Nhà Trắng ngày 6/4 công bố bản tóm tắt của báo cáo mật về vụ Mỹ rút quân khỏi Afghanistan hồi tháng 8/2021. Báo cáo mật đã được gửi đến quốc hội Mỹ, phục vụ cuộc điều tra của Hạ viện về sai lầm của Tổng thống Joe Biden khi quyết định rút quân.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby thừa nhận quá trình rút quân khỏi Afghanistan đã có một số sai lầm. Lực lượng Taliban thời điểm đó tiến quân thần tốc về Kabul, mở rộng phạm vi kiểm soát quá nhanh, đẩy quân đội Mỹ và đồng minh vào tình cảnh gấp rút sơ tán những đơn vị cuối cùng.
"Kết thúc chiến tranh không phải nhiệm vụ dễ dàng, đặc biệt là một cuộc chiến đã kéo dài 20 năm", ông Kirby nói, đồng thời tái khẳng định quyết định chấm dứt tham chiến ở Afghanistan là đúng đắn.
Nhà Trắng cho rằng hồi kết cuộc chiến tại Afghanistan vốn dĩ không thể có kịch bản tốt đẹp do những sai lầm kéo dài trong cuộc chiến, gồm đánh giá sai về mức độ kiên cường của Taliban và điểm yếu dai dẳng trong quân chính phủ Afghanistan.
"Sau hơn 20 năm nỗ lực, đầu tư hơn 2.000 tỷ USD và xây dựng cho Afghanistan đội quân thường trực hơn 300.000 người, Taliban vẫn nhanh chóng kiểm soát đất nước. Điều đó cho thấy không có kịch bản nào, ngoại trừ tăng cường đáng kể hiện diện của Mỹ, có thể thay đổi những gì đã xảy ra", Nhà Trắng đánh giá.
Lính thủy đánh bộ Mỹ canh gác tại sân bay quốc tế Hamid Karzai ở thủ đô Kabul, Afghanistan, ngày 18/8/2021. Ảnh: Reuters
Nhà Trắng phần lớn chỉ trích chính quyền tiền nhiệm của ông Donald Trump đã tạo bối cảnh bất lợi cho quá trình rút quân. Thỏa thuận giữa chính quyền Trump và Taliban vào tháng 2/2020 đã đẩy chính quyền ông Biden vào tình thế không còn đường lui.
"Chính quyền Trump trước khi hết nhiệm kỳ đã ấn định ngày rút quân, nhưng không vạch ra bất kỳ kế hoạch thực thi nào", Nhà Trắng nhận định, đồng thời cáo buộc chính quyền tiền nhiệm đã làm suy yếu nhiều cơ quan và hệ thống tổ chức có vai trò quan trọng với chiến dịch rút quân.
Ông Biden đánh giá rút quân khỏi Afghanistan là kịch bản không thể tránh khỏi. "Tổng thống Biden không chấp nhận đẩy thêm một thế hệ người Mỹ vào cuộc chiến mà đáng ra đã chấm dứt từ rất lâu", Nhà Trắng bình luận.
Cựu tổng thống Trump ngày 6/4 phản bác báo cáo của Nhà Trắng, cáo buộc chính quyền kế nhiệm đã "đầu hàng ở Afghanistan". Ông nhấn mạnh những sai lầm trong vụ rút quân năm 2021 đều thuộc trách nhiệm của Tổng thống Biden.
Cuộc rút quân hỗn loạn vào tháng 8/2021 của quân đội Mỹ và đồng minh khiến quốc tế sửng sốt. Chính quyền Afghanistan sụp đổ trước cả khi những người lính cuối cùng của liên quân rời Kabul. Hơn 120.000 người được đưa ra khỏi Afghanistan trong chiến dịch sơ tán của Mỹ cùng đồng minh.
Trong giai đoạn chuyển giao, khủng bố cực đoan còn lọt qua lưới an ninh của Taliban, đánh bom tự sát ở vành đai sân bay Kabul khiến 13 lính Mỹ và 170 người Afghanistan thiệt mạng.
Thanh Danh (Theo AFP)