Mô phỏng khoang tàu W-1 hồi quyển. Ảnh: Varda Space Industries
Khoang tàu từ nhiệm vụ W-1 của công ty Varda Space Industries đáp xuống phía bắc bang Utah vào chiều ngày 21/2, đem theo những tinh thể của một loại thuốc kháng virus phát triển trên quỹ đạo Trái Đất, theo Space. Thành công này biến Varda thành công ty thứ ba thu hồi tàu vũ trụ nguyên vẹn từ quỹ đạo. Hai công ty còn lại là SpaceX với phương tiện Dragon và Boeing với khoang tàu Starliner.
Varda lên kế hoạch trở thành một công ty lớn trong sản xuất ngoài Trái Đất, lựa chọn cung cấp một số lợi ích. "Xử lý vật liệu trong môi trường vi trọng lực cung cấp môi trường độc đáo mà quá trình xử lý trên mặt đất không có. Những lợi ích chủ yếu đến từ việc không có đối lưu và lắng đọng do trọng lực, cũng như khả năng hình thành cấu trúc hoàn hảo hơn nhờ giảm bớt áp lực", công ty cho biết.
Các công ty tư nhân từng đưa sản phẩm tạo ra trong không gian về Trái Đất trước đây. Ví dụ, công ty Made In Space ở California nhiều lần mang về sợi quang học ZBLAN có giá trị cao. Nhưng Made In Space sản xuất trên Trạm Vũ trụ Quốc tế và vận chuyển ZBLAN bằng khoang tàu Dragon của SpaceX. Varda muốn quá trình hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn với khoang tàu nhỏ không người lái, vừa là nhà máy mini vừa là phương tiện trở về.
Khoang tàu hình nón rộng 0,9 m của Varda tích hợp trên tàu vũ trụ Photon của Rocket Lab (đóng vai trò cung cấp năng lượng, lực đẩy, điều hướng và nhiều dịch vụ khác), cất cánh vào tháng 6/2023 trong nhiệm vụ Transporter-8 của SpaceX. Khoang tàu W-1 chứa vật liệu cần thiết để phát triển tinh thể Ritonavir, loại thuốc kháng virus dùng để điều trị HIV và viêm gan C. Dược phẩm nằm trong số những sản phẩm giá trị cao có thể kích thích và duy trì ngành công nghiệp sản xuất ngoài Trái Đất. Chỉ một tuần sau khi Transporter-8 cất cánh, Varda thông báo thí nghiệm phát triển tinh thể của họ đã hoạt động.
Varda lên kế hoạch đem tinh thể về Trái Đất sau 1 - 2 tháng trên quỹ đạo. Nhưng công ty gặp vấn đề trong việc xin cấp phép hồi quyển từ Cục quản lý hàng không liên bang Mỹ và quân đội Mỹ, đơn vị điều hành vùng hạ cánh dự kiến là Trường thử nghiệm và huấn luyện Utah (UTTR) và khu thử nghiệm Dugway Proving Ground, cả hai đều ở phía tây thành phố Salt Lake.
Giấy phép cho Varda được cấp vào tuần trước và Rocket Lab bắt đầu chuẩn bị cho hoạt động hồi quyển của W-1. Photon tiến hành một số lần đốt động cơ trong vài ngày qua để đưa tàu vũ trụ và khoang tàu W-1 vào đúng lộ trình trở về Trái Đất. Do không chế tạo để hồi quyển, phần lớn con tàu bốc cháy nhưng khoang tàu W-1 vượt qua hành trình trong khí quyển, cuối cùng tiếp đất bằng dù ở UTTR vào 3h40 ngày 22/2 theo giờ Hà Nội.
Từ đó, khoang tàu sẽ được vận chuyển tới cơ sở của Varda ở Los Angeles để phân tích sau nhiệm vụ. Dữ liệu thu thập từ toàn bộ chuyến bay sẽ được chia sẻ với Không quân Mỹ và NASA theo hợp đồng giữa Varda và những cơ quan này.
An Khang (Theo Space)