Sáng sớm 24/5, nhạc sư cùng con cháu rời nhà đến dự buổi giới thiệu sách "Nguyễn Vĩnh Bảo - Những giai điệu cuộc đời". Qua gần một thế kỷ sống và dạy nhạc dân tộc, đàn tranh ở TP HCM, hai năm qua, nhạc sư cùng gia đình hồi cố hương. Ở tuổi xưa nay hiếm, ông giữ trí nhớ tốt, chủ động trong nhiều sinh hoạt.
Trước giờ diễn ra chương trình, nhạc sư điểm tâm với món cơm tấm. Ông trò chuyện với ông Nguyễn Đắc Hiền (Mười Long, phải) - nguyên phó Bí thư thường trực tỉnh ủy.
Nhạc sư Vĩnh Bảo tại nhà ở Đồng Tháp ở tuổi 102 (video 2019).
Nhạc sư cho biết: "Tôi năm nay 103 tuổi. Mắt vẫn sáng, danh lợi không che lấp, sống với nội tâm, vật chất xem thường. Nặng đời người chỉ có hai chữ tình thương". Ông dành vài phút kể lại kỷ niệm thời trẻ mưu sinh ở Sài Gòn bằng nhiều nghề. Trong đó, nghề dạy đàn và đam mê dòng nhạc dân tộc mang đến cho ông nhiều cơ duyên hạnh ngộ trong cuộc đời, có học trò khắp nơi trong và ngoài nước.
Sách của nhiều tác giả, do Giáo sư Nguyễn Thuyết Phong chủ biên, in lần đầu vào 2015. Năm nay, sách tái bản thay đổi về hình thức, bổ sung thêm nhiều bài, tư liệu về ông. Trong lời mở, Giáo sư Nguyễn Thuyết Phong viết: "Giữa hai giai đoạn lịch sử từ thời thuộc địa cho đến khi độc lập, nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo là viên gạch nối thật dài, thật lấp lánh. Thế hệ chúng tôi cần học hỏi, và mong những bài học đó sẽ lưu lại cho nhiều thế hệ mai sau".
Ông Lê Minh Hoan (trái) - Bí thư tỉnh ủy Đồng Tháp - viết bài "Tiếng đờn ngân mãi" góp trong sách: "...Người Thầy đáng kính trở về trong tiếng gáy thánh thót của con gà Cao Lãnh, với âm vang trầm bổng của điệu hò Đồng Tháp, với khúc nhặt khoan của làn điệu tài tử Nam bộ...".
Dịp này, nhạc sư và gia đình trao tặng "Hiệu đờn Nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo" cho tỉnh nhà. Ngoài tài đàn, ông còn là nghệ nhân đóng đàn tranh với kỹ thuật đặc trưng. Ông cải tiến đàn tranh từ 16 dây thành đàn 17, 19 và 21 dây cùng kích thước và âm vực rộng hơn.
Nhạc sư tại nhà riêng trước buổi ra mắt sách một ngày. Ông cho biết hiện ngừng đàn vì tai không còn nhạy.
Dù vậy, khi được học trò - nghệ sĩ piano Thúy Uyển (phải) - hỏi kỹ thuật chơi đàn tranh, đàn kìm, ông nhiệt tình giảng giải về thang âm, giai điệu.
Nguyễn Vĩnh Bảo và giáo sư Trần Văn Khê là hai tên tuổi đã cùng nhau nâng tầm nghệ thuật đờn ca tài tử Việt Nam. Năm 1972 ông cùng giáo sư Khê diễn tấu ghi âm đĩa Nhạc tài tử Nam bộ cho hãng Ocora và UNESCO tại Paris (Pháp). Từ năm 1970-1972 Nguyễn Vĩnh Bảo là giáo sư đặc biệt thỉnh giảng về đàn tranh tại Đại học Illinois (Mỹ).
Nhà báo Kim Ửng cùng các học trò của nhạc sư từ TP HCM về mừng ông ra mắt sách.
Nguyễn Vĩnh Bảo (sinh 1918) tại làng Mỹ Trà, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc (đơn vị hành chính thời Pháp thuộc) trong một gia đình nho học rất yêu thích đờn ca tài tử. Từ 5 tuổi ông đã biết chơi đàn kìm, đàn cò, 10 tuổi biết chơi rất nhiều loại nhạc cụ dân tộc. Ông là nhạc sư, nhà nghiên cứu âm nhạc, giáo sư giảng dạy âm nhạc truyền thống vừa là nhạc sĩ trình tấu, kiêm cả nghệ nhân đóng đàn.
Từ năm 1955 đến năm 1964, ông dạy môn đàn tranh và cũng là trưởng ban nhạc cổ miền Nam tại Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ ở Sài Gòn. Ngoài ra, ông đi diễn thuyết và trình tấu âm nhạc dân tộc Việt Nam ở nhiều nơi trên thế giới.
Nhạc sư dự tiệc ấm cúng bên người thân, gia đình và các học trò từ phương xa, tối 23/5. Sách về ông còn được trao tặng cho nhiều đơn vị với mục đích giới thiệu nét đẹp văn hóa dân tộc, vinh danh người con Đồng Tháp. Ấn bản cùng các hình ảnh, tư liệu cập nhật về nhạc sư được trưng bày ở Nhà lưu niệm mang tên ông, trong khuôn viên bảo tàng tỉnh.
Thoại Hà (ảnh: Thành Nguyễn)