Phạm Duy Hùng là khách mời của buổi giao lưu tưởng nhớ 11 năm ngày mất nhạc sĩ Phạm Duy tại TP HCM, hôm 26/1. Khi được hỏi về kỷ niệm với cha, ca sĩ cho biết thuở bé, nhạc sĩ Phạm Duy không cho các con học và làm nhạc.
Phạm Duy Hùng trình bày ca khúc "Love" (John Lennon sáng tác, Phạm Duy viết lời Việt). Ca sĩ nói phần lời Việt chỉ có thành viên trong gia đình biết. Thái Hiền - con gái Phạm Duy - từng cover tác phẩm trên YouTube cá nhân năm 2021. Video: Quế Chi
Lúc đó, người con cả - Duy Quang - và Duy Hùng phải đợi cha đi làm rồi mới lấy guitar ra chơi. Sau giờ học, cả hai thường đánh những bản nhạc hòa tấu. Khi Duy Hùng lên chín tuổi, một hôm, Phạm Duy tình cờ bắt gặp hai anh em chơi nhạc, ông liền giật cây đàn từ tay Duy Quang và Duy Hùng rồi đập vỡ. "Nhưng tôi không thể ngừng chơi nhạc, vì âm nhạc đã có trong huyết quản của mình", Duy Hùng cho biết.
Ở tuổi 15, Duy Hùng tham gia ban nhạc The Dreamers - do Duy Quang thành lập. Các thành viên gồm Duy Quang (vocalist và chơi guitar bass), Duy Minh (trống), Duy Hùng (lead guitar), Duy Cường (piano, keyboard), Thái Hiền (vocalist). Sau đó một năm, Phạm Duy sang Mỹ giao lưu khán giả. Trong chuyến đi, nhạc sĩ mua băng đĩa của các nghệ sĩ quốc tế làm quà cho các con. Lúc ấy, Duy Hùng nhận ra cha dần chấp nhận cho các con theo đuổi nghệ thuật.
Duy Hùng cho biết cha ưu tiên nâng đỡ Duy Quang và Thái Hiền hoạt động nghệ thuật hơn một số người con khác do hai người trưởng thành hơn, đồng thời có gu âm nhạc vượt trội. Phạm Duy từng sáng tác cho Duy Quang nhiều nhạc phẩm như Chuyện tình buồn, Em hiền như ma soeur, Còn chút gì để nhớ (thơ Vũ Hữu Định), Cô Bắc Kỳ nho nhỏ.
Nhạc sĩ Phạm Duy (1921-2013). Ảnh: Hội Nhạc sĩ Việt Nam
Nhạc sĩ viết tặng Thái Hiền những bản nhạc gây chú ý với khán giả, gồm Tuổi thần tiên, Tuổi mộng mơ, Tuổi hồng, Bé ca, Đồng ca. Nghệ sĩ còn sáng tác cho ca sĩ Julie Quang (vợ đầu của ca sĩ Duy Quang) bài Mùa thu chết, Con quỳ lạy Chúa trên trời, Trả lại em yêu.
Ngoài sáng tác cho các con, Phạm Duy viết lời Việt cho nhiều ca khúc quốc tế. Duy Hùng cho biết khi nhạc sĩ qua Mỹ trao đổi văn hóa vào thập niên 1960, ông tình cờ nghe được một số bản nhạc của các thành viên nhóm The Beatles và lập tức bị cuốn hút. Phạm Duy mua băng đĩa để giới thiệu với bạn bè, đồng thời viết lại lời cho các ca khúc mình thích, như Lucy in the Sky With Diamonds, Eleanor Rigby.
Ca sĩ Phạm Duy Hùng hát "Em hiền như ma soeur" (Phạm Duy). Video: Quế Chi
Trong buổi trò chuyện, khách mời - nhà văn, nhà nghiên cứu Nhật Chiêu - cho biết tuổi thơ gắn liền với những sáng tác của Phạm Duy. Ngày nhỏ, ông thường được nghe mẹ hát ru, trong đó có nhiều bài nhạc Phạm Duy. Các bài hát mang âm hưởng dân ca, ca dao, đồng thời thể hiện tình yêu nước của người nghệ sĩ, khiến tên tuổi Phạm Duy vừa gần gũi với nhiều tầng lớp khán giả vừa nổi bật trong làng nhạc.
"Ngôn từ của nhạc sĩ như lời những người tình nói với nhau, dịu dàng và đầy chất thơ. Ông đi nhiều nơi, lấy trải nghiệm để sáng tác, từ đó ra đời những ca khúc bất hủ", nhà văn Nhật Chiêu nói.
Nhiều khán giả nhớ lại kỷ niệm cùng nhạc Phạm Duy. Phong Châu (45 tuổi, TP HCM) cho biết lần đầu biết tới nghệ sĩ là khi nghe bài Tình ca. Trong đó, câu hát "Tôi yêu tiếng nước tôi/Từ khi mới ra đời người ơi/Mẹ hiền ru những câu xa vời/À à ơi, tiếng ru muôn đời" in sâu trong lòng cô. Nghệ sĩ điêu khắc Kim Thanh, 66 tuổi, nhận xét: "Chỉ cần nghe những bài của ông sẽ thấy tấm lòng yêu nước của người Việt. Lần nào nghe nhạc Phạm Duy, tôi cũng thấy xúc động".
Bên cạnh khán giả trung niên, một số bạn trẻ tham gia buổi trò chuyện. Quang Đức (26 tuổi, TP HCM) cho biết: "Tôi không nghe nhiều nhạc Phạm Duy, nhưng vẫn biết đến tên tuổi của nhạc sĩ thông qua một số bản tình ca. Âm nhạc Phạm Duy đi qua nhiều cung bậc cảm xúc, khiến tôi cảm nhận tình yêu trong thời chiến".
Khán giả cổ vũ Phạm Duy Hùng hát bài "Hái hoa" (Phạm Duy). Video: Quế Chi
Phạm Duy (1921-2013), tên thật là Phạm Duy Cẩn, sinh tại Hà Nội. Ông là một trong những nhạc sĩ lớn của nền tân nhạc với số lượng sáng tác đồ sộ, đa dạng về thể loại. Một số nhạc phẩm của tác giả trở nên quen thuộc với nhiều người như Tình ca, Áo anh sứt chỉ đường tà (thơ Hữu Loan), Nghìn trùng xa cách, Cây đàn bỏ quên, Thuyền viễn xứ (thơ Huyền Chi), Đừng bỏ em một mình (thơ Minh Đức Hoài Trinh), Đưa em tìm động hoa vàng (thơ Phạm Thiên Thư).
Ca khúc "Ngày xưa Hoàng Thị" (nhạc: Phạm Duy, thơ: Phạm Thiên Thư) qua tiếng hát của Thái Thanh. Video: YouTube Diễm Xưa Productions
Ngoài sáng tác, Phạm Duy còn có nhiều công trình khảo cứu về âm nhạc Việt Nam. Nghệ sĩ từng giữ chức giáo sư nhạc ngữ tại trường Quốc gia Âm nhạc Sài Gòn. Sau năm 1975, nhạc sĩ sang Mỹ định cư. Từ năm 2005, ông về Việt Nam sống an hưởng tuổi già.
Ca sĩ Phạm Duy Hùng, 69 tuổi, là con trai thứ ba của Phạm Duy, sau Duy Quang và Duy Minh. Nghệ sĩ hiện sống ở bang California (Mỹ). Nhạc sĩ Phạm Duy có tám người con: Duy Quang, Duy Minh, Duy Hùng, Duy Cường, Thái Hiền, Thái Hảo, Duy Đức và Thái Hạnh.
Quế Chi