Người gửi: Phương Hiền,
Gửi tới: Ban Văn hoá
Tiêu đề: Nhạc Lê Minh Sơn - sự trả nợ những người yêu nhạc Việt
Viết về những trăn trở trong lĩnh vực văn hóa nước nhà đối với tôi như một thứ đam mê ám ảnh chưa thực hiện đuợc. Lý do của những trần trừ, băn khoăn hay nói chung là sự thai nghén trong viết lách ấy lại không phải là do cái “tôi” của tác giả bài viết này mà như những người hoạt động trong lĩnh vực sáng tác thường nói một cách rất chân thành, chân thành như những lời tự sự “cái nghề nó chọn tôi chứ tôi đâu có chọn được nghề”. Nói thế không có nghĩa là tôi tự nhận mình đã là người của làng sáng tác mà đơn giản đó chỉ là lời lý giải cho bài viết này của tôi, về người đã “chọn” tôi viết về anh.
Bàn về những bước thăng trầm trong lĩnh vực âm nhạc của Việt Nam trong thời gian gần đây, tôi muốn nhắc đến sự đột phá ngoạn mục nhưng không bất ngờ đối với tôi của một Lê Minh Sơn kiểu cách và đằm thắm. Tôi hoàn toàn không hiểu nhiều về anh, về một con người Lê Minh Sơn, sự nghiệp Lê Minh Sơn, một đời sống Lê Minh Sơn, một gương mặt sống động Lê Minh Sơn hay đơn giản chỉ là một giọng nói Lê Minh Sơn. Tôi cũng chưa từng có cơ hội được xem anh biểu diễn. Tất cả những gì tôi biết về anh đơn giản chỉ qua “Đá trông chồng”, “Gió mùa”, qua “Ôi quê tôi”, “Bên bờ ao nhà mình”… Mâu thuẫn thay, tôi đang viết về anh và về những sáng tác như được rút ra từ những mạch máu trong Lê Minh Sơn vì chính con người nghệ sĩ của anh và những gì tôi cảm nhận được qua các ca khúc anh viết đã chọn tôi là tác giả của bài viết này.
Tôi đã không bất ngờ khi đón nhận các ca khúc của anh cũng như khi đọc một số bài viết về anh. Cảm xúc của tôi lần đầu nghe nhạc của anh là cảm giác của một người gặp cơn mưa rào khi đang đi mãi trong những cơn nắng hạ. Tôi đọc những chi tiết về anh để rồi thở phào một tiếng nhẹ nhõm, trả lời cho những cấu hỏi bấy lâu ám ảnh trong tôi về một sự thay đổi trong âm nhạc Việt. Tôi đã khát những ca khúc như thế từ khi nào tôi cũng không hay nữa và mặc dù không hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc nhưng tôi vẫn luôn trăn trở với sự phát triển theo chiều sâu của âm nhạc nước nhà. Nhạc của Lê Minh Sơn không thể sắc bén, da diết, bỏng rát, đằm thắm đến thế nếu không xuất phát từ một Lê Minh Sơn trở mình trong đêm với hình ảnh làng quê Việt, với mái đình, ruộng lúa bởi tình cảm của một người nghệ sĩ đất Việt dành cho quê hương. Những âm tiết ấy càng không thể xuất phát từ một Lê Minh Sơn không ôm đàn nhắm mắt, vò xé tâm tư để rồi như con tằm nhả những sợi tơ vàng óng vương quyện lòng người nghe đến vậy. Nhạc của anh gần gũi và đơn giản như “bên bờ ao nhà mình con chuồn chuồn vẫn đậu cành bèo tây…” nhưng không hề dễ hiểu với những người không đồng cảm với anh vì chất liệu nhạc cũng như lời ca của anh mang tính triết lý sâu. Hiển nhiên, nhạc của anh đã chọn cho mình khán giả riêng. Nhạc của anh làm những người xa quê hương như tôi khao khát và nhắm mắt trong tưởng tượng được đặt bàn chân trần lên lớp rơm khô trên những con đường làng, làm những người ở Phương Nam cồn cào mong mỏi trở ra Bắc để được cảm nhận cái lạnh trên môi khi “Gió mùa về”, làm các cụ già lập cập cố chạy ra đầu ngõ để đón một tiếng rao và rồi ứa nước mắt nhớ cái quá khứ của một Hà Thành dung dị mà khó quên.
Để viết nên những ca khúc ấy, chắc hẳn anh đã phải trải nghiệm nhiều, trải nghiệm cả những gì có thâm niên lớn hơn tuổi đời của anh. Anh là người nhắm mắt lần tìm cảm xúc để lời ca được trung thực hơn, mộc mạc và lắng sâu như bản chất của những con người với “tiếng rao xé tan màn đêm rét mướt”. Tuy nhiên, trong định hướng sáng tác, anh đã là người sáng suốt. Anh đã không hề nhắm mắt khi tìm cho mình một lối đi, lối phát triển về chiều sâu. Các ca khúc của anh không chỉ có giá trị bởi những lời ca rất Lê Minh Sơn. Giai điệu Lê Minh Sơn được thai nghén và hình thành từ quá trình học hỏi, mày mò cộng với một khả năng sáng tác trời cho là con người âm nhạc của anh. Anh đã không bước theo lối mòn của những sang tác đơn điệu, tẻ nhạt mà người nghe “nghe để rồi quên ngay”. Sự đầu tư có tính chất chiều sâu trong hoạt động âm nhạc của anh thể hiện ở những chuyến lăn lộn tìm kiếm để học hỏi, nghiên cứu âm nhạc ở Phương Tây. Anh đã chắt lọc và truyền tải một tình yêu âm nhạc cũng như khêu mở được niềm đam mê âm nhạc chân chính cho giới trẻ và anh đã trả nợ những người yêu nhạc Việt, điều mà khiến tôi đã không bất ngờ khi biết có một Lê Minh Sơn như thế. Tôi đã luôn tin và chờ đợi Việt Nam sẽ có một nhạc sĩ là anh.
Nhạc của anh đã hay lắm rồi nhưng tôi biết anh không chỉ dừng lại ở đó. Chúc anh sớm có những bước tiến xa và mới hơn nữa trong âm nhạc, tôi mong đợi những ca khúc đầy tâm tư, nặng trĩu mồ hôi sáng tác của anh.