Văn phòng Chương trình Khoa học Giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) phối hợp với Trường Đại học Sư phạm (Đại học Thái Nguyên) ngày 8/3 tổ chức tọa đàm báo cáo luận cứ khoa học và phương án sắp xếp lại các trường sư phạm.
Là chủ nhiệm đề tài "Quy hoạch mạng lưới trường sư phạm ở Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2030", GS Phạm Hồng Quang, Giám đốc Đại học Thái Nguyên, cho biết đề tài hướng đến việc hình thành mạng lưới trường sư phạm với một số trường trọng điểm có đủ năng lực đào tạo đáp ứng nhu cầu giáo viên trong từng giai đoạn phát triển của đất nước. Tiếp đến là nâng cao hiệu quả phân bổ và sử dụng nguồn ngân sách nhà nước, thu hút nguồn lực xã hội hóa cho đầu tư phát triển trường sư phạm; hội nhập với xu hướng phát triển của khu vực và thế giới.
Hiện nay cả nước có 133 cơ sở đào tạo giáo viên, trong đó 15 trường đại học sư phạm; 48 trường đại học đa ngành có đào tạo giáo viên; 30 trường cao đẳng sư phạm; 19 cao đẳng đa ngành có đào tạo giáo viên và 2 trường trung cấp sư phạm. Các cơ sở đào tạo phân bố dài trải ở tất cả vùng, miền, địa phương trong cả nước.
Tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện vụ cục thuộc Bộ Giáo dục nhấn mạnh sự cấp thiết phải sắp xếp lại mạng lưới cơ sở đào tạo giáo viên; đồng thời góp ý cho đề tài, đi sâu vào nguyên tắc sắp xếp mạng lưới, mô hình đào tạo, phân cấp quản lý nhà nước về đào tạo giáo viên, việc hình thành các trường đại học sư phạm trọng điểm, dự báo cung - cầu trong đào tạo...
Giáo viên của một trường Quảng Ninh trong ngày khai giảng. Ảnh: Minh Cương
"Quá trình sắp xếp các trường sư phạm mà không tính đến cầu là thua. Chúng ta phải tính 5-10 năm nữa quy mô giáo dục sẽ ra sao, cần bao nhiêu giáo viên để đáp ứng quy mô đó, sau đó mới quay trở lại bài toán sắp xếp trường sư phạm bằng những tiêu chí, nguyên tắc cụ thể", Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.
Đồng tình với quan điểm trên, GS Nguyễn Minh Đường, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề (Bộ Lao động Thương Binh và Xã hội) cho rằng, hiện nay có tình trạng mất cân đối cung - cầu trong đào tạo giữa các bậc học, giữa các môn học, giữa các trình độ đào tạo. Nếu không làm tốt việc dự báo sẽ khó thực hiện sắp xếp hệ thống trường sư phạm.
Cũng nhìn nhận đích đến là nhu cầu giáo viên, GS Nguyễn Thị Mỹ Lộc đánh giá, đề tài mới dừng ở việc giải quyết vấn đề trước mắt mà chưa bám vào đích cuối cùng. "Chúng ta phải nhìn đến năm 2045 đội ngũ giáo viên sẽ như thế nào để hình dung hệ thống cơ sở đào tạo giáo viên. Không thể đuổi theo mãi thực tiễn mà phải dẫn dắt thực tiễn đến đích của chúng ta", bà Lộc nhấn mạnh.
Nói về nguyên tắc sắp xếp hệ thống trường sư phạm, GS Nguyễn Minh Đường cho rằng mạng lưới phải đáp ứng nhu cầu đào tạo giáo viên; phải được phân bố hợp lý trong cả nước, có quan tâm đến vùng sâu; phân loại, xếp hạng được các loại cơ sở đào tạo.
TS Phạm Đỗ Nhật Tiến, nguyên Trợ lý Bộ trưởng Giáo dục, nói bản chất của đề tài này là tái cơ cấu hệ thống cơ sở đào tạo giáo viên nhằm khắc phục thực trạng hiện nay là lãng phí, thiếu chất lượng và hiệu quả. Tuy nhiên, việc đưa ra mô hình tái cơ cấu trong đề tài còn rụt rè, cụ thể ở đây là xu hướng theo đa ngành. "Trên thế giới hiện chỉ còn Việt Nam đào tạo sư phạm chuyên ngành. Xu hướng các trường sư phạm phải chuyển sang đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực; trường nhỏ phải là thành viên của hệ thống lớn", TS Tiến nói.
Đồng tình với quan điểm trên, GS Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng cần xem xét mô hình đào tạo giáo viên nên như thế nào, cùng với đó giải quyết được phân cấp quản lý trong đào tạo giáo viên: bộ, ngành, địa phương quản lý đến đâu, các cơ sở đào tạo giáo viên quản lý đến đâu. "Đa ngành, đa lĩnh vực là xu thế thời đại, không thể khác được", bà Lộc nhấn mạnh.
Khẳng định đột phá trong giáo dục tới đây là từ đội ngũ giáo viên; sắp xếp mạng lưới trường sư phạm, hình thành một số trường tốt là "đột phá trong đột phá", Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đề nghị nhóm nghiên cứu tập trung xác định rõ nhu cầu đào tạo giáo viên, nghiên cứu mô hình trường sư phạm dựa trên cấu trúc, quy mô, tiêu chí đảm bảo chất lượng, xây dựng tiêu chí phân loại, khảo sát thực trạng, từ đó đề xuất phương án sắp xếp sao cho khả thi và hiệu quả.
"Cần làm rõ mô hình một trường đại học sư phạm đa ngành, đa lĩnh vực là như thế nào; quy trình đào tạo một người thầy là như thế nào để trường sư phạm không phải là nơi đào tạo thợ dạy mà phải là trung tâm nghiên cứu về khoa học giáo dục; người thầy phải là nhà giáo dục, nhà văn hóa", Bộ trưởng nói.