Thanh Huyền
Hội nghị lần thứ 24 của TÜRKSOY diễn ra tại Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ. Bộ trưởng Văn hóa và Du lịch Thổ Nhĩ Kỳ Ertuğrul Günay khẳng định, Aitmatov hoàn toàn xứng đáng với giải Nobel Văn học và là tác giả tiêu biểu nhất trong cộng đồng các nước nói tiếng Thổ đáng được vinh danh bằng giải thưởng uy tín này.
"Chinghiz Aitmatov là một cây bút có danh tiếng. Ông nổi tiếng không chỉ trong nền văn hóa của chúng ta mà cả trên thế giới", Bộ trưởng nói. Ông tiết lộ sẽ khởi xướng thành lập một ủy ban đặc biệt vận động tranh giải Nobel 2008 cho nhà văn.
Xưa nay, ủy ban Nobel của Viện Hàn lâm Thụy Điển luôn giữ kín danh sách các nhà văn được đề cử. Các ứng viên chỉ được tiết lộ 50 năm sau khi giải thưởng được công bố.
Nhà văn Aitmatov. |
Chinghiz Aitmatov sinh ngày 12/12/1928 tại Sheker, Kyrgyzstan. Tên họ Chingiz có cùng gốc với Genghis Khan (Thành Cát Tư Hãn) - vị hoàng đế nổi tiếng Mông Cổ. Thời thơ ấu, cũng như bao gia đình Kyrgyz khác, nhà văn trải qua cuộc sống du mục, lang thang từ nơi này đến nơi khác. Năm 1937, cha ông bị quy là thành phần tư sản, bị bắt và sau đó bị xử tử tại Nga.
Sau khi đã trải qua nhiều nghề để kiếm sống, Aitamatov mới dấn thân vào văn nghiệp. Ông viết bằng cả tiếng Nga lẫn tiếng Kyrgyzstan. Tác phẩm của Aitmatov đã được dịch ra 150 ngôn ngữ, tiêu thụ được hơn 40 triệu bảng trên toàn thế giới. Nhiều tiểu thuyết của ông đã được dựng thành phim. Một trong những độc giả đặc biệt hâm mộ Aitmatov là cựu lãnh đạo nhà nước Xô viết Mikhail Gorbachev.
Giáo sư văn học Abdyldajan Akmataliev nhận xét, Aitmatov là "một trong những tác giả quan trọng bậc nhất của thế giới".
Aitmatov sinh ra mang hai dòng máu Kyrgyz và Tatar nhưng những trang viết của ông đã vượt qua giới hạn về dân tộc để trở thành tiếng nói mang tính toàn nhân loại. Người dân Xô viết coi ông là nhà văn của họ, người Trung Á cũng muốn giành ông là cây bút của cộng đồng mình. Ông nổi tiếng với những tác phẩm như Người thầy đầu tiên, Con tàu trắng, Một ngày dài hơn thế kỷ... Ngoài viết văn, ông còn là nhà ngoại giao kỳ cựu. Aitmatov từng là đại sứ của Kyrgyzstan tại các quốc gia Châu Âu, tại NATO và UNESCO.
Nhân dịp nhà văn tròn 80 tuổi, Tổng thống Kyrgyzstan Abdullah Gül đã tuyên bố, năm 2008 là "Năm Chinghiz Aitmatov" tại quê hương ông. Nhưng không may, Aitmatov vừa ngã bệnh và phải sang Đức điều trị.
Hôm 16/5, khi đang theo dõi một đoàn làm phim tài liệu về cuộc đời mình, nhà văn bỗng cảm thấy khó chịu và rơi vào hôn mê. Ông nhanh chóng được đưa vào một bệnh viện tại Kazan. 3 ngày sau, nhà văn được chuyển bằng máy bay tới một bệnh viện ở Nuremberg Đức. Bác sĩ cho biết, Aitmatov bị viêm phổi và suy thận.
Đến nay, sức khỏe ông bắt đầu hồi phục. Tổng thống Abdullah Gül đã gửi thư động viên, chúc ông chóng khỏe lại.
(Nguồn: Russia-InfoCenter)