"Tổng thống và nhóm của ông đang tiếp tục xem xét vấn đề này", Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ Kevin Hassett nói với các phóng viên hôm 18/4, khi được hỏi liệu việc sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell có khả thi hay không.
Ông Hassett từng là chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump. Ông Trump khi đó thường xuyên chỉ trích và dọa sa thải Powell, người do chính ông đề cử, vì từ chối cắt giảm lãi suất.
Trong hồi ký năm 2021, Hassett tiết lộ ông và các cố vấn của Tổng thống Trump từng cảnh báo rằng sa thải Powell không khả thi và có thể sẽ làm sụp đổ thị trường tài chính.
Khi được hỏi về vấn đề này hôm 18/4, ông Hassett cho biết "thị trường lúc đó ở tình thế hoàn toàn khác" và những bình luận trên chỉ giới hạn ở phân tích pháp lý. Ông cũng chỉ trích các ngân hàng và vai trò lãnh đạo của Powell ở Fed, cáo buộc họ dàn xếp tăng lãi suất ngay khi Tổng thống Trump nhậm chức.
"Tôi muốn đánh giá về chính sách hơn là tính cách. Chính sách của Fed là tăng lãi suất ngay khi Tổng thống Trump nhậm chức nhiệm kỳ đầu", ông Hassett cho hay.
Chủ tịch Fed Jerome Powell tại Chicago, Illinois ngày 16/4. Ảnh: AFP
Fed tăng lãi suất vào tháng 12/2016 dưới thời cựu chủ tịch Janet Yellen, một tháng trước khi ông Trump nhậm chức và một năm sau lần tăng lãi suất gần nhất. Powell khi đó là thành viên Hội đồng Thống đốc Fed.
Fed đã 5 lần tăng lãi suất dưới thời Yellen. Powell trở thành Chủ tịch Fed vào tháng 2/2018 và thêm 4 lần cho tăng lãi suất vào năm này, song ba trong số đó đã bị đảo ngược vào năm sau. Đại dịch Covid-19 khiến Fed liên tiếp nới lỏng chính sách trong tháng 3/2020, kéo lãi suất về sát 0%.
Khi lạm phát tăng cao, cơ quan này nâng lãi 11 lần từ tháng 3/2022 đến tháng 7/2023. Năm ngoái, Fed mới bắt đầu giảm lãi, tổng cộng ba lần và giữ nguyên mức này từ đầu năm nay.
Tổng thống Trump thường xuyên chỉ trích Chủ tịch Fed, cáo buộc ông Powell "đang chơi trò chính trị". Ông chủ Nhà Trắng hôm 17/4 nói rằng "Powell sẽ rời ghế nếu tôi yêu cầu".
"Tôi không hài lòng với ông ấy và đã cho ông ấy biết điều đó. Tin đi, nếu tôi muốn ông ấy ra đi, việc đó sẽ diễn ra rất nhanh", Tổng thống Trump cho hay.
Tuyên bố được Tổng thống Mỹ đưa ra sau khi Chủ tịch Powell hôm 16/4 cảnh báo quyết định áp thuế quan với hầu hết đối tác thương mại có thể khiến Fed rơi vào tình thế khó khăn, khi phải lựa chọn giữa giải quyết vấn đề lạm phát và thất nghiệp.
Tờ Wall Street Journal dẫn các nguồn tin cho biết ông Trump đã bàn bạc riêng về khả năng sa thải Chủ tịch Fed suốt nhiều tháng qua, song chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Ông cũng nêu vấn đề này trong các cuộc họp riêng tại khu nghỉ dưỡng ở Mar-a-Lago với cựu thống đốc Fed Kevin Warsh.
Một án lệ của Tòa án Tối cao Mỹ cho thấy Chủ tịch Fed chỉ có thể bị tổng thống sa thải nếu có hành vi sai trái hoặc bỏ bê nhiệm vụ nghiêm trọng. Powell cũng nhiều lần khẳng định về mặt pháp lý, ông không thể bị sa thải và sẽ tiếp tục làm việc cho đến khi nhiệm kỳ kết thúc năm 2026.
Chủ tịch Fed đứng đầu Hội đồng Thống đốc Fed gồm 7 thành viên. Tổng thống Mỹ không có thẩm quyền trực tiếp sa thải các thống đốc Fed, nhưng ông Trump có thể khởi xướng quy trình kéo dài để bãi nhiệm Powell bằng cách chứng minh "có lý do hợp lý" để làm như vậy.
Huyền Lê (Theo AFP, Hill)