Đào phai Sa Pa, giống hoa màu nhạt, phớt hồng, gồm hai loại cánh kép và cánh đơn, trong đó, đào cánh kép được ưa chuộng hơn.
Ông Vương Xuân Phương, người có gần 20 năm trồng hoa cảnh ở Sa Pa (Lào Cai) nói, trồng đào phải rất dày công chăm sóc để hoa kép có thể nở đúng dịp Tết. Nhưng năm nay, 90% cây đào phai kép trong vườn nhà ông đã nở khi còn khoảng chục ngày nữa mới tới Tết Giáp Thìn.
"Hiện vườn tôi chỉ còn 90 cây dự kiến nở đúng dịp Tết. Tôi ước tính vụ này lỗ gần 2 tỷ đồng vì không có hàng bán", ông Phương nói.
Cách vài cây số, gần 1.000 cây đào phai tại vườn nhà ông Thượng cũng trổ bông từ đầu tháng 1. "Khách nào dễ tính, họ có thể lấy cây đã nở, người kỹ tính sẽ không chọn. Nhiều cây, tôi đành tỉa cành, giữ gốc để trồng lại vụ sau", ông Thượng cho biết.
Không riêng hai nhà vườn trên, hàng chục hộ trồng đào phai khác ở Sa Pa năm nay cũng chung cảnh cầm chắc lỗ vài trăm triệu tới cả tỷ đồng vì hoa bung nở trước Tết.
Vườn đào nhà anh Phương 90% cây đã nở hoa trước Tết. Ảnh: Xuân Phương
Thời tiết tại miền Bắc, nhất là Sa Pa, bất thường, nóng nhiều và chỉ rét dịp sát Tết, là nguyên nhân khiến người trồng đào Tết năm nay thất thu. Các nhà vườn cho hay, khi cây tích đủ cường độ nắng ấm sẽ nở hoa tự nhiên, nên không thể hãm dù nhiều kỹ thuật chăm sóc được áp dụng. Ngoài thời tiết không thuận lợi, Quý Mão là năm nhuận (có hai tháng 2 âm lịch) cũng khiến hoa nở sớm.
Theo ông Phương, thường vào tháng 11 âm lịch, nhà vườn sẽ vặt hết lá để đào ra chồi nảy nụ đúng dịp Tết. Năm nay có một tháng nhuận nên lá được vặt muộn hơn, song đào phai vẫn nở hoa không đúng dịp. Các nhà vườn tìm cách "đẩy hàng" trước Tết nhưng sức mua yếu.
"Loại này chăm sóc rất khó, nhiều kỹ thuật trồng, chăm cây và che chắn được áp dụng nhưng hoa vẫn nở, nhà vườn vẫn thất thu", ông Phương chia sẻ.
Ông Nguyễn Quang Vĩnh, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Lào Cai, cho biết mỗi năm, Lào Cai cung cấp ra thị trường gần 1 triệu cây đào các loại, một nửa trong số này được trồng tại Sa Pa, 30% ở huyện Bắc Hà. Ông Vĩnh cho rằng nguồn cung đào ra thị trường năm nay vẫn ổn định, một số nhà vườn có đào nở sớm "là cục bộ".
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Lào Cai, thông thường cứ 4 năm lại có một năm nhuận nên những người trồng đào lâu năm sẽ phải tính toán chăm sóc, canh tác để hoa nở đúng Tết. "Các hộ có hoa nở sớm năm nay sẽ có thêm kinh nghiệm để canh tác đào tốt hơn vào những vụ sau, giảm thiệt hại trước biến động thời tiết bất thường", ông nói.
Các nhà vườn cho biết lượng đào phai Sa Pa bán ra dịp Tết này giảm hơn trước, song giá vẫn tương đương năm ngoái. Hiện, mỗi cây đào phai có giá 1-10 triệu đồng.
Vài năm gần đây, các chủ vườn ở Sa Pa dày công tạo thế, cuốn thêm rêu vào thân cây để tạo dáng đẹp mắt, cổ thụ. Loại rêu bám vào thân cây đào sống rất lâu, chỉ cần đảm bảo độ ẩm là sống quanh năm và có thể ăn sâu vào thân cây đào. Những cây đào thế dáng cổ thụ, cuốn rêu thường có giá hàng chục triệu đồng.
Thi Hà