. Tôi tới đây vào buổi sáng và đã tìm thấy 40 thi thể", Wafa kể, thêm rằng có rất nhiều nạn nhân là trẻ nhỏ.
Các nạn nhân được đưa khỏi khu vực động đất bằng trực thăng. Video: Twitter/Taliban Times.
Tại các khu vực hẻo lánh, trực thăng đang được điều tới để hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện. Tuy nhiên, số lượng trực thăng này rất hạn chế.
Một bác sĩ ở tỉnh Paktika cho biết nhiều nhân viên y tế đã thiệt mạng. "Chúng tôi vốn không đủ người và thiết bị trước trận động đất này và bây giờ nguồn lực ít ỏi mà chúng tôi có càng cạn kiệt. Tôi không rõ có bao nhiêu đồng nghiệp của mình còn sống", bác sĩ chia sẻ.
Cơ quan Hợp tác vì các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc (OCHA) thông báo đang phối hợp cùng chính quyền Taliban và các đối tác chuẩn bị hỗ trợ những gia đình bị ảnh hưởng từ trận động đất ở hai tỉnh Paktika và Khost. OCHA cho biết đã gấp rút chuẩn bị những nơi trú ẩn khẩn cấp, cơ sở y tế và thực phẩm cứu trợ cho người dân chịu ảnh hưởng ở Afghanistan.
Phó đặc phái viên Liên Hợp Quốc tại Afghanistan Ramiz Alakbarov nói rằng cơ quan này không có khả năng tìm kiếm, cứu nạn ở Afghanistan và Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia phù hợp nhất để làm điều này. "Chúng tôi đã thảo luận với đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ tại đây và họ đang chờ đề nghị chính thức từ giới chức sở tại", Alakbarov nói.
Cơ quan Địa chấn châu Âu (EMSC) cho biết rung chấn từ trận động đất lan rộng tới 500 km, khiến 119 triệu người ở Afghanistan, Pakistan và Ấn Độ cảm nhận được. Ít nhất 1.000 người thiệt mạng và khoảng 1.500 người bị thương trong thảm họa.
Afghanistan cùng một số khu vực ở Nam Á nằm trên dọc dãy Hindu Kush, nơi mảng kiến tạo Ấn Độ va chạm với mảng Á - Âu và thường xuyên gây ra động đất. Các công trình trong khu vực không có khả năng chống chịu với rung chấn, dễ sụp đổ trong động đất, gây thương vong cao khi thảm họa xảy ra.
Vị trí tỉnh Paktika. Đồ họa: Al Jazeera.
Ngọc Ánh (Theo BBC, Reuters)